Page 195 - DAC SAN BK 2015

Tiếng Việt ba miền - Tiếng nào là “chuẩn” ?

Ts. Lê Thiện Phúc công việc đồng áng, ruộng vườn đi nữa, nhưng
(Ngôn ngữ học) tâm hồn lúc nào cũng thảnh thơi, không băn khoăn
lo lắng nợ nần. Lúc nào làm thì làm còn lúc nào
Trong tiến trình nghiên cứu ngôn ngữ học về chơi thì chơi:
sự thay đổi của tiếng Việt (bằng tiếng Anh) tôi "Tháng giêng là tháng ăn chơi,
thấy có đôi điều khá lý thú về ngôn ngữ của chúng Tháng hai cờ bạc, tháng ba rượu chè …"
ta, nên viết ra đây để chia xẻ cùng quý độc giả. Cờ bạc và rượu chè ở đây không phải là loại
Bài nầy mang tinh thần của một nghiên cứu khoa say sưa, quậy phá, hay đam mê ngồi sòng Casino
học về ngôn ngữ chớ không phải thuộc loại xã để phải ‘bán hết cửa nhà, gia đình ly tán’, mà cờ
luận nên hoàn toàn không có ý định phê bình. Tuy bạc, rượu chè của người dân miền Nam là hình
nhiên khi phân tích thì không thể tránh khỏi sự đề thức giải trí lành mạnh trong thời gian nhàn rỗi mà
cập tới những nét đặc thù của tiếng Việt liên quan thôi. Sự gắn bó với thiên nhiên, với ruộng đồng đã
tới thổ ngữ của ba miền Nam, Trung, Bắc. Các từ làm cho người dân miền Nam "ăn ngay, nói
ngữ mà tôi dùng ở đây xuất phát từ sự tương phản thẳng” trong mọi cuộc giao tiếp hàng ngày; và từ
của Anh Ngữ, chớ không phải là Hán ngữ, nên có đó nảy sinh ra những ngôn từ, hay lối nói tương
thể tạo ra cái cảm giác hơi xa lạ một chút, kính ứng - bộc trực.
mong quí độc giả thông cảm cho. Với miền Trung "khô cằn sỏi đá” và "lũ lụt
Điều trước tiên tôi muốn nêu ra đây để nhấn mỗi năm”, cuộc sống của người dân ở đây khắc
mạnh rằng trong ngôn ngữ, không nhất thiết là khổ hơn, khiến cho tâm hồn họ luôn luôn căng
ngôn ngữ nào, người ta không nên đặt vấn đề thẳng, âu lo cho cái sống ngày mai. Nếu có ai từng
“đúng” hay “sai”; mà thật ra hai từ ngữ "đúng” và đi qua các vùng Bình lãnh, Bình trị, Quế sơn,
"sai", tự nó đã không thể đứng vững rồi, bởi vì nó Tuyên phước của tỉnh Quảng ngải, Quảng tín, thì
còn cần phải nương nhờ vào các từ ngữ khác để bổ chắc có lẽ đã chứng kiến cảnh sống vô cùng khắc
túc, giới hạn, hay để xác định tình huống, thì mới khổ của đồng bào ta ở đó. Có gia đình không có
được coi là hợp lý. Thí dụ chúng ta nói "cái nầy một con dao để làm cá mà phải dùng một cành cây
sai" thì chưa ổn, mà phải nói "cái nầy "sai nguyên nhọn để thay dao. Không có muối để dùng nên
tắc" hay "sai đối với tôi” thì nó hợp lý hơn và nhờ phải đốt rể cỏ tranh, lấy tro ngâm nước để làm
vậy mà có thể hy vọng không bị bắt bẻ. Một khi nước muối mà dùng. Xuất phát từ cái tâm tư khắc
chúng ta đề cập tới vấn đề “đúng” và "sai" thì có khổ đó, ngôn ngữ của người dân miền Trung cũng
nghĩa là chúng ta phải so sánh - "đúng” là đúng thể hiện một cách tương ứng.
theo cái gì, còn "sai" là sai theo cái gì – thì mới Với thời tiết giá buốt và điều kiện thiên nhiên
công bằng và hợp lý! khắc nghiệt của miền Bắc, người dân ở đây nhất
Đó là một lý luận hơi lòng vòng về cái ý niệm định không thể sung túc, thoải mái bằng người dân
không hoàn hảo về cái "đúng” và cái "sai", để từ ở miền Nam. Tuy nhiên về phương diện lịch sử thì
đó chúng ta xét tóoi tới các vấn đề trong ngôn ngữ, miền Bắc là nơi khởi nguồn thành hình đất nước
đặc biệt là ngôn ngữ của người Việt chúng ta. Giờ Việt Nam. Miền Bắc cũng là nơi tiếp cận với
đây tôi xin mời quí độc giả làm một chuyến "thăm người Tàu nên ảnh hưởng nhiều với văn hoá và
dân cho biết sự tình" qua khắp ba miền Nam, ngôn ngữ Tàu, tức là chữ Hán. Miền Bắc chính là
Trung, Bắc của nước Việt Nam mình. nơi khai sinh ra ngôn ngữ Việt, để từ đó lan tràn
Với miền Nam "ruộng đồng cò bay thẳng theo tiến trình khai mở bờ cõi xuống tới phía Nam.
cánh", tôm cá đầy sông”, một vùng đất phì nhiêu, Thực ra, tiếng Việt là một ngôn ngữ có một
cây trái sum sê bốn mùa, đời sống của người dân lịch sử rất dài và nó vô cùng phong phú, đã có từ
rất sung túc, thoải mái. Họ có làm lụng vất vả thế kỷ thứ Tư trước Tây lịch. Nguồn gốc thành

_____________________________________________________________________________________________

Đặc San Bất Khuất 2015 – Khóa 8 B+C/72 TB/TX 195