Page 163 - ĐSBK 2023 - KỶ NIỆM 50 NĂM

KỶ NIỆM ĐỜI TÙ

CUỐN TỪ ĐIỂN HÁN - HÁN / VƯƠNG VÂN NGŨ

Nói tới chuyện chữ nghĩa, sách vở, Trở lại chuyện chữ nghĩa, một khi
đã hơn một lần, chúng tôi chia sẻ với một phải dùng tới các loại Từ Điển cho dù đó là
vài người bạn thân là những năm tù đày, mọi Anh- Việt - Pháp- Hoa... Người ta không nói
cái dù muốn dù không cũng chẳng bị ràng là Từ (hay Tự) Điển Anh - Việt hay Pháp -
buộc nhiều lắm. Cho dù có thiếu thốn, đói Việt... mà người ta gọi cách thân mật là Từ
khát, thèm thuồng đủ mọi thứ vì dinh dưỡng Điển (tiếng Tự Điển cũng mất dần theo cách
nhưng hình như con người ta có sức chịu nói ngắn gọn ai cũng hiểu) Đào Duy Anh
đựng vô biên. Có một thứ nói ra có lẽ hay Đào Đăng Vỹ, Thanh Nghị hay Nguyễn
thiên hạ cho là cao kỳ bắc bực. Đã sống với Văn Khôn... rất thông dụng mà một khi nói
bọn dã thú man rợ bán khai mà còn làm ra hầu như ai nấy đều hiểu ta muốn nói đến
bảnh. cái gì. Khỏi dông dài giải thích thêm thừa.
Số là một lần chỉ là vô tình, chúng Lối gọi này cũng như ta có thói quen gọi
tôi nghe một tên bộ đội cầm tờ báo Quân vừa tắt vừa thân mật cuốn Hán Việt Từ
Đội Nhân Dân. Nó đọc tờ báo mà chúng tôi Điển của Thiều Chửu là Thiều Chửu là
có cảm tưởng như nó đang... đánh vật với mọi người đều hiểu ngay ta muốn nói đến
chữ nghĩa. Thấy nó đọc như sau: "Đồng, cái gì.
đồng chí...chí Phi Đen, Phi đen Cát Cát Cũng vậy, trong tiếng Phú Lãng Sa
Sờ...Cho" Không hiểu nổi! có cuốn Từ Điển Larousse. Chẳng ai rỗi hơi
Chúng tôi cho rằng ở trong tù, một đâu lê thê: Petit Dictionnaire De Langue
trong những điều làm chúng tôi khổ sở Francaise Larousse. Nói vậy ông Tây sẽ
quanh năm suốt tháng làm như thiêu thiếu quoi? Quoi? Như ông Mỹ What? What?...
cái gì. Đó là thói quen đọc sách. Ít ra có liên hồi kỳ trận. Chẳng hiểu đối tượng
cuốn sách trong tay, ta sàng hay rê nó lại muốn nói cái đí gì. Chỉ cần trỏm lơ:
cũng quơ quào được dăm ba chữ Thánh Larousse là ông Tây biết ta muốn gì ngay
hiền. tắp lự.
Một lần, tên cai tù trưởng trại tập
họp chúng tôi lại. Gã trịnh trọng nói: Cũng vậy, 2023
"Trong này các anh được nhà nước khoan Britanica, 179
hồng, nhân đạo bố trí cho đi học tập cải tạo Oxford hay
cũng có mức độ đấy. Anh nào biết chữ thì Cambridge...
dạy lại anh không biết chữ kẻo sau này ra người ta gọi
ngoài xã hội lại lạc hậu với nhân dân...". là “the
same”. Ngay
Nó còn lảm nhảm nhiều thứ lắm cả các nước
nhưng rát cả tai, càng nghe càng...mệt. Hầu Anh, Mỹ,
hết mấy tên cán bộ quản giáo coi tù đều có Tây ban Nha,
cái giọng “lói” của người Hà Lam Linh (e Ý Đại
Nờ ra e Lờ hay ngược lại). Lợi...hầu như

2023
161