Page 59 - Dac San BK 2013

“…Thầy Ký dạy học có làm sách mẹo (văn phạm) dạy nhất ở Việt Nam... (4) Ông đã để lại cho kho tàng Văn
tiếng Lang Sa (Pháp), có làm ra chữ Quốc ngữ (sic) để học Việt Nam hơn 100 tác phẩm về văn học, lịch sử,
người ta dễ học. Những người ký lục (thư ký) giỏi địa lý, từ điển và dịch thuật...Nhưng ngay sau tháng 4
cùng siêng năng sẽ lo mà học chữ quốc ngữ vì có hai năm 1975, khi cộng sản cưỡng chiếm miền Nam, nhiều
mươi bốn chữ và viết đặng muôn ngàn chuyện, chữ chi sách của ông đã bị cộng sản tiêu hủy trong chiến dịch
mắc rẻ (khó dễ) cũng viết đặng, không phải như chữ "Bài Trừ Văn Hóa Đồi Trụy, Phản Động", trường trung
Tàu học già đời mà còn có chữ lạ viết không ra, ở đây học Trương Vĩnh Ký bị đổi tên là Lê Hồng Phong, và
có Phủ Tường (Tôn Thọ Tường) đã học đặng chữ Quốc tượng đài vinh danh ông đặt cạnh Nhà Thờ Đức Bà -
ngữ, viết đặng, đọc đặng. Chữ ấy chẳng khó đâu, ra Sài Gòn bị cộng sản phá hủy.
công học một đôi tháng thì thuộc hết…”

Tượng đài lịch sử, vinh danh ông Trương Vĩnh Ký
cạnh Nhà Thờ Đức Bà trước 1975.
http://www.vietnam.ttu.edu/virtualarchive/items.php?it
em=VA030117

Mãi đến thời gian gần đây, phần tượng lịch sử còn
lại của ông được đem ra triển lãm "mỹ thuật" trong
Bảo Tàng Mỹ Thuật Tp HCM.
Các nhà khoa bảng, trí thức, cách mạng như Phan
Bội Châu, Phan Châu Trinh, Trần Quý Cáp, Huỳnh
Thúc Kháng, kết hợp với nhiều nhà trí thức cấp tiến
thời đó, khởi xướng ra các phong trào Duy Tân, Đông
Du nhằm vận động cải cách văn hóa, chính trị trên toàn
Trương Vĩnh Ký - Pétrus Ký (1837-1898) quốc, kêu gọi bãi bỏ Nho (Hán) học, kêu gọi việc học
Quốc ngữ để nâng cao dân trí, với lý do đơn giản:
Ông Trương Vĩnh Ký là một nhà văn, nhà ngôn Quốc ngữ dễ học, dễ viết, dễ phổ cập hơn chữ Nho
ngữ học, nhà giáo dục, và chuyên khảo cứu văn hóa (Hán). Các ông đã vận động mở trường dạy quốc ngữ
tiêu biểu của Việt Nam.Với tri thức uyên bác, am khắp nước, rầm rộ nhất là ở Quảng Nam (1905), Bình
tường và nhiều cống hiến lớn trên nhiều lĩnh vực văn Thuận (Trường Dục Thanh, 1907) và Hà Nội (Đông
hóa cổ kim Đông Tây, nên ông được: - Tấn phong Kinh Nghĩa Thục,1907). Trong một bài thơ khuyến
Giáo sư Viện sĩ Pháp.- Được nêu tên trong Bách khoa khích việc học quốc ngữ của Đông Kinh Nghĩa Thục,
Tự điển Larousse. có đoạn viết:“… Chữ quốc ngữ là hồn trong nước, Phải
http://www.larousse.fr/archives/pages/recherche.aspx? đem ra tỉnh trước dân ta, Sách các nước, sách Chi-na,
keyword=Truong%20Vinh%20Ky, Chữ nào nghĩa ấy, dịch ra cho tường…”
- Đứng vào vị trí " Toàn Cầu Bác Học Thập Bát Khi phong trào Duy Tân, và Đông Kinh Nghĩa
Quân Tử" tức là một trong 18 nhà bác học hàng đầu Thục ngày càng lớn mạnh, khiến cầm quyền thuộc địa
thế giới trong thế kỷ 19. Pháp lo ngại tinh thần yêu nước và chống thực dân
- Đứng vào hàng những người biết nhiều ngoại Pháp của đồng bào Việt Nam. Việt Nam Vong Quốc
ngữ bậc nhất trên thế giới, ông viết và đọc thông thạo Sử của nhà ái quốc Phan Bội Châu xuất hiện lúc bấy
27 ngoại ngữ, một nhà thông thái biết nhiều thứ tiếng
___________________________________________________________________________________

Đặc San Bất Khuất 2013 – Khóa 8 B+C/72 TB/TX 58