Page 8 - Tuyen_Tap_Truyen_Ngan_The_Gioi_Tap_2

Tuyển Tập Truyện Ngắn Thế Gới. Cuốn hai.

dịch, trong khi dịch ngày nay xem ý nghĩa ngôn ngữ
trong bình diện văn hóa dịch quan trọng hơn. Dịch là
một hành động ngu. Không dịch, ngu hơn. Lý do ngu
hơn, vì không biết văn hóa thế giới; nghĩa là không
thể thông cảm, chia sẻ với người khác màu da, khác
địa lý, khác ngôn ngữ; không thể kinh nghiệm được
trí tuệ, tâm tư có khả năng kỳ lạ, vượt ra sự hiểu biết
của một dân tộc, một cá nhân. Làm người, không ai
ở một mình. Ngày xưa, ở với dân tộc, bây giờ, ở với
cả thế giới.

Nếu dịch là vấn đề từ ngữ, sát nghĩa, chỉ cần cuốn từ
điển dày là đủ. Nếu dịch là “làm cho cả một nền văn
hóa trở nên dễ hiểu,” Có nghĩa dịch phải ra ngoài từ
điển, hơn nữa, phải theo ý riêng, sở học, và sự chọn
lựa của dịch giả, như vậy, dịch đúng là không sát,
nếu bắt bẻ, sẽ trở thành sai. Biết sai mà vẫn dịch là
ngu. Biết ngu mà vẫn dịch là vì cái gì?
Dịch thuật không phải như đi trên con đường hạn hẹp
mà đi trên xa lộ lớn, có nhiều “len”. Muốn đi ở giữa
hoặc hai bên hoặc sang len này đổi len kia là tùy
người dịch, miễn, xa lộ dẫn đến nơi dự định. Đừng đi
lạc ra ngoài. Đừng đi đến một nơi khác. Vì vậy, vào
thế kỷ 21, học thuật đặt ra vấn đề dịch thay đổi tùy
theo mục đích của bài dịch.
Sự lầm lẫn của người ta về nhiệm vụ cảnh sát công
lộ đã quá sâu đậm. Trước công việc bắt phạt những
ai phạm luật lưu thông, họ có trách nhiệm khuyến
khích và cổ vỏ nhưng người có bằng lái xe và tuân
theo luật đi đường. Cảnh sát thừa biết hơn ai hết, luật
lệ là lý thuyết và lái xe giỏi có nhiều kiểu khác nhau.
Những cảnh sát mang huy hiệu hàn lâm thường
chăm bẩm lo phạt lỗi, mà quên ý nghĩa và lợi ích của
lưu thông. Cản trở việc đọc sách nên phạt tội gì?
Còn như, tự cản trở mình đọc sách, phạm tội gì?
Chẳng có tội gì. Nếu có, chắc phải là tội nghiệp.

8