Bệnh Sạn Thận
Sạn Thận hoặc Sạn đường Tiết niệu là bệnh rất xưa và thường xảy
ra. Chỉ cần bị bệnh một lần là ta nhớ măi những cơn đau khiếp đảm mà
sạn gây ra khi nó di chuyển trong đường tiết niệu. Có người nói là
đau sạn thận c̣n khủng khiếp hơn khi các bà đau bụng “vượt cạn chỉ
có một ḿnh”
Ngày nay, nhờ nhiều phương pháp điều trị tiến bộ, sạn được loại bỏ
dễ dàng, mau lẹ và an toàn. Sau đó, với các phương pháp pḥng ngừa
hữu hiệu, bệnh ít có nguy cơ tái phát và con người tránh được sự ôm
bụng kêu đau.
Đại cương
Sạn là kết quả của một loạt những phản ứng hóa học, trong đó nước
tiểu trở nên quá đậm đặc khiến các chất calcium oxalate, uric acid,
cystine kết tinh lại thành những hạt nhỏ. Rồi với thời gian, các hạt
nhỏ này kết tụ dần dần thành cục sạn lớn
Bệnh có thể xẩy ra cho nhiều người trong một gia đ́nh hoặc gây ra do
các rối loạn của ruột, tuyến giáp trạng hoặc do khiếm khuyết trong
cấu tạo của hai trái thận.
Đàn ông bị sạn thận gấp đôi đàn bà. Cho tới tuổi 70 tuổi th́ 5% nữ
giới và 9% nam giới đều mắc bệnh sạn thận ít nhất một lần. Sau đó
sạn thường hay tái phát. Người da trắng bị sạn nhiều hơn người da
mầu.
Bệnh thường xẩy ra cho dân cư sống ở vùng khí hậu khô nóng hơn là ở
nơi nhiệt độ ôn ḥa. Không uống nước đầy đủ khiến nồng độ nước tiểu
cô đặc là một trong nhiều yếu tố đưa đến sạn kết tinh.
Một vài dược phẩm như triamterene, acetazolamide có thể gây ra sạn
thận. Tiêu thụ thực phẩm nhiều oxalate cũng có thể là một nguy cơ.
Các loại sạn
Sạn thận có thể do nhiều hóa chất tạo thành.
1- Sạn calcium.
Có tới 75% sạn được cấu tạo bằng chất calcium (oxalate, phos phate,
carbonate). Nam giới bị loại sạn này nhiều gấp hai ba lần nữ giới.
Sạn bắt đầu vào tuổi từ 20 đến 30 và hay tái phát vào những năm sau
đó. Calcium oxalate là nhiều nhất và thường thường là do ăn thực
phẩm có nhiều hóa chất này hoặc do hậu quả các bệnh ở ruột hoặc tăng
chức năng tuyến cận giáp mà ra.
2- Sạn uric acid.
Chiếm 10% các loại sạn thận và cũng có nhiều ở đàn ông. Người bị sạn
này thường cũng bị bệnh thống phong (gout).
3- Sạn cystine. 1%, thường do di truyền gây ra.
4- Sạn struvite.
To, đôi khi làm nghẹt thận, gây ra do các bệnh nhiễm trùng đường
tiểu tiện.
Các loại sạn trên có thể nhỏ như hạt cát hoặc lớn như trái banh bóng
bàn; có thể trơn tru nhẵn nhụi hay sắc cạnh.
Sạn được tạo ra trong trái thận hay trong ống dẫn nước tiểu.
Thường thường sạn thận không gây đau trừ khi nó di chuyển từ thận
xuống ống dẫn tiểu. Những cơn đau này rất dữ dội khiến người bệnh
nhớ suốt đời.
Nguy cơ gây sạn:
a- Sạn thận xẩy ra khi ta không uống đầy đủ nước, nước tiểu trở nên
đậm đặc, các hóa chất kể trên kết tinh;
b- Khi ta ăn quá nhiều vài thực phẩm như bơ, sữa, chocolate, đậu
phọng;
c- Khi có nhiễm trùng đường tiết niệu;
đ- Trước đây đă có sạn;
e- Đàn ông;
g- Trong gia đ́nh có thân nhân bị sạn.
Triệu chứng
Cơn đau do sạn di chuyển hoặc kẹt ở thận, ống dẫn nước tiểu đều rất
dữ dội và xẩy ra bất th́nh ĺnh. Đau xuất phát ở một bên mạng mỡ hay
bụng dưới, chạy xuống bẹn, bắp đùi. Các cơn đau không thuyên giảm
với thay đổi vị trí nằm, ngồi hoặc sau khi uống thuốc chống đau
không có chất á phiện. Đôi khi bệnh nhân bị sốt, ớn lạnh, ỉ đái ra
máu, ói mửa.
B́nh thường, sạn hiện diện trong âm thầm. Cho nên t́m ra sạn đôi khi
là do t́nh cờ chụp quang tuyến bụng trong lúc điều trị các bệnh khác
hoặc đi tiểu tiện ra sạn nhỏ.
Khi nghi ngờ có sạn, bác sĩ sẽ thử nước tiểu coi xem có lẫn máu và
nhiễm trùng không; rồi sẽ cho chụp h́nh quang tuyến các loại để xác
định sự hiện diện của sạn.
Điều trị
Để chữa sạn thân, các nhà chuyên môn về khoa tiết niệu có thể áp
dụng mấy cách sau đây:
a- Theo dơi – Đợi chờ.
Trong nhiều trường hợp, sạn nhỏ có thể được tiểu tiện ra ngoài, nhất
là khi ta uống nhiều nước. Mỗi lần tiểu, lọc coi có sạn nhỏ trong
nước tiểu, đưa bác sĩ để phân loại.
b- Dùng thuốc.
Tùy theo loại sạn, sẽ có dược phẩm thích hợp.
Nếu sạn loại uric acid th́ thuốc Allopurinol sẽ làm giảm hóa chất
này trong máu, dung dịch Bicarbonate làm tan sạn. Đồng thời cần uống
nhiều nước.
Sạn cystine thường rất hiếm, thuốc Penicillamine, Tiopronun thường
được dùng để làm giảm cystine. Nên uống nhiều nước.
Khi sạn gây ra nhiễm trùng đường tiểu tiện, thuốc kháng sinh được
dùng trước khi sạn được lấy ra.
c- Nghiền sạn bằng sóng lực trong nước (Shock wave lithotripsy):
Đây là phương pháp trị liệu tương đối mới, được sáng chế bên Tây Đức
và bắt đầu dùng ở Hoa Kỳ từ năm 1984.
Có nhiều loại máy nhưng nguyên tắc chung giống nhau: máy tạo ra
những đợt sóng lực có sức mạnh làm rạn nứt, tan vỡ sạn mà không gây
thương tích cho cơ thể. Phương pháp này được áp dụng cho trường hợp
sạn nằm ở thận hoặc phần trên của ống nước tiểu.
Người bệnh nằm trên một cái nệm nước hay trong bể nước, các đợt sóng
có sức mạnh chuyển qua nước, dội vào nơi có sạn. Trung b́nh cần từ
200 tới 400 đợt sóng để làm vỡ sạn, đôi khi cần tới 1500 đợt. Thời
gian chạy máy lâu khoảng từ 45 phút tới một giờ.
Phương pháp có thể thực hiện trong ngày, sau vài giờ theo dơi, bệnh
nhân có thể về nhà. Thường thường không cần đánh thuốc mê, nhưng để
bớt đau, bệnh nhân được cho liều thuốc an thần. Bệnh nhân cũng mang
máy bịt tai để tránh âm thanh to do sóng lực gây ra.
Khi về nhà, cần uống nhiều nước, đi tới đi lui, tiểu tiện ngay khi
mót đái, lọc nước tiểu để theo dơi sạn ra nhiều hay ít.
d- Giải phẫu.
Khi sạn quá lớn mà các phương pháp trên không có kết quả th́ nhiều
phương thức giải phẫu được áp dụng và bệnh nhân cần được nhập bệnh
viện để giải phẫu.
Với sạn nhỏ, bác sĩ có thể đưa một ống plastic đầu có dụng cụ gắp
sạn vào ống tiểu hoặc thận để gắp sạn ra.
Pḥng ngừa lâu dài
Mỗi lần đau sạn là một kỷ niệm đáng ghi nhớ. Cho nên để tránh sạn
tái phát, người bệnh cần biết cách pḥng ngừa, gồm có:
a- Uống nhiều nước để tránh t́nh trạng thiếu nước trong cơ thể,
khiến nước tiểu cô đặc tạo ra cơ hội thuận tiện cho sạn kết tinh,
đóng cục. Có bác sĩ khuyên phải uống chừng 10 ly nước một ngày.
Tránh chất lỏng làm mất nước trong cơ thể như cà phê, rượu. Nhưng
khi đau là lúc sạn di chuyển trong ống th́ không nên uống nước. Sạn
có thể làm kẹt niệu quản, đưa tới ph́nh nở các khoang ở thận.
b- Ăn kiêng: sạn được cấu tạo bởi hóa chất có trong vài thực phẩm,
nên ta cần tránh. Khi bị sạn calcium, ta cần giảm thiểu thực phẩm
nhiều calcium như bơ sữa, chocolate, đậu phọng; với sạn uric acid
th́ ta cần bớt ăn thịt v́ thịt làm tăng purine, tiền thân của acid
này; c̣n sạn cystine th́ cần giới hạn cá v́ cá có nhiều chất
cystine.
c- Uống thuốc theo toa bác sĩ và giữ hẹn để được theo dơi t́nh trạng
sạn. Sự theo dơi này cần thực hiện hầu như suốt đời.
Kết luận
Trong tất cả các trường hợp sạn bộ máy tiết niệu, số lượng nước tiêu
thụ hàng ngày có một vai tṛ rất quan trọng. Nước uống làm nước tiểu
loăng và ngăn ngừa các tinh thể gây sạn kết tụ với nhau. Cho nên,
mỗi ngày, người bị bệnh sạn thận cần uống ít nhất tám ly nước hoặc
nhiều hơn.
Xin lưu ư là một số thực phẩm làm thay đổi mức độ kiềm hoặc acid của
nước tiểu (chỉ số pH) và có ảnh hưởng tới sự kết tinh các hóa chất
trong sạn thận.
Rau, trái cây (ngoại trừ trái prune, plumbs, cranberries), sữa, làm
nước tiểu có độ kiềm.
Thực phẩm có nhiều chất đạm như thịt, cá, trứng, pho mát; trái
plumb, prunes, cranberries, ngô báp, đậu lentils làm nước tiểu có độ
acid.
Ngoài ra, kinh nghiệm các cụ ta là nước sắc rễ đu đủ, nước ngô và
râu ngô luộc, nước sắc cây râu mèo cũng được dùng để làm tiêu sạn.
Xin quư thân hữu dùng thử coi xem có công hiệu không. Vừa rẻ tiền
vừa không sợ tác dụng phụ của hóa chất trong dược phẩm.
Bác sĩ Nguyễn Ư-ĐỨC
Y HỌC
Phục dương đại bổ tửu
Toa rượu thuốc Minh Mạng
11 bài thuốc trị
bệnh bất lực
Tin tốt về Covid-19
Bạn có biết quả tim thứ 2 thứ 3 là gì?
Ai
cũng nghĩ tiểu đường là do ăn ngọt
Bệnh mất trí nhớ
Loại rau
có thể làm giảm lượng đường...
Tiếng Anh trong Y khoa
Bệnh
thận dưới cái nh́n của một bệnh nhân
10 tín hiệu cảnh
báo “vỡ” mạch máu năo
COVID - Cách bảo toàn
sinh mạng
Thuốc hết hạn vẫn c̣n hữu dụng
10 thực
phẩm tốt nhất cho tim
Nước tiểu và những điều cần biết
Làm sao để áp huyết không cao?
Một
bác sĩ Mỹ t́m ra thuốc trị virus Vũ Hán
Tác
dụng của thuốc trị khớp glucosamine, colchicine, thuốc
trị sốt rét
Triệu chứng nhiễm bệnh Covid-19
Cholesterol
Sinh tố
Bệnh tiểu đường
loại 2
Bệnh sạn thận
Kiến thức y khoa
21
cách đơn giản giúp bạn sống khỏe mạnh ...
Chống lại cảm cúm, cảm lạnh vào mùa đông
Ung thư cuống phổi
Toa thuốc trị
ung thư gan
Công thức thông tắc động mạch, “làm sạch” mỡ máu
Tự điều trị bại liệt sau đột qụi
Trị bệnh mẹo
Công dụng
của trái BƠ (avocado)
Bệnh GOUT đến
từ đâu ?!
Tập Yoga để bảo vệ sức
khỏe
Bệnh nấc cụt, bài
thuốc lạ kỳ
Húng chó
– vị thuốc dân gian
Chữa bệnh gai cột
sống
Toa thuốc trị
ung thư gan
Lá lốt chữa đau
nhức xương khớp
Tai biến mạch
máu năo
Dấu
hiệu cảnh báo các bệnh hiểm nghèo
7 loại
thực phẩm tốt nhất cho gan
Một toa thuốc rất hay cả về tinh thần lẫn thể xác
Đôi Điều về bệnh
Lú Lẫn Alzheimer
12 bí quyết
loại bỏ bệnh tiểu đường đơn giản
Công dụng của
Cần Tây
15 tác
dụng chữa bệnh không ngờ của củ hành
Những bài thuốc
trị bệnh...
Mật ong trị lành
vết thương
Thuốc ở trong rau
Trị bệnh nắc cụt
Toa thuốc
trị bệnh tê bại....
BÍ ĐÁI -
Tiên Dược Cứu Bịnh...
24 triệu chứng
trong người bạn không thể lơ là
Chanh trừ được
các bệnh ung thư
Cảm lạnh và
những hậu quả biến chứng
Công
dụng Củ Cải - Trái Chanh - Củ Nghệ cho sức khỏe
Hạt Methi - Trị tiểu
đường
Đậu Bắp - Vị Khắc Tinh
Của Bệnh Tiểu Đường
Lọc thận không đến 1 đô-la
Thuốc chống tai biến
Lá đu đủ chống ung
thư...
Trị bịnh tiền liệt tuyến
Trí nhớ giảm sút, phải làm
sao ?
Pḥng bệnh
Alzheimer
Lợi ích của đi bộ
Những triệu chứng
cần lưu ư cho tuổi già
Chữa bệnh
GOUT không cần uống thuốc
Tại sao bạn cần chất béo...
(saturated-fat)?
Các loại
bệnh thấp khớp
Clean your
kidneys
Măng tây và bệnh ung thư
Clean your kidneys
Trị Sạn, Ho và Ung Thư
Trị cảm cúm đơn giản
Khoai lang tốt
cho bệnh tiểu đường
Chất bổ từ quả nho
Bài thuốc trị bệnh viêm
gan
Trị bệnh Gout đơn giản
Sách thuốc gia truyền
Trị ho đơn giản nhưng mầu
nhiệm
Củ nghệ trị ...
Sự kỳ diệu của đôi bàn tay
Thuốc bổ thận
Bài thuốc trị Gout
Bài thuốc hữu hiệu để giảm :
máu cao, mỡ cao
Chữa phỏng
Dầu dừa - Thần dược của nhiều
bệnh
Dầu dừa chữa bá bệnh !!!
Huyết áp thấp
Nấm sữa Kefir
Tỏi với sức khỏe
Thuốc trong rau
Bệnh cúm heo
Cập nhật về bệnh ung thư
Trị bệnh đau ngang thắt
lưng
Tin vui cho người bệnh
nghèo
Dầu dừa chữa bệnh...
Huấn thị điều hành căn bản cho
người cao niên
Sơ Gan
Cây Sả chữa bệnh ung thư!!!
Cholesterol Tốt, Xấu ...
5 phương pháp tập thể dục
buổi sáng
Chữa bệnh Gout
không cần thuốc
Bệnh Dời Ḅ (Shingle)
Toa thuốc trị cao máu và mỡ
trong máu
Trị Cholesterol bằng
lá Aloe-Vera
Trị bệnh bằng "Đậu Đen"
Thuốc xông chữa cảm cúm
Phương pháp cầm máu
dị thường
Bệnh Gout đến từ đâu
Dùng "dấm táo & mật ong" để
trị bá bênh
Heart attacks
and drinking warm water
Tắm âm dương
Canh chua bạc
hà - Gây chứng bệnh Gout
Lá dứa trị bện tiểu đường
Cây Aloe Vera
Những lợi ích về việc đi bộ
Nước gạo lức, thần dược !!!
Với cây kim, ta có thể cứu
người
Làm thế nào để khỏi già ?
Thuốc trị tê bại, đau nhức
...
Thuốc thần chữa bệnh "gout"
Những toa thuốc "mẹo"
Khám phá mới về gạo lức
Viêm gan