Page 288 - index
P. 288
33. “Tương thích” thuẫn, trong khi đó họ bỏ tiền ra mua máy đánh
“Giá cả đó tương thích với chất lượng mặt bạc đặt trong các khách sạn lớn!!)
hàng…” Tương đương = thích hợp (equal =
appropriated). Cách ghép nối gượng gao. 38. “Trúng tuyển” (nghĩa vụ quân sự) = select,
choose/recruit
34. “Tranh thủ” Chúng ta vẫn nói và viết “tuyển sinh”, “tuyển
Thay vì dùng một chữ vừa rõ ràng vừa giản dị quân”, “tuyển mộ”, “tuyển dụng”… Nhưng nói:
là chữ “cố gắng”, từ cái tệ sính dùng chữ Hán Việt “trúng tuyển nghĩa vụ” thật là khôi hài. Nghĩa vụ
của người cộng sản, người ta lại dùng một chữ vừa quân sự là thi hành quân dịch, đến tuổi phải đi, bắt
nặng nề vừa tối nghĩa là chữ “tranh thủ”. Thay vì buộc phải đi, không có chuyện trúng tuyển hay
nói: “anh hãy cố làm cho xong việc này trước khi không được tuyển (nên dùng theo nghĩa xấu chỉ
về”, thì người ta lại nói: “anh hãy tranh thủ làm có dân nghèo, không có tiền đút lót và không phải
cho xong việc này trước khi về”. là con cán bộ cao cấp, mới bị trúng tuyển).
35. “Trao đổi” = exchange = theo nghĩa của họ 39. “Tư liệu”
là nói chuyện, đối thoại, hội thoại Trước đây ta vốn dùng chữ “tài liệu”, rồi để
Cách dùng chịu ảnh hưởng nặng Tây phương. làm cho khác miền Nam, người miền Bắc dùng
Trao đổi theo đúng nghĩa là đổi chác ‘ông đưa cái chữ “tư liệu” trong ý: “tài liệu riêng của người
giò, bà thò chai rượu. Họ chịu ảnh hưởng Tây viết”. Bây giờ những người viết ở hải ngoại cũng
phương quá nặng, vì trao đổi chỉ áp dụng cho hàng ưa dùng chữ này mà bỏ chữ “tài liệu”, mặc dù
hóa (giao thương) hay con người. Thí dụ: “Hai nhiều khi tài liệu sử dụng lại là tài liệu đọc trong
nước trao đổi lãnh sự, trao buôn bán, mậu dịch”, thư viện chứ chẳng phải là tài liệu riêng của ông
“Kiều và Kim Trọng đã trao đổi quà tặng tình yêu ta.
cho nhau”. Không bao giờ “trao đổi” lại có nghĩa
là nói chuyện, đối thoại. Thí dụ sau đây cho thấy 40. “Vị trí” = place/position/job, task = chỗ đứng,
cách dùng sai lạc: “Anh Phillippe Jamet đang trao vị thế/nơi chốn/việc làm, trách vụ
đổi với một bé gái Việt Nam…”. Trao đổi gì? Nhưng họ dùng “vị trí” cho luôn cả nghĩa là
Quà tặng gì? “Trao đổi” không bao giờ có nghĩa “trách vụ”, “việc làm”. Câu nói sau đây là sai:
là converse, talk to, chỉ là exchange thôi. “Anh A đã thay anh B công tác ở vị trí kế toán
trưởng”. Nên nói: “Anh A đã thay anh B công tác
36. “Trọng thị”: Coi trọng (show consideration ở trách vụ kế toán trưởng” mới đúng. Thường
for/attach important to) thường chúng ta hay dùng: “Tiểu đội A đã chiếm
Trong từ điển ghi là một từ cũ, không hiểu sao được một vị trí trên cao, từ đó có thể ngăn chặn
lại được dùng trở lại. Thí dụ: “Chúng ta phải trọng được trung đội địch tiến lên đồi”.
thị yếu tố đó”. Cứ nôm na nói: “Chúng ta phải coi
trọng yếu tố đó” là đủ và giản dị rồi. 41. “Vùng sâu xa”: Vùng rừng núi, đầm lầy
(highland = swamp area)
37. “Trúng thưởng” = reward, award Đây là cách sử dụng chữ trốn tránh thực tế.
Thế nào gọi là thưởng? Thưởng là thưởng cho Vùng ở trong sâu hiểu là vùng hẻo lánh, sình lầy
những cá nhân hay tập thể có công, tài giỏi, đạt và vùng xa tức là vùng trên cao, ở xa. Đây là cách
thành tích cao… Thưởng đi đôi với phạt. Vậy dùng mị dân, cũng như để dễ bề đẩy giáo viên, kỹ
không thể nói: “Mua hàng sẽ được trúng sư, bác sĩ không phe đảng, không là con cháu cán
thưởng…/Anh X trúng thưởng xổ số thành phố X. bộ đến phục vụ nơi khỉ ho cò gáy. Ngoài ra “sâu
được 50 triệu”. Đó chỉ là quà tặng, biếu không, xa” còn gây hiểu lầm với “lòng cảm ơn, biết ơn
không phải là thưởng, và chỉ là trúng xổ số chứ sâu xa” đã quen dùng trước đây.
không lĩnh thưởng. Xổ số là hình thức đánh bạc,
nên gọi tránh đi là trúng thưởng. (Thật là mâu
288
Đặc San Bất Khuất 2017 – Khóa 8 B+C/72 TB/TX
