Page 130 - index
P. 130
Đó là câu chuyện đầu xuân ở xứ tây còn ở xứ TÀY, NÙNG, THỔ nước da trắng như bông bưởi,
ta thì sao? Mọi nhà ai nấy đề chưng một bó mai họ chính là gốc người THÁI TRẮNG, họ mặc
vàng hoặc một chậu mai điều nầy có nghĩa là sẽ quần áo may bằng vải chàm đầu họ vấn khăn
được may mắn quanh năm tưởng cũng nên nói sơ nhung màu đen họ rủ nhau vài chục cô gái ra bãi
qua về cây mai. Cây nầy thuộc họ hoàng mai vốn cỏ xanh để chơi một trò chơi gọi là tung cầu, họ
là một loại cây rừng, cây mai vàng cũng rụng lá đứng cách xa hàng mấy chục thước tung những
vào mùa đông hoa có màu vàng hương thơm trái cầu ngũ sắc bay vút cao lên bầu trời xanh và
thoang thoảng e ấp mai vàng có loại gọi là mai tứ họ đón bắt trái cầu đó. Quay ngược về phương
quý nở bốn mùa, còn một loại mai khác gọi là nhị nam đến vùng THANH HOÁ, HÀ TĨNH có dân
độ mai là mai nở hai lần trong một năm, khác với tộc MƯỜNG họ mặc áo màu sặc sỡ và những
mai thường chỉ nở một lần trong năm. Và trên bàn thanh niên họ mang cồng vào làng họ đến từng
thờ tổ tiên họ thường chưng mâm ngũ quả gồm nhà sàn để hát điệu "sắc bùa" đó là một lối hát
năm thứ trái cây: mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xuân của đồng bào THƯỢNG đó là một lối hát
xoài. Khi chưng mâm ngũ quả như thế người dân chúc mừng năm mới vang lên cả núi rừng âm u và
miền tây muốn bày tỏ ước mong suốt cả năm cuộc chúng ta cũng đừng quên quay về miền châu thổ
sống gia đình sẽ luôn luôn sung túc bởi vì tên gọi sông HÒNG thì lại có phong tục đặc thù của nó là
của năm loại trái cây nầy nếu sắp xếp và đọc theo các tranh TẾT được bày bán ở khắp các chợ.
tiếng miền nam sẽ trùng với câu: “cầu, vừa, đủ, Ngoài bắc theo quan niệm xưa thì mùa xuân là
xài”. Đó cũng là một đòi hỏi khiêm nhường có lẽ mùa ca hát, còn mùa thu vẫn là mùa cổ điển của
xuất phát từ người dân quê chất phác dùng cây nhà trai gái mùa xa xưa của ái ân, thì tiếng hát của các
lá vườn để tạo nên bình hoa mâm quả trong ba cô càng véo von bất tận mang theo bao nhung nhớ
ngày TẾT, và cũng có khi họ không dùng trái đu của mùa xuân trước và sang đến mùa hạ là mùa
đủ trong ngày TẾT vì sợ không hay và cũng lắm của ruộng đồng gặt hái và người dân quê phải cần
khi họ không dùng trái sung vì một số dân miền cù kiên nhẫn để có được hạt gạo trắng ngần nên
nam họ cho rằng âm của “sung” không chỉ trùng những tiếng hát lời ca đó thật cần thiết để xoá đi
với âm của “sung túc” mà trùng với âm “xung” nỗi nhọc nhằn khổ cực tay làm hàm nhai.
của “xung khắc” nên không chưng sung trong
mâm ngũ quả mà thay vào đó là thơm (trái khóm)
ngụ ý là “thơm tho” và đối với dân miền nam họ
cũng không thích chưng trái cam trong mấy ngày
TẾT vì chữ cam hàm ý “cam khổ” hoặc “cam
chịu” với số phận. Ngày nay còn khôi hài hơn nữa
họ còn bày ra câu “chôm vừa đủ xài” có nghĩa là
chưng trái chôm chôm, trái dừa, trái đu đủ, trái
xoài nhưng hiểu theo nghĩa bóng khôi hài là
"CHÔM VỪA ĐỦ XÀI" mà thôi chữ CHÔM đây
có nghĩa là "CHÔM CHỈA" nghĩ ra cũng hơi tếu
thật.
Người ta thường nói "vui như TẾT" câu nói ấy Cũng đừng quên ghé vùng tây nguyên sẽ thấy
phát xuất từ đầu môi chót lưỡi của tất cả mọi hoa "loong rang" nở rộ trắng rừng núi và các bạn
người. Thật vậy không vui sao được khi con người sẽ được mời vào nhà rong cùng quây quần bên
rũ hết mọi ưu phiền ngưng hẳn các hoạt động nhau quanh bếp lửa hồng để uống rượu cần và sẽ
thường nhật để hoà mình vào cuộc sống lý tưởng nghe các tù trưởng kể chuyện cổ tích về sắc tộc
cuộc sống mà người đời thường mơ ước mà chỉ có của họ. Thử làm một chuyến xuôi nam qua cầu
ba ngày TẾT mới thực hiện được. Các phong tục MỸ THUẬN, xuyên qua cầu CẦN THƠ xuôi về
ăn TẾT mỗi miền mỗi khác, như vùng thượng du miệt SÓC TRĂNG, TRÀ VINH, BẠC LIÊU, CÀ
miền bắc chúng ta thấy các người thượng như: MAU thăm các đồng bào MIÊN (KHMER) bạn
130
Đặc San Bất Khuất 2017 – Khóa 8 B+C/72 TB/TX
