Cuối năm tiễn biệt Mẹ
Trần Trung Đạo
- Trong những ngày vô cùng khó khăn ở Sài G̣n cuối năm 1972, khi
không c̣n nơi nào khác để trọ, tôi t́m đến một người bạn để nhờ cậu
ấy giúp nghĩ ra một cách. Bạn tôi giới thiệu tôi dạy kèm ở nhà người
bà cô của cậu. Người đàn bà có tâm hồn bao dung như ḍng sông Hằng
sau thời gian ngắn đă trở thành mẹ nuôi của tôi. Từ đó tôi không c̣n
khó khăn về vật chất và cả tinh thần nữa. Mẹ người làng Kim Bồng,
Quảng Nam nhưng trong các tác phẩm của ḿnh tôi thường gọi mẹ là Mẹ
Ḥa Hưng để phân biệt với Mẹ Duy Xuyên đă qua đời khi tôi c̣n rất
nhỏ. Cách đây không lâu tôi và bạn tôi gặp lại nhau trong không gian
facebook mênh mông nhưng cũng vô cùng gần gũi này.
Mẹ vất vả nuôi bảy đứa con trong một hoàn cảnh hết sức khó khăn. Mẹ
tôi bán bánh bèo ở đầu đường để nuôi chúng tôi ăn học. Mẹ tôi t́nh
nguyện đi kinh tế mới ở Sông Bé để các em tôi c̣n được phép ở lại
Sài G̣n học hết bậc phổ thông. Mẹ tôi đi mót lúa, mót khoai gởi về
nuôi nấng chúng tôi trong những ngày đói khổ. Rồi tôi ra đi. Nhớ lại
đêm cuối cùng ở Sài G̣n, tôi đón xe xích-lô từ cửa sông về chào mẹ.
Trời mưa lớn. Nhưng khi gặp mẹ, với tâm trí ngàn ngập những lo âu,
hồi hộp cho chuyến đi, tôi không kịp nói một câu cho trọn vẹn ngoài
ba tiếng “con đi nghe”. Và như thế tôi đi, đi không ngoảnh lại, đi
như chạy trốn để rồi hai ngày sau, khi chiếc ghe nhỏ của chúng tôi
được hải quân Mỹ cứu vớt trên biển Đông, đứng trên boong chiến hạm
USS White Plains nh́n về phía Nam, tôi biết quê hương và mẹ đă ngoài
tầm tay vói của ḿnh. Đời tôi từ nay sẽ như chiếc lá, bay đi, bay
đi, chưa biết ngày về. (*)
Hơn hai mươi năm trước tôi viết một bài thơ về mẹ. Bài thơ ra đời
trong một đêm mưa, sau lần điện thoại đầu tiên với mẹ từ Việt Nam.
Giọng của mẹ như vọng lại từ một thế giới khác xa xôi. Bài thơ đơn
giản và dễ hiểu, nói lên tâm trạng của một người con xa mẹ. Năm tôi
viết bài thơ, 1992, mẹ tôi đă 68 tuổi và đang sống trong căn nhà tôn
ở Ḥa Hưng Sài G̣n. Căn nhà nhỏ có giàn hoa giấy đỏ đó là nơi tôi đă
sống 8 năm. Tôi đặt tên bài thơ là Đổi Cả Thiên Thu Tiếng Mẹ Cười.
Nguyên văn bài thơ:
Nhấc chiếc phone lên bỗng lặng người
Tiếng ai như tiếng lá thu rơi
Mười năm mẹ nhỉ, mười năm lẻ
Chỉ biết âm thầm thương nhớ thôi
Buổi ấy con đi chẳng hẹn thề
Ngựa rừng xưa lạc dấu sơn khê
Mười năm tóc mẹ màu tang trắng
Trắng cả ḷng con lúc nghĩ về
Mẹ vẫn ngồi đan một nỗi buồn
Bên đời gió tạt với mưa tuôn
Con đi góp lá ngh́n phương lại
Đốt lửa cho đời tan khói sương
Tiếng mẹ nghe như tiếng nghẹn ngào
Tiếng Người hay chỉ tiếng chiêm bao
Mẹ xa xôi quá làm sao vói
Biết đến bao giờ trông thấy nhau
Đừng khóc mẹ ơi hăy ráng chờ
Ngậm ngùi con sẽ dấu trong thơ
Đau thương con viết vào trong lá
Hơi ấm con t́m trong giấc mơ
Nhấc chiếc phone lên bỗng lặng người
Giọng buồn hơn cả tiếng mưa rơi
Ví mà tôi đổi thời gian được
Đổi cả thiên thu tiếng mẹ cười.
Giọt nước mưa trong đêm từ giă Sài G̣n có thể đă tṛn một cuộc tuần
hoàn và chiếc lá dưới cội đa chùa Viên Giác có thể đă hồi sinh thành
một chồi xanh, nhưng tôi vẫn c̣n đi.
Mỗi lần nói chuyện với mẹ. Câu nói mẹ lập đi lập lại là “Ai cũng về
mà sao con chưa về?” Mỗi khi mẹ hỏi tôi thường t́m cách bắt sang
chuyện khác hay nói dối như có lần kể lại trong bài thơ Mỗi Mùa Xuân
Thêm Một Lần Dối Mẹ. Nguyên văn bài thơ:
Nhớ năm ngoái mẹ có lần đă hỏi
Về chưa con sao vẫn thấy chưa về
Con lại phải thêm một lần nói dối
Chờ sang năm con hứa sẽ về quê
Nếu chẳng phải v́ thay tờ lịch mới
Chắc là con không biết có xuân sang
Đời nước Mỹ tháng ngày trôi qua chóng
Chưa kịp xoay đă hết một năm tṛn
Bỗng sực nhớ đến lời ai đă nhắc
Lại lo t́m câu nói dối cho xong
Mười một mùa xuân miệt mài đất khách
Con dối đi dối lại biết bao lần
Căn nhà cũ chắc năm nay mục nát
Tiền gởi về không đủ mẹ nuôi thân
Con gái lớn theo chồng đi nơi khác
Con trai đầu biền biệt chốn xa xăm
Cây mai nhỏ ba đă trồng năm trước
Mấy xuân rồi có nở nụ nào không
Hay đă chết theo ba từ dạo ấy
Để mùa xuân hoa trắng nở trong ḷng
Năm mới đến mẹ già thêm một tuổi
Tóc bạc hơn nhiều, má hóp răng long
Sao giấc ngủ chập chờn con thấy mẹ
Người đàn bà đẹp nhất ở trần gian
Năm mới đến con cũng già thêm tuổi
Xa mẹ hiền một tuổi nặng bằng hai
Tuổi nước Việt chất chồng lên quá khứ
Tuổi xứ người quần quật với tương lai
Con chẳng biết nói thế nào mẹ hiểu
Chẳng c̣n ai hiểu hết chuyện đời con
Non nước đó vẫn c̣n đầy dâu biển
Núi sông đây sao giữ được vuông tṛn.
Trong hầu hết những bài thơ viết về các bà mẹ Việt Nam, tôi đều có
gởi gắm vào đó ít nhiều tấm ḷng cao cả của mẹ, một người mẹ Việt
Nam hy sinh không điều kiện. Chúng tôi lo lắng cho mẹ với bổn phận
làm con nhưng chưa bao giờ trong 33 năm mẹ cầu mong ở chúng tôi một
điều ǵ ngoài câu hỏi “Bao giờ con về?”.
T́nh mẹ đẹp như sông Thu Bồn chảy qua ngôi làng nhỏ mà mẹ sinh ra và
bao dung như Sông Hằng ở Vanarasi, nơi tôi ngồi im lặng để nhớ về
những ngày sống bên mẹ. Dù sao, tôi đă gởi con gái lớn về thăm mẹ
hai lần để con tôi biết ơn ḍng sông từ bi bác ái đă một thời chảy
qua đời tôi và sẽ chảy qua ư thức của các con tôi dù chúng sinh ra
và lớn lên trên nước Mỹ.
Mấy tuần nay mẹ bịnh. Mẹ vẫn nhận ra giọng nói của tôi gọi về nhưng
mỗi ngày một yếu hơn. Tối hôm qua, mẹ ra đi khỏi cuộc đời này. Mẹ ra
đi trong thanh thản, nhẹ nhàng. Mẹ tên thật Phan Thị Diên, Pháp danh
Diệu Hồng, sinh năm 1924 và qua đời ngày 21 tháng 12 năm 2014 tại
Ḥa Hưng, Sài G̣n, hưởng thượng thọ 91 tuổi.
Tôi không c̣n cơ hội để gặp lại mẹ trong cuộc đời
đầy trắc trở của tôi nhưng sợi nhân duyên không phải v́ thế mà đứt
đoạn. Thân tứ đại sẽ trở về tứ đại nhưng t́nh thương của mẹ sẽ măi
sáng như vầng trăng tṛn trên sông Thu Bồn vời vợi. Và tôi tin,
trong cuộc tuần hoàn biến diệt không cùng, tôi sẽ gặp lại mẹ lần nữa
như đă một lần hạnh ngộ trên quê hương Việt Nam. Tiễn biệt và thương
nhớ mẹ.
Trần Trung Đạo
VĂN CHƯƠNG
Cây viết Bất Khuất
Đời người như
thoáng mây bay
Mùa lá thay màu
Hồi tưởng về
một cánh Dù đơn lẻ
Bất Khuất của tôi
Nó và Tôi
C̣n nợ Thanh An
Mùa Đông năm ấy
Kể chuyện chúng
ḿnh
Hai h́nh ảnh -
một cuộc đời
No Easy Day - Ngày Vất Vả
Những ngày hè
không thể quên !
Họp mặt
Những cái
tên không thể quên !
40 năm Bất Khuất
Hành tŕnh
của 5 ngày t́m về một thời tuổi
trẻ
Kỷ niệm Quân trường:
Đi Phép - Về Phép
Thuyền đời
Cuộc
sống của người lính chiến ĐPQ & NQ
Highway of Heroes
Nắng ấm quê hương
Truyện dài Bất Khuất
Thuyền đời ơi !
Những thằng
chúng tôi
Bài thơ trên
đồi Bác sĩ Tín
Viên đạn vang rền
Chuyện t́nh trái
ngang
Khối diễn hành
Băi tập
Lễ măn khóa
Một Đời Bất Khuất
Kỷ niệm Quân Trường - Về phép
Kỷ niệm Quân Trường - Cúp phép
Hồi
tưởng chiến trường 1062 Thượng Đức
Dọc đường gió bụi
T́nh Bất Khuất
Ngày xưa thân ái
Tôi đi lính
Bất Khuất
Quan Âm Tây
Du Hí truyện
Làm trong
sáng tiềng Việt
Hạ cờ tây
Thù dai
Kỷ niệm khó quên
Trận cuối
trong đời lính của tôi
Khúc hát Quân Hành
Một nỗi đau
Thủ Đức - Tuần huấn
nhục
Tâm thư của Cố Thiếu Úy
Trần Văn Quí
Trận Ô-Căm
Một lần vĩnh biệt
Một lần đi
Chuyến đi cuối năm
Nhớ về mái trường xưa
Phạm Xuân Tịnh - Một cuộc đời
Những ngày tháng
không quên
Tự do ơi, tự do!
V́ hai chữ Tự Do
Ngh́n trùng cách biệt
Thầy Chín
Để nhớ để quên
Bụi đất và hư vô
Mùa Noel cũ
Cuối năm tiễn biệt Mẹ
Giọt máu rơi của
người lính chết trẻ
Chữ tín
Chọn Năm Căn
Nỗi bất hạnh đời tôi
A-1H Skyraider Tarin65
Thằng láng giềng
40 Năm tỵ nạn... Nh́n lại đoạn đường
Việt Cộng pháo kích trường Tiểu Học Cai Lậy 9/3/1974
Chuyện 10 năm trước. Ngày 3 tháng 12-2004
Bạn bè
Tấm thẻ bài
Ngôn ngữ lính
tráng Sài G̣n xưa
Tiểu Đoàn 66 Biệt Động
Quân Biên Pḥng
Hương Tràm Trà Tiên
Người cựu chiến
binh già
Tàn cơn binh lửa
Cờ Vàng Ba Sọc Đỏ -
Ngọn Cờ Đại Nghĩa
Chuyện một lá cờ
Cờ
vàng trong trái tim tôi
Nắng chiều
bên ghềnh thác Niagara
“Trâu Điên” Và Cố Vấn Mỹ...Muộn Vẫn Phải Nói...
V́ sao tôi là Nữ Quân Nhân?
Nhật kư trên tiền đồn Do Thái
Tảo
một mùa thu Arlington
Tướng Đỗ Cao Trí - Người chết không yên
Những người lính cùng chiến tuyến bảo vệ tự do
Mang các anh về miền đất tự do
Bầu trời đánh mất
Bằng Lăng
Như vạt nắng chiều
Đời sống người Việt tại Úc
Truyện một người lính gương mẫu
Sự thật cuối cùng đến quá trễ!
Hồi ức Sài G̣n thời lính tráng
Mẫu chuyện về Thống tướng TMT Lê Văn Tỵ
Mùi áo lính
Ôi! Chareles
Vở mănh tinh cầu
Chúng tôi mọc
rễ và yêu thương...
Thủ Đức - Một thời khó quện
Ba Tôi, Người Lính VNCH
Chuẩn Tướng Lương Xuân Việt
Thiên hùng ca dựng một ngọn cờ
Sống với đàn anh không phải dễ
Chiều lạnh giáo đường
Hoài niệm
Những v́ sao
của một thời tuổi thơ
Ngọn đuốc Lê Xuân Việt
Một chút mặt trời...
Trốn trại
Chuyến ra khơi đầu tiên
Hữu Loan và màu tím hoa
sim
Hệ thống thông tin gián điệp toàn cầu Echelon
Cho cuộc t́nh đầu
Ngày Quân Lực 19/06 tại Melbourne
Người lính trong lửa đạn, và sau trận chiến
Một kỷ niệm xa xưa
Bố tôi, người
lính Việt Nam Cộng Ḥa
Điệp vụ
U2
Vụ tấn công USS Liberty
Ngày 19
tháng 6 dưới mắt một hậu duệ VNCH
Ngày Quân Lực 19 tháng 6 lần thứ 49
Cha là niềm tự
hào của Con
Vượt qua khỏi con
Trăng
Con gái của Ba
Nếu bạn
muốn thay đổi thế giới
Người
lính già trên chuyến tàu đêm
Trên đỉnh cô đơn
Một thoáng qua
hồn
Ban Mê Thuộc -
Ngày đầu ngày cuối
Mênh mang mùi
biển mặn
Rừng lá thăm anh
Vợ và những ngày
đầu đời lính
Hành quân lưu động biển LLĐN Duyên-Pḥng 213
Chị hai
Bóng ngả đường
chiều
Bài thơ t́nh
Thị Nở - Chí Phèo
Giọt nước mắt... v́ niềm kiêu hănh
Sức mạnh t́nh
chiến hữu
Những tản mạn về "Cố Vấn"
Đuờng chinh chiến
Chết tại Ban Mê Thuột
Bài t́nh ca ngày đó
Người trở lại
Pleime
Nhà thơ đi lính
Con rạch nhỏ quê ḿnh
Chuyện cái nón lá
Chuyến Taxi cuối
cùng của đời người
Chuyện của một người không có tội
Hoa Dă Qùy của anh!
Chỉ c̣n là kỷ niệm
Tháng Ba t́m về tử
lộ
Như cánh diều bay
10 tội đại ác của Hồ Chí Minh và đảng cộng sản VN
Gió ơi! xin đừng thổi
Bánh ḿ và hoa
Hồng trong ước mơ của Mẹ
Những người vợ cùng
tuyến đầu
Đại Uư dũng cảm
Người Việt viết
tiếng Việt. "Người Giệc Giết" tiếng Việt
Đời Phi Công
Nợ Đời một nửa,
còn một nửa nợ ơn em
Từ trại tù ra biển khơi
Trường Phi Hành Hải Quân Hoa Kỳ Pensacola
Chỉ v́ một câu hỏi
Trại "tù" cải tạo – địa ngục trần gian ở VN
Con gái người ta
Bùi Giáng:
Diogenes thời đại !
Năm Ngọ nói
chuyện ngựa
Xuân và người
lính Việt Nam Cộng Ḥa trong nhạc Việt
Xuân về trên
đầu súng