Mẹo nhớ HỎI-NGĂ

VẢI, VĂI

TấmVải
May đồ, cắt vải: ngồi đo
Nằm sao cắt khéo? Ai cho kéo cầm?
❉
Văi Giống
Nhà nông văi giống cho chăm
Sao cho hạt giống yên nằm chờ mưa.
❉
Trái Vải
Mẹ ngồi lột vải đến trưa
Em ăn, có cám ơn chưa mà cười?

-Trái vải có vỏ màu đỏ, vị ngọt.
-Tấm vải (dệt bằng sợi chỉ, tơ, bông…)
-Bà văi: người phụ nữ giúp việc cho chùa.
-Văi: rơi tóe ra > vung văi, văi hạt giống, văi chài.

 

THẪM MÀU, THẨM VẤN

Máu loang đỏ thẫm cả sàn
Nạn nhân nằm khóc, kêu oan, phân trần.
*
Máu loang đỏ thẫm cả sàn
Nạn nhân nằm khóc, kêu oan, phân trần.
*
Thẩm Vấn
Thẩm Phán thẩm vấn tội nhân
Ngồi ngay ṭa chính hỏi han kỹ càng.

*Thẫm: màu sậm
*Thẩm: phán xét kỹ càng > thẩm định, thẩm đoán

 

Chén Đĩa, Con Đỉa

Cái đĩa nằm trên bàn ăn
C̣n con đỉa đói bám chân phá người.
 

Rủ, Rũ

Rủ rê phải hỏi mọi người
Người đau nằm rũ ră rời, ai đi?

*Rủ: khuyên dỗ, nhủ bảo, rủ rỉ
*Rũ: lả xuống, gục xuống, buông xuống, thả xuống > Rũ rượi

 

HỞI, HỠI

Hởi ḷng, hởi dạ rong chơi
Xám, vàng sắc ngựa hỏi mời có lên?
❉
Hỡi ôi! Ngựa ngă ai đền?
Hỡi ai giúp đỡ chiếu mền đêm nay?

*Hởi: thỏa ḷng, bằng ḷng. Sắc ngựa màu xám hơi vàng
Theo link https://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%A0u_l%C3%B4ng_ng%E1%BB%B1a: “Ngựa hởi là những giống ngựa có sắc: xám hơi vàng, trắng pha vàng vàng hay loại có 4 chân đen: trắng mịn như bông hoặc trắng ánh bạc. Ngựa hởi đồng với sắc trắng, đuôi màu vàng đồng nhạt”
*Hỡi: tiếng than, tiếng gọi người.

 

Ngả, Ngă

-“Ngả nghiêng, ngả thịt, ngả đường*
Ngả cây, ngả bóng: hỏi tường mới đi!”
❉
-“Ngă, nằm, thân thể bất di
Ai ăn vơ chuối vất chi bầy hầy?
Ngă năm, ngă bảy bùn lầy
Nên con bị ngă, hư giày bảnh bao”.
❉
-“Trở về, hỏi chọn ngả nào
Mà con để ngă lăn nhào? Mẹ trông,
Mạ non nghiêng ngả, gió đồng
Ngả lưng mẹ hỏi. Ngă ḷng nằm lo!”

Theo các tự điển:
-Ngả đường = chỉ phương hướng, nẻo, phía (tự điển Việt Bồ La, 1651, của A. de Rhodes, bản dịch của Thanh Lăng, Hoàng Xuân Việt, Đỗ Quang Chính và Việt Nam tự điển của Hội Khai Trí Tiến Đức).
-Ngả ḿnh, ngả cây xẻ gổ, ngả mũ chào thầy, ngả trâu ḅ làm thịt, cây ngả bóng (bóng ngả)
-Ngả: để cho lên men (làm bánh, rượu.v.v…), đổi điệu, đổi màu này sang màu khác (TD: lá đang màu xanh đổi sang màu vàng vào mùa thu)
-Ngả: ngửa (ngả ḿnh, cây cối bị gió thổi ngả nghiêng), ngả ngớn.

-Ngă: 1 trong 5 dấu (sắc, huyền, nặng, hỏi, ngă)
-Ngă ba, ngă năm: chỗ có nhiều đường rẽ (ngày xưa cũng dùng dấu hỏi, nhưng sau này lại dùng dấu ngă) Việt Nam Tân Tự Điển của nhà sách KHAI TRÍ cũng ghi là dấu ngă.
-Ngă: dứt khoát hẳn (ngă giá, ngă ngũ, ngă lẽ), đổ hẳn xuống, lăn xuống đất (trượt chân ngă),
-Ngă: chán nản ngă ḷng,
-Ngă nước: (bệnh v́ uống nhằm nước độc),
-Ngă: cái tôi của bản thân (ngă chấp, ngă kiến, ngă tướng, ngă ái, ngă mạn), đói (ngă quỷ: quỷ đói)
-Ngă: thôi (Ngă mặn: thôi không dùng chay nữa).

Canada, 7.9.2019
Thưa Quư Vị,

Những bài thơ ngắn này trích trong số 212 chữ, về MẸO NHỚ CHÍNH TẢ dành tặng riêng cho các học sinh lớp Việt Ngữ và các em Hướng Đạo Sinh ngành Thiếu. Đa số gom lại từ những bài tác giả đă và đang dạy cho học sinh tại các trường Việt Ngữ ở Ư, Canada và sinh hoạt trong phong trào Hướng Đạo với các Sói Con, Thiếu Sinh.
Với “mẹo nhớ” này, người viết nhận thấy các em đă vui học tiếng Việt một cách thú vị và không bao giờ mắc lỗi lần thứ hai.
Nhằm mục đích chung trong bổn phận BẢO TỒN & GIỮ G̀N VĂN HÓA VIỆT, mọi sự sai sót, xin được học hỏi thêm nơi Quư Học Giả, quư Trưởng Hướng Đạo & quư Văn, Thi Hữu.

Đa tạ
Ư Nga
 

 


Thơ

Trong tù không có xuân
Xuân này con vẫn chưa về
Mùa xuân Hà Nội
Nhớ xuân này lại nhớ xuân xưa
Ngày ngôi hai xuống thế
New Year of the Pig Wishes - 2019
Giáng Sinh nơi vùng xa
Giáng Sinh buồn  
Kính chúc muà Giáng Sinh 2018  
Christmas Eve Prayers
Bài thơ mùa Giáng Sinh
Phong-Hoa-Tuyết-Nguyệt

Buồn vui tan họp  
 Cảm tạ miền Nam  
Từ nay em làm thinh! 
Một Giáng Sinh buồn  
Những tấm gương soi  
Ghen chi lạ 
Noel Cali và Noel trại tù Cà Tum  
Giáng Sinh nơi vùng xa  
Lời nguyện đêm Giáng Sinh của người ngoại đạo  
Người phu quét đường đêm Noel  
Lại tăng thêm thuốc  
Vướng!
Nói dzới bà chủ tịt...  
Chỉ xin một chữ  
Dấu chân chiến mă  
Tớ chẳng bầu lừa...  
Bản trường ca 27  
Than thở cùng ai  
Khen bà chủ tịt !!! 
Đưa em về quê hương  
Chợt thấy lạnh về  
Cho anh vay nè!  
Chỉ cần anh bỏ đảng  
Tu ???  
Ân sủng  
 Em bảo: “Anh Là Thiên Thần”!  
 Là You? 
Tạ ơn Hoa Kỳ  
Thanksgiving 
Lễ Tạ Ơn  
Đôi dép rách
Chúng ḿnh nợ nhau - Anh c̣n nợ em
Viết cho Bầu Thoại
Hoan hô con chữ thần sầu
Mất!  
Yêu nhau ngàn kiếp  
Chúng ḿnh nợ nhau  
Một chút t́nh quê  
Đưa Thu vào mộng
Bia mộ ngàn thu  
Cơn mưa chiều
Nh́n dă quỳ nhớ  
Thu rồi anh!
Quên đi
Ngậm ngùi  
Hiền!  
Giao mùa  
Vinh quang đại đồng  
Rứt ray t́nh MẸ  
Thương!
Mới thu mà tuyết rơi  
Ai sẽ ?  
Xóm Cỏ t́nh quê
Trăng  
Đừng 
Ngậm ngùi  
Chút t́nh cho Thủ Đức  
Làm quen  
Nhổ bỏ rồi trồng! 
Đắng nhớ thương  
Chồng tôi cưỡi ngựa vu quy  
40 năm kỷ niệm cưới  
Bốn ngàn năm tuổi đá  
Vô cảng Cam Ranh !  
Nồi chè đậu xanh
Sắc thu  
Thu ơi! Đưa lá giùm ai 
Khi tôi chết đừng đưa tôi ra biển 
Tại đôi mắt đó  
Bài thơ Quê Hương  
Hải ngoại thời nay  
Vào thu  
Khắc khoải sầu vương  
Mỗi độ thu về 
Tôi sinh ra giữa ḷng cộng sản 
Mẹo nhớ Hỏi - Ngă  
Thu viễn xứ  
Hoa cúc vàng
Sư tử giận chi?  
Vết cũ nặng ḷng …  
Lấy bút làm vũ khí  
Mùa thu viễn xứ 
Con đường Việt Nam  
Bao giờ là bây giờ  
T́nh hờ  
 T́nh thơ anh viết cho em  
Đỏ khoe giàu!  
Bồ đào mỹ tửu 
Buồn tiễn biệt  
Công cầm dù  
Nhà 
Hoàng Kiều nghị quyết  
Ngóng về đất Mẹ
Trời đất quỷ thần!  
Đêm lạnh trong tù  
Rơ ra chân chính, ngụy tà!  
Hữu xạ tự nhiên…  
Cảnh đời  
Đủ rồi ai ơi!  
Bến yêu  
 Trải ḷng với người thương binh đồng đội cũ  
Trở giấc mơ hoa  
Nhớ màu hoa tím 
Ta sẽ về thăm lại núi sông !!  
Dân cần vần ngân!  
Hạt lúa ra đi 
Rồi sẽ ấm áp em ơi!
Lục bát giă từ  
Bài thơ của một anh thương binh. Cay đắng, ngậm ngùi !  
Đi t́m thiên thai  
Đêm mơ hồi quốc 
Cháu chắt chúng ta  
Ngoan đạo  
Vô vọng  
Dáng t́nh  
Tuyệt t́nh ca  
Xuyến xao  
Đă đến đường cùng
Anh yêu em
Nắng tươi thật hồng
Giữ t́nh
Tạ ơn em
Liên lạc
Mưa ướt tràn ḷng thương nhớ…  
Đánh địch  
Nhớ miệt vườn  
Yêu ai 
Đỉa? 
T́nh Cha 
Đại lộ kinh hoàng  
Vận nước, ḷng dân  
Nhớ làm sao nhớ  
Vườn Tao Ngộ  
My Father  
Dại ơi là dại!  
Khét tiếng  
T́nh khúc yêu em  
Em bước qua cầu  
Nỗi buồn hải ngoại  
Cướp nhà xây mộ  
Rác
Yêu & Nhớ em
Chân dung tình yêu
Người lính Cộng Ḥa
Một nửa muốn tṛn
Trách chi nàng bỏ
Vĩnh biệt thâm t́nh
Trăn trở tháng Tư
Nhớ Má  
Em luôn cười hiền  
Mong ai kia  
Bạn dại cho họ khôn  
Tâm ư t́nh chung  
Tim ai sao mà lạ?  
Quân nhân chưa hề cựu  
Bạn hết thân  
 Tháng 5 nhớ Mẹ  
Vu Lan nhớ Mẹ 
Đổi cả thiên thu tiếng Mẹ cười  
Khuyên em  
Mẹ đưa con vào lớp vỡ ḷng 
Hôm nay không ăn mặn  
Cúng Mẹ  
Cởi, cỡi  
Tiên học "Bác", hậu học ngu
Kẻ ở người đi
Tuổi trẻ VN
Cộng
Ai giết dân?  
Ai rách bằng dân! 
Ai cặn bả?  
Biệt Hồ Trường  
Con sẽ đưa Mẹ về...  
Khỉ khô 
Cho trọn vần thơ 
Tri ân Quân Y, Hải Quân... QLVNCH
Trong mơ nhớ mộng 
Cầu siêu 
Trăng đời thay cảnh 
Nghe lính tâm sự 
Ái quốc 
Về thăm mộ chàng 
Thơ để tặng 
Yêu! 
Tha thiết yêu em 
Bài thơ không cần tựa  
Không bi quan
Thương em hoài! 
Tôi sẽ về 
Viết cho Minh Bảo 
Hướng thiện 
Hương trà Blao 
Sao mà thương 
Mưa
Ai đ̣i?  
Bao nhiêu "chân dài"?  
Suối vàng, suối bạc chẳng ham!  
Nghĩa trang buồn 
Cám ơn em chuyển lửa  
Ai nhớ ai  
 Người lính Việt Nam Cộng Ḥa 60 năm nh́n lại  
Ước vọng xuân về  
Bệnh này…hết thuôc chữa ! 
Lễ t́nh yêu  
Biết lúc nào yếu  
Nếu ai có hỏi  
Bài thơ không đề tựa
Cảnh tù xưa và em bây giờ !  
Mùng bảy mới bắt đầu xuân  
Xót nàng thơ xuân  
Hương xuân 
New Year of the Pig wishes 
Có một niềm riêng  
Chút ư t́nh xuân  
Ai?  
Hương ngoại  
Tân xuân  
Tết miền Trung  
 Hoan hô Tông Tông một phát !  
Khi về với đất  
Hồn thơ lai láng  
Lang băm cộng hành nghề  
 Toàn dân cả nước hăy vùng lên !  
Ĺ x́ nhau một chữ "Thương" 
Toàn tướng "tâm tư" táo tợn
Biếm t́nh
Xin trả tôi về
Đạp xe ṿng quanh xóm
Có đảng hay đảng có...  
Ngu !!!  
Rượu hẹn cuối năm  
Anh chưa về, không nghĩa là lỗi hẹn  
Ước ǵ được nấy!  
Mày lại về "Ăn Tết"  
Mai con lớn
Đế kinh điêu tàn
Tâm thư gửi đồng bào hải ngoại
Buổi học cuối cùng
Nhờ ơn bác, đảng phe ta !
Vô thần sao lắm đạo?
Đi cùng
Thơ viết trong mùa lễ  
Chạnh ḷng tôi nhớ bóng quê xưa 
T́nh yệu trả lại trăng sao 
Thiền xuân
Tân niên ở quê nhà