Tạp Ghi Huy Phương
Người Việt OL
“Cha mẹ già đă khuất núi,
Quê hương đă thất lạc,
Mộng ước đă tàn phai!”
(Bùi Bích Hà)
Sống đến bao nhiêu tuổi th́ được gọi là thọ? Người xưa quy định 80
được coi như là thượng thọ, v́ ít ai sống đến tuổi này, v́ ngay tuổi
70 xưa nay cũng đă rất hiếm rồi.
Tháng Mười, 1924, sau chuyến công du sang Pháp dự hội chợ thuộc địa
Marseille, vua Khải Định đă tổ chức lễ tứ tuần Đại Khánh rất long
trọng và tốn kém, để mừng ḿnh đến tuổi 40, nhưng chưa thêm được
tuổi nào, th́ chưa đầy một năm sau, nhà vua bị bệnh nặng mà băng hà,
hưởng dương 40 tuổi. Trong sách vở đều ghi là hưởng thọ! Có lẽ là
vua th́ đặc cách được hưởng thọ thay v́ hưởng dương chăng?
Người xưa, như ông Bạch Cư Dị cũng mới đến tuổi 40 cũng đă lấy làm
mừng, khi thấy trong làng có người khóc chồng chết mới có 25 tuổi,
có nhà khóc con chết chỉ mới 17, 18. “Dư kim quá tứ thập/ Niệm bỉ
liêu tự duyệt!” (Ta nay đă tuổi bốn mươi/ Chuyện đời nghĩ lại cũng
nguôi tấm ḷng!) Văn Khốc Giả (Nghe Người Khóc).
Ở tuổi 50, ông Khổng Tử đă nói “Ngũ thập tri thiên mệnh!”
Ông Đỗ Phủ th́ lại có thơ rằng: “Thấp thập cổ lai hy!” (Tuổi 70 xưa
nay hiếm có!).
Khổng Tử có nói một câu về những người đến tuổi 70: “Thất thập nhi
tùy tâm sở dục” (Người đến tuổi bảy mươi muốn làm ǵ làm!).
Cụ Khổng ơi! Đến tuổi này th́ có người đă trở lại như con trẻ c̣n
mặc tả, nằm một chỗ, không đi đứng được, ăn phải có người đút, áo
quần phải có người thay, việc vệ sinh phải có người giúp đỡ, c̣n chi
là “tùy tâm sở dục.”
Có lẽ cụ muốn nói đến một mặt khác, đến tuổi 70 muốn đi đâu th́ đi,
muốn làm ǵ th́ làm, muốn ăn uống ǵ th́ tùy thích, không c̣n dành
dụm (cho ai), cũng không c̣n kiêng khem ǵ cho nhọc xác! Cũng đừng
chuyển chủ quyền nhà cho con, không khéo ra nằm đường lúc nào không
hay!
Nhưng cũng đừng ỷ tuổi già mà làm điều thất thố, ít ai dùng lời nặng
mà mắng trẻ con lầm lạc, mà thường hay xách mé gọi ông già sai quậy
là “già dịch,” “già lựu đạn,” “già mất nết!” Cho nên về già mà giữ
được phẩm giá ḿnh c̣n khó khăn hơn lúc trẻ.
Trong quan niệm truyền thống của người Trung Hoa, “Thọ” đứng đầu
trong năm thứ phúc, người đời ai cũng mong thọ, y phục thêu chữ
“Thọ,” gối nằm thêu chữ “Thọ,” chăn đắp thêu chữ “Thọ,” cây đ̣n tay
nhà cũng có khắc chữ “Thọ,” bức b́nh phong trước nhà cũng xây chữ
“Thọ,” gặp nhau ai cũng chúc chữ “Thọ.”
Nhưng sao người xưa lại gọi “Đa thọ là đa nhục!” Nhục không phải v́
bị ai xúc phạm tinh thần hay thân thể, mà nhục v́ thân thể yếu đuối,
không làm chủ được ḿnh, có khi không tự lo chuyện vệ sinh được cho
ḿnh, phải nhờ cậy đến người khác, đôi khi lại bị khinh bỉ, thậm chí
bị chửi rủa, coi thường như số phận những người già nhớ nhớ quên
quên trong nhà dưỡng lăo!
Càng già nỗi buồn càng tăng: “Mối sầu như tóc bạc/ Càng cắt càng dài
ra!” (Phan Khôi).
Bởi vậy nên mong không bệnh hơn là mong sống lâu. Vậy mà gặp ai cũng
chúc thọ, kiểu “Sống lâu trăm tuổi!” Sống lâu 100 tuổi mà quanh quẩn
từ “nursing home” đến nhà “hospice care” th́ ai mà muốn sống!
Nhà văn Bùi Bảo Trúc ra đi lúc 73 tuổi, thiên hạ cho rằng đây là một
cái chết trẻ, quá vội vàng, nhưng sao bà Hạnh Nhơn, người đứng đầu
một hội thiện nguyện giúp cho thương phế binh VNCH, mất năm 90 tuổi,
mà người ta vẫn thương tiếc, nghĩ giá mà bà sống thêm được vài năm
nữa!
Vấn đề là sống như thế nào, hay sống mà người đời coi như đă chết!
Mà cái chết không có định kỳ, không có giới hạn. Bao nhiêu tuổi là
thọ, mà bao nhiêu tuổi là chết yểu?
Được chết như nhà báo Vũ Ánh, vừa gửi bài viết đi xong là ngă xuống;
chết như nhà văn Bùi Bảo Trúc, đang giờ phát thanh mà nghẹn lời;
chết như Giáo Sư Nguyễn Ngọc Bích đang trên đường đi họp chuyện Biển
Đông mà tim ngừng đập, không khác ǵ cái chết như người lính xông
xáo giữa trận tiền, chưa bắn hết băng đạn, ṇng súng đang bốc khói
trên tay. Người ta gọi đó là chết v́ công vụ, hay chết lúc c̣n sống,
chứ không phải chết khi đă chết, là “chết lâm sàng!”
Tuần lễ này người viết lên tuổi tám… mươi.
Sướng chưa! “Một sợi râu là một xâu bánh!”
Tuổi 80 đă được xếp vào loại “thượng thọ.” Rồi đây trên cáo phó,
chia buồn trước cái tên ḿnh có thêm hai chữ “Cụ Ông” trang trọng.
Vậy mà cứ tưởng ḿnh c̣n trẻ như ngày xưa, “đừng gọi Anh bằng Chú,”
không lẽ giờ lại nói: “Đừng gọi Anh bằng Cụ Ông, tội nghiệp nghe
em!”
Qua chiến tranh, tù đày, chiến hữu, bạn bè, con cái nằm lại trên
rừng dưới biển, phần ḿnh lưu lạc quê người, may mắn c̣n sống đến
tuổi 80 có ǵ đâu mà vinh dự. Được sống càng lâu, càng thấm buồn.
“Ngoảnh lại trước, người xưa vắng vẻ
Trông về sau, quạnh quẽ người sau
Ngẫm hay trời đất dài lâu
Ḿnh ta rơi hạt lệ sầu chứa chan.”
(Bài Ca Lên Đài U Châu của Trần Tử Ngang-Trần Trọng San dịch)
Bài vở cũ 2016
Bài vở cũ 2015
Bài vở cũ 2014
Bài vở cũ 2013
Bài vở cũ 2012
Hồi ức -
Một thời chinh chiến
No Easy Day - Ngày Vất Vả
Tears of pride
We remember
Con chim biển
Vui - Buồn … Ngày
hội ngộ 44 năm khoá 8B+C/72
Mùa hè đỏ lửa
Dư âm ngày hội ngộ
44 năm tại California
Có chuyến bay
Lời ca
Quỳnh Hương diển tích
Để nhớ để
quên
Cờ ḿnh!
Khắc chữ Tự Do
Mai cai hạ
Củ khoai ḿ
Khinh Binh 344
Tết
Điệu Boléro thăng tiến nhờ các anh lính VNCH
Món quà Giáng Sinh
A special Christmas memory
Cũng chưa muộn màng
Qui Nhơn, B́nh Định trong thơ người lính Trần Hoài Thư
Hành trang trên tuyền đường về
Điều ǵ khiến Đan Mạch trở thành quốc gia
hạnh phúc..
Định mệnh
Chín...
chín... chín... nhưng chưa rục
Ái hữu & hậu duệ Khóa 5 V́ Dân TĐ họp mặt
Đoạn trường
Tuyết Nga....
Nỗi uất hận của vị Tướng mất nước
Ta về
Nấm
ngọc hương thiền
Giấc mơ
Đại Dương (Ocean Dream)
Hẻm lính
Cho ngàn sau lơ lửng với ngàn xưa
Mây vẫn c̣n bay
Buồn vui quân trường
Trần Hoài Thư & Thủ Đức gọi ta về
Ngày tháng buồn hiu
Những mùa Trung Thu
Để
lâu, c… trâu hóa bùn
Người Pleiku năm cũ
Mối bận
tâm xă hội
Quê hương của tôi
Đằng trước và đằng sau
Mấy
mánh lừa mới tại Quận Cam
Hồi kư
của Vương Mộng Long
Làng Việt
kiều
Viết cho
ngày lên tám… mươi
Tôi người Mỹ, vợ tôi người Việt
Trả nợ ân
t́nh
Đói
Đà Lạt sương mù: Năm tháng ngao du
Người cao
tuổi
Chuyện tù của Phó Tổng Thanh Tra NHQG VNCH
Những
bàn tay đă nắm
Cái lon
Guigoz
Thằng khùng
Một nụ cười
Hai cô thôn
nữ
Chiến
thắng Xuân Lộc: QLVNCH vẫn ngạo nghễ
dù bị bức tử
Con cọn
nợ ba
Truyện
ngắn Ư Nga
Không quên những người Chiến Sĩ QLVNCH
Phải
chăng là định mệnh
Con
gái Hà Nội ở đâu?
Trai Petrus Kư,
Gái Gia Long & Trai Chu Văn An, Gái Trưng Vương
Đoản văn của một người tử trận
Người Việt
gốc Mỹ
Trời buồn
tháng hạ
Dân chơi cầu 4 cẳng
Đất nước vĩ đại và lạ lùng !
Câu chuyện người lính VNCH
Chàng... Donald Trump
Trần Hoài Thư, người ngồi vá lại những linh
hồn
Người đàn bà trên cầu Nitelva
Thư số 67c - Gửi người lính QĐND
Nói chơi mà không phải nói giỡn
Mẹ
Chôn súng
Đứa con thất lạc
Tháng Tư
nhớ về các chiến sĩ đă hy sinh oanh liệt
Phúc ấm con
ban !!!
Formosa với nỗi buồn Tháng Tư
Một ngôi sao
quư vừa tắt
Không quên ngày Quốc Hận 30 tháng 4 – 1975
Sau 42
năm mất SaiGon
Nghĩ về
người vợ lính
Chân
dung người vợ lính VNCH
Tôi không
chết đâu
Tháng tư đen, không dễ ǵ quên
Câu
chuyện về đôi đũa
Những
ngày tháng ba
Những
ngày tháng tư
Tâm thư -
Những ngày cuối tháng 4
Nguyễn Đức
Quang, khi bài hát trở về
Hăy ngủ yên Đà
Nẵng của tôi ơi
Ngày 29-3-1975: Đà Nẵng trong cơn hấp hối
Nh́n lại ḿnh sau
42 năm tỵ nạn, từ tháng 4-1975
Đờn ca tài tử miền
tây
Nói với người trung
đội trưởng cũ ...
Đồi Delta
Những bước chân vào đời
Bao giờ cho tôi quên
Vài kỷ
niệm về Tết trong tù Hà Nội
Mùa
xuân trên quê hương ngoài kư ức
Xin một đời góa bụa cùng anh
Đón xuân này nhờ
xuân xưa
Nằm đêm nghe
tiếng rao hàng
Như vằng trăng
khuya
Góc tối
Cho nhuẩn nhuyễn ra
Người bạn Khóa 2 Học Viện Cảng Sát Quốc Gia
Chúc
Tết
Đầu năm viết cho con gái
Bên nhau đi nốt cuộc đời