Page 226 - Dac San BK 2013

Láng Parmentier đã đi vào Đồng Tháp bằng ghe và xuồng để
chỗ đất thấp sát bên đường nước chảy nên do đọc những chữ khắc vào đó và phát giác ra ngôi
nước tràn lên làm ngập nước hoặc ẩm thấp quanh năm. tháp..."
Ở Đức Hoà (giữa Long An và Sài Gòn) có Láng Le,
được gọi như vậy vì ở láng này có nhiều chim le le đến Đồng Ông Cộ
kiếm ăn và đẻ. Vùng Khánh Hội (quận 4 Sài Gòn) xưa Đồng bào ở tỉnh Gia Định từ xưa tới nay thường
kia được gọi là Láng Thọ vì có những chỗ ngập do nghe nói đến tên "Đồng Ông Cộ" nhưng không hiểu rõ
nước sông Sài Gòn tràn lên. Người Pháp phát âm Láng cụm từ này do ai đặt ra mà được truyền tụng mãi đến
Thọ thành Lăng Tô, một địa danh rất phổ biến thời ngày nay.
Pháp thuộc. Ở miền Nam chúng ta, địa phương nào cũng có
nhiều huyền thoại, giai thoại truyền khẩu trong dân
Trảng gian, lâu ngày trở thành một địa danh.
chỗ trống trải vì không có cây mọc, ở giữa một Chúng tôi, người tình nguyện vạch bóng thời
khu rừng hay bên cạnh một khu rừng. Ở Tây Ninh có gian,ghi lại những sự việc xảy ra từng vùng,từng địa
Trảng Bàng, địa danh xuất phát từ một cái trảng xưa phương, để hiến quí bạn đọc hiểu rõ nguồn gốc từ thuở
kia có nhiều cỏ bàng vì ở vùng ven Đồng Tháp Mười. xa xưa nơi địa phương chính mình. Theo một vài vị bô
Ở Biên Hoà có Trảng Bom, Trảng Táo. lão cố cựu sinh quán tại Gia Định, thuật lại sự tích
"Đồng ông Cộ" cho chúng tôi biết như sau.
Đồng Đất Gia Định ngày xưa rộng lớn hoang vu, dân
khoảng đất rất rộng lớn bằng phẳng, có thể gồm chúng ở rải rác từng nhóm theo ruộng gò nổng, rừng
toàn ruộng, hoặc vừa ruộng vừa những vùng hoang chòi dày đặc,đường sá chưa được khai mở, lối đi vất vả
chưa khai phá. Một vùng trên đường từ Gia Định đi khổ cực.
Thủ Đức, qua khỏi ngã tư Bình Hoà, trước kia toàn là Khu đất "Đồng ông Cộ" này ngày xưa thuộc vùng
ruộng, gọi là Đồng Ông Cộ. Ra khỏi Sài Gòn chừng 10 sát cận trung tâm tỉnh Gia Định. Nó ăn từ chợ (ngã ba
km trên đường đi Lái Thiêu có Đồng Chó Ngáp, được trong) dài tới cầu Hang; vòng ra đường Nguyễn Văn
gọi như thế vì trước kia là vùng đất phèn không thuận Học, phía bên này cầu Bình Lợi nó ăn sâu luôn phía
tiện cho việc cày cấy, bị bỏ hoang và rất vắng vẻ, trống trong có hơn 10 cây số, rồi vòng ra khu Hàng Xanh
trải. Ở Củ Chi có Đồng Dù, vì đã từng dược dùng làm phía lò heo cũ Gia Định chạy dài tới ngã năm Bình
nơi tập nhảy dù. Và to, rộng hơn rất nhiều là Đồng Hoà.
Tháp Mười. Toàn thể khu vực rộng lớn như vậy,thuở xưa
không có lấy một con lộ cái quan nào để dân chúng xê
Đồng Tháp Mười dịch. Dân cư trong vùng, sinh sống về nghề ruộng
Chú thích năm 1970. Theo tôi, thuyết dưới đây nương, rẫy bái, làm nghề hạ bạc (đánh cá) dọc theo
của ông Lê Hương có phần đáng tin hơn cả. Trong bài sông cầu Bình Lợi, cầy Băng Ky bây giờ. Những
Địa danh, di tích, thắng cảnh trong vùng người Việt khoảng đất không được khai phá thì toàn là rừng chồi
gốc Miên, tập san Sử Địa số 14, 15 năm 1969, ông cây lùm mọc rậm rạp.
viết: "Tháp mười là một trong những ngôi tháp làm Về sau, Tây lấy Gia Định rồi thì mở mang quốc lộ
bằng đá do vua Jayavarman VII xây cất khắp lãnh thổ đi Thủ Đức và khu sát rìa quốc lộ, ăn sâu vô hằng 5-7
để thờ vị thần Bà La Môn Lockecvera là vị thần cây số (từ phía Gia Định lên nằm bên tay mặt),được
chuyên trị bệnh cho nhân loại. Bên cạnh tháp có những Tây khai phá làm rừng cao su. Toàn thể một khu đồng
căn nhà sàn gỗ lợp bằng đá mỏng,bằng ngói hay bằng ruộng mênh mông như vậy, hơn phân nửa đất đai toàn
lá thốt nốt để người bịnh nằm dưỡng bệnh do nhân là rừng rậm, dân cư lại ít nên không có nhiều đường
viên y tế hoàng triều coi sóc. Những ngôi tháp được mòn để xê dịch. Dân chúng di chuyển bằng ngựa cũng
xây dựng dọc theo các con đường lớn trong nước mà không tiện chớ đừng nói chi đến dùng xe bò hoặc xe
ngôi nằm trong đồng Tháp Mười, tính từ địa điểm xuất trâu. Đây khác hơn mọi nơi là chỗ đó!
phát, đứng vào hàng thứ muời. Mỗi khi dân cư trong vùng này muốn ra tỉnh, lúc
Thời gian trôi qua, tàn phá tất cả các công trình đó là thành Gia Định, có việc cần kíp, hoặc rước thày
kiến trúc của cổ nhân, dãy nhà gỗ tiêu tan, chỉ còn một trị bệnh, hoặc tải hàng rẫy, gạo thóc ra chợ bán,hoặc
tượng sư tử đá và một linh phù (linga) cũng bằng đá, mua đổi các thứ cần thiết đem về dùng.... thật là muôn
dưới bệ có khắc chữ Bắc Phạn (sanscrit) ghi tên Tháp vạn khó khăn. Chỉ có những trai tráng khoẻ mạnh mới
thứ mười. Trong năm 1932, nhà khảo cổ Pháp có thể di chuyển nổi hằng mấy chục cây số đường lồi

___________________________________________________________________________________

Đặc San Bất Khuất 2013 – Khóa 8 B+C/72 TB/TX 225