Page 63 - Ban tin sinh hoat Cu An Tu Nguy So 3

63

chọn theo nguyên tắc đa số. “What is right or
LUẬN VỀ SỰ HỌC wrong is being determined by the will of the
majority” (John Locke), hoặc theo mẫu mực được
truyền bá từ đời nầy sang đời khác qua phong tục,
tập quán hay luật lệ chung của xã hội hoặc lấy
Trần Xuân Thời quyết định giữa chốn đình trung như Hội Nghi
Diên Hồng. Trên thế gian, chỉ có các nước độc tài
hoặc các nước theo chủ nghĩa cộng sản áp dụng
Sự học cần thiết cho cả đời sống tinh thần chế độ độc tài, đảng trị lạc hậu, không áp dụng
lẫn đời sống vật chất. Mục đích của giáo dục nguyên tắc bầu cử tự do, như Trung Hoa, Bắc
chẳng những để đào luyện con người trở nên giỏi Hàn, Cuba và Việt Nam.
giang về kỹ năng (skill) mà còn tạo cho tâm hồn
con người trở nên cao thượng hơn. Hình tội học (3)- Thứ ba là người có học ít khi sợ sệt.
(criminology) chứng minh là đa số những người “Úy thủ, uý vĩ”- sợ đầu, sợ đuôi- làm gì cũng sợ!
liên hệ đến tội phạm có trình độ văn hoá kém, Sợ sệt thường do sự thiếu hiểu biết tạo nên.
hoặc thuở nhỏ không được giáo dục đúng cách. Vì Những nhà độc tài sợ không khuất phục được
thế ngươì ta thường nói mở thêm một nhà trường quần chúng nên thường áp dụng biện pháp khủng
sẽ giúp đóng cửa một nhà tù. “He who opens a bố. Sợ vì không biết cách giải quyết vần đế hay
school door, closes a prison” (Victor Hugo). nói khác đi trước khi làm việc gì, muốn thành
công, phải tiên đoán trước được phản ứng của
Đặc điểm của người có học vấn thường: người khác.

(1)- Ít lo âu, vì người có văn hóa có thể tiên Muốn sự phán đoán được công minh, một số tiêu
đoán được sự việc xảy ra, đầu, đuôi tự sự và sự chuẩn cần được lưu ý:
liên hệ giữa các sự viêc và biết cách ứng phó.
“Khi vui thì hãy vui nhưng đừng tự kiêu, khi tai 1) Vô ý: Xét việc thì đừng lấy ý riêng, tư
hoạ đến thì phải lo nghĩ mà chớ buốn phiền”. Làm dục, mà phải xét theo lẽ phải
người phải biết tỉnh trí, đừng kinh, mới dễ dàng 2) Vô tất: Là không nên quyết đoán là việc
mưu sinh thoát hiểm. “Nhân vô viễn lự, tắc hữu đó làm được hay không làm được mà phải tạo cơ
cận ưu”. Người mà không biết lo xa, tai họa ắt sẽ hội để thực hiện mới biết dễ hay khó. Không nên
gần kề. chủ quan bác bỏ những ý kiếu hữu ích của tha
nhân theo ý nghĩ thiển cận của mình mà phải biết
(2)- Thứ đến người có học thường tránh chấp nhận thử thách.
được lầm lỗi, vì dễ nhận biết được phải, trái, trong 3) Vô cố: Vô cố tức là không cố chấp, phải
các quyết định dân sự hay phương cách bày binh biết nhìn xa hiểu rộng theo lẽ phải mà thi hành
bố trận ngoài chiến trường. Đặc điểm của xã hội 4) Vô ngã: Vô ngã là quên mình, phải chí
dân chủ là khó có sự đồng nhất về tư tưởng vì tôn công vô tư để phục vụ nhân quần xã hội, hành sự
trọng đa nguyên, bá nhân, bá tánh. Tuy vậy, mặc theo lẽ phải, chứ không chỉ làm những việc có lợi
dù phải, trái đôi khi không do chính mình phán cho cá nhân mình. (Luận Ngữ).
đoán mà được xét định theo tiêu chuẩn phổ quát “Nếu phải cân nhắc giữa công ích và tư lợi,
hầu như đựợc mọi tổ chức chính trị, tôn giáo, xã quyền lợi cá nhân và quyền lợi của quốc gia, dân
hội công nhận để tránh sự hổn lọan đó là nguyên tộc, thì kẻ trượng phu phải hy sinh quyền lợi cá
tắc đa số (majority rule), còn gọi là nguyên tắc tôn nhân cho đại nghĩa.” (Khuất Nguyên).
trọng ý chí chung.
Đức Khổng Tử đã giảng cho môn sinh sáu điều tai
Ý chí chung được áp dụng để phân định khi hại của sự thất học:
có sự bất đồng ý kiến xảy ra. Quyết định của các
phiên hội, quyền định chọn các vị lãnh tụ trong 1) Người ham điều nhân mà không học thì bị cái
các hội đoàn, tổng thống trong các quốc gia tự do hại là ngu muội
đều được tuyển chọn theo nguyên tắc đa số. Trong 2) Người ham đức trí mà không chịu học thì bị cái
lãnh vực tôn giáo như Đức Giáo Hoàng cũng được hại là phóng đảng

Bản Tin Sinh Hoạt Cư An Tư Nguy Số 3