Page 286 - index
P. 286
Trước năm 1975 chúng ta đã cười những người 22. “Ngài”
lính cộng sản, khi họ dùng chữ này thay thế chữ “Bộ trưởng ngoại giao ta đã gặp Ngài Brown
“nhanh chóng”. Nhưng than ôi, ngày nay vẫn còn thị trưởng thành phố San Francisco”. Ngài là
những người ở Việt Nam (và cả một số người sang “Sir”, một tước vị của hoàng gia nước Anh ban
Mỹ sau này) vẫn vô tình làm thoái hóa tiếng Việt cho một nhân vật nào đó. “Sir” có thể dịch ra là
bằng cách bỏ chữ “nhanh chóng” để dùng chữ Hiệp sĩ, cũng có thể là “Knight” = Hầu tước xuống
“khẩn trương”. Đáng lẽ phải nói là “Làm nhanh đến tầng Nam tước = Baronet. Theo nghĩa thứ
lên” thì người ta nói là “làm khẩn trương lên”. nhì, “ngài” là một từ dùng để xưng hô và là một
từ tôn xưng như cụ, ông, bà, bác, chú. Trong cả
18. “Khẳng định” hai trường hợp, câu trên đều sai. Ông W. Brown
Thói quen dùng động từ này bị lạm dụng: chưa bao giờ được Nữ hoàng Anh trao tặng tước
“Diễn viên X đã khẳng định được tài năng”, hiệu Sir. Theo lối xưng hô chính thức ngoại giao
“Đồng chí A khẳng định ở vị trí giám đốc”. của Mỹ và theo lối Việt Nam, không nên gọi ông
Khẳng định; xác định, xác nhận = affirm và W. Brown là Ngài viết hoa. Theo lối xưng hô
confirm có nghĩa gần giống nhau, ngoài nghĩa chính thức của Mỹ, trên văn thư phải là:
theo luật pháp có nghĩa là phê chuẩn, chuẩn y. The Honorable …W. Brown
Tuy nhiên âm thanh của khẳng định nghe nặng nề. Mayor of San Francisco
Hình thức chào hỏi:
19. “Kích cầu” = to level the bridge/needing to Sir: Dear Mayor Brown
sitimulate = nâng cao cái cầu lên/nhu cầu để kích Như thế, gọi một ông thị trưởng Mỹ là Ngài đã
thích hoàn toàn sai. Qua sách báo từ sau 1954, miền
Cả hai nghĩa đều hàm ý là chất xúc tác, kích Bắc dùng sai và lạm dụng từ Ngài. Cách dùng thứ
thích tố khiến sự việc tiến nhanh hơn. Cách dùng nhất để tôn xưng quá đáng giới chức ngoại quốc,
hơi lạ: bên công chánh có lối dùng những con đội thứ nhì là để chế diễu, khôi hài các nhân vật trong
để nâng cao cái cầu giao thông lên. Tại sao không khối tự do dân chủ, và ở miền Nam, thí dụ: Ngài
dùng “kích thích tố”, “chất xúc tác” như trước? đại úy, ngài thiếu tá, ngay cả có dạo họ đã gọi
Thiếu tướng Nguyễn Cao Kỳ là Nguyên soái! Từ
20. “Làm rõ” sau 1954, trong miền Nam gần như không bao giờ
“Công an Phường 16 đang làm rõ vụ việc này”. chúng ta thấy xuất hiện từ Ngài! Chế độ cộng sản
Làm rõ= clarify, cần làm rõ vì có sự mù mờ, chưa tự nhận là vô sản, đánh phong kiến, diệt quan lại,
minh bạch, ngoài ra còn có nghĩa gần như nói lại nhưng nay họ lại quan lại, phong kiến hơn ai hết.
cho rõ, đính chính. Đúng nghĩa phải là điều tra = Chứng cớ qua từ tôn xưng Ngài và họ còn tự nhận
investigate. Cách sử dụng từ “làm rõ” cũng giống và gọi các cán bộ và nhân vật quan trọng ngoại
như “làm việc (với công an)” chỉ nhằm xóa bớt sự quốc là Quan chức. Quan chức = officials, có thể
ghê sợ, hãi hùng của người dân khi phải tiếp xúc dịch là “viên chức”, hay “giới chức ngoại giao”,
với công an cộng sản. Họ cố tránh những động từ “nhân viên chính phủ”, “phái đoàn ngoại giao”,
như “điều tra”, “khai báo”, “trình diện”, v.v… v.v…
21. “Liên hệ” 23. “Nghệ nhân”
Cũng từ miền Bắc, chữ này lan khắp nước và Ta vốn gọi những người này là “nghệ sĩ”. Mặc
nay cũng tràn ra hải ngoại. “Liên hệ” là có chung dù đây cũng là tiếng Hán Việt, nhưng người Tầu
với nhau một nguồn gốc, một đặc tính. Người không có chữ “nghệ sĩ”, họ dùng chữ “nghệ
cộng sản Việt Nam dùng chữ “liên hệ” để tỏ ý nói nhân”. Có những người tưởng rằng chữ “nghệ
chuyện, đàm thoại. Tại sao không dùng chữ Việt nhân” cao hơn chữ “nghệ sĩ”, họ đâu biết rằng
là ‘nói chuyện” cho đúng và giản dị. Chữ “liên nghĩa cũng như vậy, mà sở dĩ người cộng sản Việt
hệ” dịch sang tiếng Anh là “to relate to”, chứ Nam dùng chữ “nghệ nhân” là vì tinh thần nô lệ
không phải là “to communicate to”. Trung Hoa.
286
Đặc San Bất Khuất 2017 – Khóa 8 B+C/72 TB/TX
