Thủ tướng kiêm bộ trưởng của năm bộ - Dân chủ Úc có vấn đề?



Nguyễn Quang Duy

Ngày 26/8/2022, Thủ tướng Úc Anthony Albanese (Đảng Lao động) cho biết đă bắt đầu cuộc điều tra việc cựu Thủ tướng Scott Morrison (Đảng Tự do) từng giữ chức bộ trưởng của năm bộ trong nội các tiền nhiệm.

Đó là Bộ Y tế, Bộ Tài chánh, Bộ Kỹ nghệ, Khoa học, Năng lượng và Nguồn lực, Bộ Nội vụ và Bộ Tài chánh. Lạ hơn, khi ông Morrison nắm cả một loạt 5 bộ như vậy mà Quốc hội Úc không hề hay biết.

Việc này đă trở thành một đề tài được báo chí Úc đưa tin và b́nh luận suốt mấy tuần qua, một số người cho rằng cựu Thủ tướng Scott Morrison làm vậy để thâu tóm quyền lực và như thế ông không khác ǵ tổng thống Mỹ.

Thủ tướng Albanese đã bổ nhiệm một luật sư kỳ cựu, bà Virginia Bell để điều tra hoạt động kiêm các chức của ông Morrison.

Cùng lúc, theo ý kiến của riêng tôi, chủ đề này cũng khiến người Úc nhận ra rằng hiến pháp và nền dân chủ Úc được thiết lập từ năm 1900 đă có những điểm không c̣n thích hợp. Phải chăng, đã đến lúc quốc gia này cần có một hiến pháp và một thể chế mới?

Hợp hiến hợp pháp…

Xin nhắc lại Úc là một quốc gia vẫn theo thể chế quân chủ lập hiến, đứng đầu là Nữ hoàng Anh, Elizabeth II, người làm nguyên thủ quốc gia (Head of state), như một di sản thời thuộc địa Anh.

Vị tổng toàn quyền Úc chỉ là người đại diện cho Nữ hoàng và theo Hiến pháp, tổng toàn quyền bổ nhiệm các chức vụ trong chính phủ.

Thủ tướng Scott Morrison đă được Tổng Toàn Quyền David Hurley kư văn bản bổ nhiệm và chính ông Hurley xác nhận việc bổ nhiệm là hợp hiến và hợp pháp.

Các cuộc bổ nhiệm cũng đều được công bố trên Công báo Chính Phủ (Gazette) đă được phổ biến rất rộng răi, theo đúng thủ tục hành chính liên quan đến việc bổ nhiệm các giới chức chính phủ.

Trong dư luận có các ý kiến cho rằng Tổng Toàn Quyền cần có trách nhiệm thông báo cho Quốc Hội và truyền thông biết việc bổ nhiệm, nhưng ông Hurley lại nghĩ việc thông báo cho Quốc Hội và truyền thông không phải là nhiệm vụ của ông.

Các vụ bổ nhiệm có phù hợp với nền dân chủ hiện hành hay không?

Nước Úc theo dân chủ đại nghị, mọi việc làm của chính phủ đều phải đưa ra trước quốc hội và đều bị phe đối lập giám sát và liên tục chất vấn.

Ông Scott Morrison đă không cho Quốc Hội biết và ngay cả trong nội bộ đảng cầm quyền chỉ có bộ trưởng Bộ Y tế là biết được vai tṛ đồng bộ trưởng của ông Scott Morrison, c̣n 4 bộ trưởng khác mặc dùng cùng đảng nhưng không hề được ông Morrison cho biết.

Lư lẽ của Thủ tướng Scott Morrison

Ngày 17/8/2022, ngay sau khi sự việc bị phát hiện, ông Morrison mở cuộc họp báo, ông cho biết đă làm vậy để đề pḥng trường hợp có bộ trưởng bị mắc COVID-19 và ông có thể nhận trách nhiệm thay họ, ông gởi lời xin lỗi các đồng nghiệp và công chúng v́ đă không cho họ biết việc làm của ông.

Ông Morrison cho các phóng viên biết trong thời kỳ đại dịch Covid-19 tấn công Úc vào năm 2020: “Tôi đang chèo lái con thuyền giữa dông băo, và chỉ với tư cách thủ tướng, tôi mới hiểu rơ sức nặng do trách nhiệm đang đè trên vai, và tôi chứ không phải ai khác”.

Thủ tướng Morrison không hề nhận bất cứ quyền lợi vật chất nào khi nắm giữ thêm một lúc 5 bộ, ông cũng không cản trở công việc của các bộ trưởng, trừ một lần ông dừng phê duyệt một dự án thăm ḍ khí đốt ngoài khơi bờ biển Úc vốn bị cộng đồng địa phương phản đối.

Thực tế chính trị ở Úc…

Dưới thể chế cộng ḥa tổng thống chế như ở Mỹ, tổng thống giữ quyền hành pháp, các tổng trưởng hay bộ trưởng chỉ giữ vai tṛ phụ tá cho tổng thống. Nên trong trường hợp khẩn cấp như đại dịch hay chiến tranh, vị tổng thống có thể nhanh chóng ra quyết định và dễ dàng được quốc hội đồng ư thông qua.

C̣n ở Úc, thủ tướng và các bộ trưởng chịu trách nhiệm cả hành pháp lẫn tư pháp, họ phải soạn các đạo luật mới hay chỉnh sửa các đạo luật cũ để đưa ra lưỡng viện quốc hội bàn thảo.

Nhiều đạo luật chỉ có bộ trưởng mới có quyền soạn thảo để đưa ra quốc hội, nhưng muốn thế trước tiên thủ tướng hay bộ trưởng phải được các phe phái trong đảng cầm quyền đồng ư với đạo luật đó hay ít ra không phản đối đạo luật này.

Nền dân chủ nghị viện Úc được định hình từ cuối thế kỷ thứ 19, khi vẫn thuộc Anh, và tới nay đă trên một trăm năm. Trong khi đó t́nh h́nh chính trị tại Úc và của thế giới đă khác xa thời kỳ lập quốc.

Trong lần tranh cử vừa qua đảng Lao Động mặc dù thắng cử nhưng chỉ được 77/151 ghế ở Hạ Viện, chỉ c̣n 32.5% cử tri Úc ủng hộ và so với lần bầu cử năm 2019 họ đă mất 0.76% cử tri ủng hộ.

Ở Thượng Viện, đảng Lao Động chỉ nắm 26/76 ghế, bởi thế thật khó để đảng cầm quyền thông qua bất cứ đạo luật nào.

Ở Úc bầu cử là bắt buộc không đi sẽ bị phạt tiền nhưng có đến 12% cử tri không đi bầu và 5.2% phiếu bất hợp lệ, điều này chứng tỏ người Úc đă quá chán ngán nền dân chủ hiện hành.

Các chính đảng chính trị mất dần sự ủng hộ của cử tri v́ hầu hết các chính trị gia không c̣n tin vào lư tưởng và các giá trị nguyên thủy, họ tham gia chính trị theo kiểu bè phái v́ lợi ích nhóm hơn v́ lợi ích quốc gia.

T́nh trạng bè phái đưa người xâm nhập lũng đoạn các chi bộ đảng (branch stacking) để đưa “phe ta” ra tranh cử đă đến mức khó có thể chấp nhận được, nó khiến những người c̣n lư tưởng và có đạo đức phải xa dần nền dân chủ bè phái này. (https://www.bbc.com/vietnamese/forum-53119999)

T́nh trạng Trung Ương Đảng "thả dù" những người không một chút ǵ gắn bó với các đảng bộ và cử tri địa phương ra tranh cử đă gây nhiều bất măn và phản kháng, v́ những người này khi thắng cử, họ chỉ lo việc đảng, việc phe nhóm, thay v́ phải quan tâm đến nguyện vọng của cư dân địa phương.

(Chính trị gia gốc Việt đầu tiên thắng cử làm dân biểu Liên bang Úc - BBC News Tiếng Việt)



Chính trị gia gốc Việt đầu tiên thắng cử làm dân biểu Liên bang Úc - BBC...

Người phụ nữ tỵ nạn từ Nam Việt Nam vừa giành ghế dân biểu liên bang khu vực Fowler, đánh bại cựu thủ hiến New S...

Vị thủ tướng lại do các phe nhóm trong đảng chọn ra, nên thủ tướng phải chia sẻ quyền lực với các bộ trưởng thuộc các phe nhóm khác trong đảng cầm quyền, mà làm vui ḷng các nhóm có lợi ích khác nhau không phải là một chuyện dễ dàng.

V́ thế, chỉ trong ṿng 15 năm từ 2007 đến nay nước Úc đă có đến 8 lần thay đổi thủ tướng và chỉ có cựu Thủ tướng Scott Morrison là đă làm đủ nhiệm kỳ 3 năm.

Một nền dân chủ nghị viện lỗi thời và phe nhóm như thế, trong trường hợp khẩn cấp như đại dịch và chiến tranh, vị thủ tướng không thể nhanh chóng đưa ra quyết định và cũng không thể dễ dàng được chính phủ và quốc hội đồng ư thông qua.

Trưng cầu dân ư tiến đến Cộng Ḥa

Ngày 1/6/2022, trong lễ tuyên thệ nhậm chức Tân Chính phủ Lao Động do ông Anthony Albanese lănh đạo đă gây không ít ngạc nhiên và tranh căi khi “tŕnh làng” dân biểu Matt Thistlethwaite Thứ trưởng chuyên trách về Cộng Ḥa (Assistant Minister for the Republic) một chức vụ hoàn toàn mới.

Điều này cho thấy đảng cầm quyền Lao Động đă công khai ủng hộ nước Úc chuyển đổi sang mô h́nh cộng ḥa, nhưng cuộc trưng cầu dân ư tiến đến cộng ḥa có thể không diễn ra ngay mà sẽ được tiến hành trong các nhiệm kỳ kế tiếp nếu họ tiếp tục thắng cử.

Kết quả của các cuộc thăm ḍ dư luận th́ mỗi lần mỗi khác tùy theo cách đặt câu hỏi về cộng ḥa đại nghị hay cộng ḥa tổng thống chế. Vào năm 1999 trong cuộc trưng cầu dân ư nước Úc Cộng Ḥa có đến 55% dân Úc từ chối mô h́nh cộng ḥa đại nghị. (https://www.bbc.com/vietnamese/forum-45930787)

Riêng những đề tài liên quan đến cộng ḥa như cuộc thăm ḍ do Essential Media công bố ngày 9/8/2022 th́ lên đến 75% người Úc tin rằng các thành viên của Quốc hội Úc nên cam kết trung thành với nước Úc và người dân Úc, trong khi chỉ có 15% cho biết các thành viên quốc hội nên cam kết trung thành với Nữ hoàng Elizabeth đệ II.

Xét cho cùng, vụ cựu Thủ tướng Scott Morrison làm đồng bộ trưởng cho năm bộ đă xảy ra và có thể được xem là cú hích, khiến Úc tiến gần hơn tới thể chế cộng ḥa tổng thống chế.

Nguyễn Quang Duy
Melbourne, Úc Đại Lợi
3/09/2022

 

       

 

 


B̀NH LUẬN

2021
2020
2019
2018
2017
2016

Trung cộng và Taiwan : Đánh hay không đánh
Toàn bộ kế hoạch của đảng Dân Chủ  
Đặng Tiểu B́nh trong chiến tranh Việt-Trung 1979

Những ưu tư về hệ thống y tế Hoa Kỳ  
Hoàng Sa giữa những phản bội và trung thành  
Trách nhiệm chính trị
Dĩ ḥa vi qúy
Môi sinh và đời sống con người  
Những kẻ phản quốc  
Bạn muốn nước Mỹ trở thành như Florida hay như California?
Sự hổn loạn không ngừng trên toàn thế giới  
Từ xung đột Israel-Hamas 2023  
Giá trị của Việt Nam Cộng Ḥa
Khi “Đồng Minh” lại nhảy vào?  
Triết lư - Hành động xây dựng CĐVN/HN  
Ai mới là Ngụy?
Sự thật sẽ giải thoát chúng ta  
Không phải nước mắt nào cũng mặn  
Quyền dân tộc tự quyết  
Người đứng bên trái bức h́nh tên ǵ?
Nhân lễ Độc Lập Hoa Kỳ  
Đọc Nguyễn Gia Kiểng: Tổ Quốc ăn năn  
Nước mắt Tây Nguyên

Ơn đăng cái con cờ
VNCH thua là đúng rồi?
Lời thật mất ḷng  
Khi bộ trưởng trả thù  
Ghẹo cho chúng chửi
Liệu nước Mỹ có thể vỡ nợ ?  
Những người tranh đấu ở VN....
Thư không niêm gửi bà Dương Thu Hương
Trăm ngh́n nhánh khổ!  
Một nền giáo dục dối trá toàn diện  
Món nợ tuổi 20  
Bạn sẽ dạy con trẻ thế nào về sự thật và lịch sử VN?
Nói với ông Bảo Ninh
Nghề ... bán nước  
Chính trị và nói láo
Một năm nói nhảm, nói láo
Hữu Loan và bài thơ "Màu tím hoa sim"
Cách chặt cánh tay nối dài...  
Bệnh háo danh  
Nội chiến Cộng Hoà  
Chính trị Mỹ đi vào cực đoan  
Lạy ông tôi ở bụi này
Tại sao ủng hộ Ông Trump?  
Thực hư tăng trưởng kinh tế 2.6% trong quư 3/2022  
Dân Tây không hiểu ǵ về nước Mỹ  
Bầu cử 2022  
Joe Biden, Một Tổng Thống bất tài...
Dân gánh lè lưỡi  
Nạn cuồng trong cộng đồng tị nạn  
Di dân, tội ác & ma túy đe dọa tới dân Hoa Kỳ  
Biden bị cuồng nặng  
Bùi Tín: kẻ đánh tráo lịch sử  
Thủ tướng của năm bộ - Dân chủ Úc có vấn đề?  
Ai cho tôi được làm người trung thực?
Ukraina: Sau 6 tháng chiến tranh  
Tôi ủng hộ Donald Trump  
Một Trung Quốc đă thấm mệt – I. Bài học Mỹ  
Ông Tập tái đắc cử chưa hẳn là chuyện xấu...  
FBI đă vượt sông Rubicon?  
Thế lực ngầm sẽ thống trị toàn thế giới  
Nếu Mỹ và Trung Quốc thực chiến, ai sẽ thắng?
Tư tưởng chủ nghĩa của Marx....  
Dốt hay nói chữ  
Tiếng Việt trong sáng  
Phản bác ông Bùi Bảo Trúc  
Hát cho một người quỳ xuống
Tin tối cao pháp viện  
Biden t́m phao để khỏi chết ch́m  
Nước Mỹ biến thái dưới Biden  
Khi Domino ngă  
Nhạc sĩ Cung Tiến ... 
Thái độ mới của Mỹ đối với Đài Loan  
Điều tra cuội...  
Cuộc chiến Ukraina: trận đồ Bát Quái

Học thuyết... chống liên xô  
Bầu tổng thống Pháp  
Hoa Kỳ hồi sinh  
Chuyện bà Clinton bao giờ chấm dứt?  
Tản mạn ngày 30 tháng 4  
Anh hề thay đổi thế giới  
Bảo vệ chính nghĩa  
Dân Việt Nam không có khả năng  
thay đổi chính phủ một cách ôn ḥa?

TT Kennedy & VN
Nguy cơ trung cộng
Biden: Một đại họa thế giới  
Biden: Bỏ rơi con người & vô trách nhiệm
Cháy nhà ra mặt chuột  
Gấu điên mà thế giới bó tay  
Putin bất ngờ trước cuộc chiến kinh tế của Châu Âu  
Tầm nh́n chính trị qua xung đột Nga & Ukraine  
Ai để Nga "chơi cha" dân Mỹ?  
Putin trong cơn tuyệt vọng  
Đây là nơi an nghỉ cuối cùng của một thằng không do người đẻ !!!  
Tranh chấp tại Biển Đông ...  
Trung Cộng cài gián điệp ảnh hưởng bầu cử ở Úc
Biden quá tầm tay
Viết cho tuổi 30

Câu chuyện "mắc dịch" 
Chính quyền ngoài hành tinh 
Năm mới bới chuyện cũ  
Điều tra cuội về biến cố 6/1/2021
Đại dịch tội ác
Tổng thống Mỹ "Giỏi nhất"