Page 284 - index
P. 284
Có ngũ giác: xúc giác: sờ chạm, thị giác: mắt lượng”. Tại sao lại phải bắt chước mấy anh cán
thấy, thính giác: tai nghe; vị giác: lưỡi nếm, khứu ngố, cho thêm buồn tiếng nước ta.
giác: mũi ngửi. Đó là các sense organs; còn cảm
giác và cảm tưởng, cảm tính (feeling, khác với lý 6. “Chuyển ngữ”
tính) dễ lầm lẫn vì đó là sensation, impression. Ðây là một chữ mới, xuất hiện trên báo chí Việt
Dùng đúng chữ phải là: “Xin anh cho biết cảm Nam ở hải ngoại trong vài năm gần đây. Trước
nghĩ, cảm tưởng, về hiện tượng đó” chính xác hơn đây chúng ta đã có một chữ giản dị hơn nhiều để
là “cảm giác”. (Ngoài ra, impression còn có nghĩa tỏ ý này. Ðó là chữ dịch hay dịch thuật. Dịch tức
là ấn tượng, dấu ấn). Chúng ta có thể nói: có cảm là chuyển từ một ngôn ngữ này sang một ngôn ngữ
giác ghê sợ, nhờm tởm, lạt lẽo, ấm cúng… một khác. Ðoàn Thị Ðiểm dịch Chinh Phụ Ngâm
giác xuất phát từ não bộ, tuy cũng do từ năm giác Khúc của Ðặng Trần Côn, Phan Huy Vịnh dịch
quan vừa kể gửi tín hiệu lên óc. Tỳ Bà Hành của Bạch Cư Dị, Nguyễn Hiến Lê
dịch Chiến Tranh Và Hòa Bình của Leon
4. “Cầu lông” = Badmington = Một môn thể Tolstoi… Người viết ở hải ngoại bây giờ hình
thao nhẹ nhàng, gần giống quần vợt, có giăng lưới như có một mặc cảm sai lầm là nếu dùng chữ dịch
cao, dùng vợt nhẹ và quả cầu có gắn lông vũ, đánh thì mình kém giá trị đi, nên họ đặt ra chữ “chuyển
qua lại trên lưới ngữ” để thấy mình oai hơn. Chữ dịch không làm
Trên thực tế quả cầu badmington làm giả bằng cho ai kém giá trị đi cả, chữ “chuyển ngữ” cũng
nhựa không chế bằng lông gà lông vịt nữa. Cách chẳng làm giá trị của ai tăng thêm chút nào. Tài
gọi này thô tục quá! Tại sao không gọi là cầu lông của dịch giả hiện ra ở chỗ dịch hay, dịch đúng mà
vũ hoặc bát-minh-tơn? Người viết còn nhớ có lần thôi. Chứ đặt ra chữ mới nghe cho kêu không làm
đã bị bà vợ một đại tá sửa lưng, khi lỡ miệng nói: tài năng tăng lên chút nào, hơn nữa nó còn cho
lông quả đào. Bà kể lại, tôi bị bà Trg. Tg. Khg. thấy sự thiếu tự tin, sự cầu kỳ không cần thiết của
một người miền Bắc chữa khéo: “Chị nên gọi là người dịch.
tuyết của quả đào thì lịch sự, thanh tao hơn”.
Sau đây là cách dùng sai lạc, nhằm chủ đích 7. “Cuộc gặp” = meet, run into = hội kiến, gặp
tuyên truyền hoặc làm giảm đi hoặc tăng mức mặt, gặp gỡ, buổi họp
quan trọng của sự việc. Nghe “Cuộc gặp” thấy cụt ngủn, chưa trọn
nghĩa. Ý họ muốn tả một cuộc hội kiến tay đôi,
5. “Chất lượng” một lần gặp gỡ, chưa hẳn là một hội nghị
Đây là chữ đang được dùng để chỉ tính chất của (conference). Nên dùng như thí dụ này: “Bộ
một sản phẩm, một dịch vụ. Người ta dùng chữ trưởng Thái đã hội kiến gặp bộ trưởng Lào”…
này để dịch chữ quality của tiếng Anh. Nhưng
than ôi! Lượng không phải là phẩm tính, không 8. “Cưới”
phải là quality. Lượng là số nhiều ít, là quantity. Nhà văn Lê Minh Hà đi từ miền Bắc, công tác
Theo Hán Việt Tự Điển của Thiều Chửu, thì ở Đông Đức, rồi xin tỵ nạn ở Đức, viết trong tập
lượng là: đồ đong; các cái như cái đấu, cái hộc truyện ngắn “Trăng Góa”: “Bọn này chưa cưới”,
dùng để đong đều gọi là lượng cả. Vậy tại sao “chúng tôi cưới”. Đó là thói quen từ vùng cộng
người ta lại cứ nhắm mắt nhắm mũi dùng một chữ sản. Đây không phải là lối hành văn mới lạ, kiểu
sai và dở như thế. Không có gì bực mình hơn khi cách mà chỉ là thói quen dùng sai từ to marry, get
mở một tờ báo Việt ngữ ở hải ngoại rồi phải đọc married, nhưng người Việt phải nói là: “Chúng tôi
thấy chữ dùng sai này trong các bài viết, trong các chưa làm đám cưới”, “bọn này cưới nhau”. Câu
quảng cáo thương mãi. Muốn nói về tính tốt xấu này lại do một vai nữ tự thuật, lại càng sai nặng
của món đồ, phải dùng chữ phẩm. Bởi vì phẩm nữa. Chúng ta chỉ nói “cưới vợ”, không bao giờ
tính mới là quality. Mình đã có sẵn chữ “phẩm nói “cưới chồng” cả. Chỉ có hai trường hợp dùng
chất” rồi tại sao lại bỏ quên mà dùng chữ “chất được hai chữ “cưới chồng”. Một là cô gái có lỗi
lầm nào đó, nhà gái phải bỏ tiền, chịu mọi chi phí
284
Đặc San Bất Khuất 2017 – Khóa 8 B+C/72 TB/TX
