VŨ NGỌC VĂN
Có lẽ không ít quư hạm trưởng ngày xưa trong Hải Quân Việt Nam cảm
thấy nhột nhạt khi đọc tên truyện ngắn này, khẽ liếc phu nhân ngồi
cạnh rồi rủa thầm: “thằng em ḿnh hôm nay cạn đề tài để viết hay sao
mà viết chuyện quái quỷ ǵ đây? Không biết có ḿnh trong truyện của
nó không đây?”.
Mà đúng vậy, đă từ lâu tôi cạn nguồn cảm hứng khi viết về đề tài
lính biển v́ đă hơn 38 năm qua xa con tàu, xa vùng biển mẹ, xa quê
hương. Những kỷ niệm xa xưa của một thời quân ngũ chỉ c̣n lại những
h́nh ảnh chập chùng trong kư ức. Viết văn có thể ví như làm kiếp con
tằm, được ăn dâu rồi mới nhả tơ, bây giờ lá dâu không c̣n để ăn nữa
th́ lấy ǵ mà nhả tơ đây?!
Tuy nhiên cũng có nhiều chuyện vẫn c̣n in sâu trong trí, tưởng như
mới hôm qua nhất là những chuyện t́nh vương vấn xa xưa của các bạn
bè hoặc cấp chỉ huy. Hải Quân từ lâu vẫn nổi tiếng là lính hào hoa
đa t́nh, từ lính đến quan hầu như ai cũng đều thế cả. Ngay thời c̣n
trong quân trường Nha Trang, quân trường chính của quân chủng đă đào
tạo được 26 khóa sĩ quan, một số khóa hạ sĩ quan chuyên nghiệp và sơ
đẳng cho các ngành nghề chuyên môn thủy thủ. Nha Trang có phong cảnh
hữu t́nh, có rặng thùy dương, băi biển cát trắng phau mịn màng và
nhất là màu nước biển xanh biếc không những đẹp nhất Việt Nam như
lời cố Y Sĩ Hải Quân Trung Tá Trần Ngươn Phiêu, cựu Y Sĩ Trưởng Hải
Quân đă từng du học bên Pháp và viếng thăm nhiều bến bờ đă mô tả Nha
Trang là một trong những băi biển đẹp trên thế giới. Có lẽ v́ t́nh
yêu mến quê hương đậm đà cùng tài văn chương diễn đạt lôi cuốn của
ông đă làm cho Nha Trang một nét đẹp quyến rũ tuyệt vời. Ngoài ra
Nha Trang là thành phố của lính nhờ địa thế, khí hậu thích hợp nên
đă tập trung rất nhiều quân trường như Không Quân, Hải Quân, Lực
Lượng Đặc Biệt, Trường Hạ Sĩ Quan Đồng Đế cùng huấn khu Dục Mỹ nên
những ngày cuối tuần tràn ngập cảnh các khóa sinh đi trên các đường
phố. Đẹp nhất vẫn là các khóa sinh Hải Quân với quân phục tiểu lễ
trắng tinh đi bờ sánh bước bên cạnh các giai nhân trên các con đường
Duy Tân, Độc Lập. Đây cũng là dịp cho các sĩ quan tương lai thực tập
bài học ở quân trường khi sánh vai cùng các người đẹp Nha thành: “an
officer and a gentleman” khi c̣n trong giai đoạn làm ṇng nọc chưa
đứt đuôi. Bây giờ đă 40 năm qua xa rời trường mẹ, có người đă 50 năm
dài hoặc 60 năm từ khi thụ huấn tại Trung Tâm Huấn Luyện Hải Quân
Nha Trang của một thời xa lắc xa lơ ấy, các chàng thủy thủ tập sự
năm xưa hoặc các chàng sinh viên sĩ quan một thuở, có thấy ḷng bồi
hồi khi nhớ về mái trường xưa c̣n ghi những dấu chân kỷ niệm của một
t́nh yêu đầu đời:
Thôi đă tan rồi vạn gót hương
Của người đẹp đến tự muôn phương
Tan rồi những bước không ḥ hẹn
Đă bước cùng ta một nẻo đường.
(thơ Xuân Diệu)
Các bạn một thời cùng học quân trường Nha Trang c̣n nhớ chăng những
ngày cấm trại trực gác với các bóng hồng ghé thăm dập d́u nơi pḥng
tiếp tân. Hay là trong những đêm dạ vũ liên hoan, những dịp lễ lạc,
những đêm lễ măn khóa tốt nghiệp đă d́u giai nhân ra sàn nhảy cùng
nhau vũ khúc nghê thường:
Ánh đèn tha thướt,
Lưng mềm năo nuột dáng tơ
Hàng chân lả lướt
Đê mê hồn gửi cánh tay hờ
. . . . .
Âm ba gờn gợn nhỏ
Ánh sáng phai phai dần
Bốn tường gương điên đảo bóng giai nhân
Lui đôi vai, tiến đôi chân,
Siết đôi tay, ngă đôi thân,
Sàn gỗ trơn chập chờn như biển gió...
(Say – VŨ HOÀNG CHƯƠNG)
Các bạn khóa sinh Hải quân năm xưa c̣n nhớ chăng những dịp mua vé
xem văn nghệ tất niên do các trường trung học Nha Trang tổ chức đă
cho chúng ta nhiều dịp gặp gỡ làm quen với các cô nữ sinh thời đó.
Các cô nữ sinh lớp đệ nhất năm nào đă nhí nhảnh tinh nghịch gọi các
chàng lính thủy trẻ măng bằng danh xưng “chú” rồi xưng “cháu” ngọt
ngào, làm cho các chàng lính biển mới ṭ te phải uốn ba tấc lưỡi Tô
Tần để thuyết phục các nàng “Đừng Gọi Anh Bằng Chú” như trong bài
hát của Anh Thy: “Ông chú ơi! Cô cháu thẹn thùng đôi môi, thôi nhé
ḿnh là anh em. Nhưng đừng quên rằng: em anh hay khóc đấy. Ghét anh
ghê, khéo nịnh em quá thôi, nói ǵ thêm nữa đi...”. Cô em đă muốn
nghe anh hăy nói nhiều thêm một chút, nhưng mỗi khi nghe rồi lại che
miệng cười châm chọc:
Đường nào dài bằng đường Trần Hưng Đạo
Lính nào xạo bằng lính Hải Quân?
Thế rồi đường đời muôn vạn nẻo, các chàng Hải Quân sau khi măn khóa
ra trường rời xa trường mẹ tuy nhiều t́nh cảm vấn vương nhưng “t́nh
chỉ đẹp mỗi khi c̣n dang dở”. Nha Trang đă không thể cột chặt chân
các chàng trai yêu mộng hải hồ để lại cho ḷng ai một trời nuối tiếc
lỡ làng.Chỉ có một số nhỏ Hải Quân nhận Nha Trang làm miền quê ngoại
v́ cưới được người ḿnh yêu. Sau khi ra trường, kẻ th́ lên đường đi
thực tập với Hạm Đội Hoa Kỳ, người th́ tân đáo các đơn vị duyên hải,
sông ng̣i, người thuyên chuyển xuống các chiến hạm đâu c̣n dịp nào
thăm lại trường xưa. Các sĩ quan ra trường xuống các chiến hạm với
đôi vai nặng nề trách nhiệm, được giao phó các chức vụ để học hỏi
kinh nghiệm, kiến thức chỉ huy đến mờ người. Từ chức vụ nhỏ nhất là
sĩ quan ẩm thực, tiếp nối dần qua các ngành vận chuyển, trọng pháo,
tiếp liệu, nội vụ, truyền tin, hải hành, hành quân...Mỗi chức vụ là
một sự học hỏi không ngừng về huấn thị điều hành chiến hạm để trang
bị cho ḿnh một kiến thức thuần thục vững vàng để mai sau trở thành
một hạm trưởng tương lai. Từ một sĩ quan mới ra trường đến khi trở
thành một hạm trưởng phải trải qua nhiều năm trường học hỏi không
ngừng, nhưng ở đời “sự học cũng như người chèo thuyền trên gịng
nước ngược” nên có học mới có đường thăng tiến. Từ việc học hỏi từ
cấp chỉ huy, bạn bè đồng đội, các sĩ quan phải tự ḿnh học hàm thụ
khi đứng trong các nhiệm sở vận chuyển trên boong tàu để quan sát
cách cặp cầu hay tách bến của hạm trưởng. Ḿnh sẽ quan sát hướng
gió, sóng, ḍng nước cùng t́nh trạng kỹ thuật chiến hạm rồi sẽ tính
toán cặp cầu hay tách bến như thế nào, máy tiến máy lùi ra sao, các
dây cột tàu dài ngắn ra sao, trái độn sẽ nằm vị trí nào cao thấp ra
sao,....Sau đó lặng lẽ quan sát cách cặp cầu của hạm trưởng để cuối
cùng t́m ra sự khác biệt để phân tích thu thập thêm kiến thức cùng
những kinh nghiệm ứng xử để mai này cờ đến tay th́ ḿnh sẽ phất đẹp,
không tốn nhiều thời gian để học nữa. Dĩ nhiên con đường hoạn lộ để
làm hạm trưởng c̣n dài, c̣n xa v́ c̣n trải qua nhiều chặng chông gai
thử thách nữa. Sau nhiều năm đi biển nếm những cơn biển động, sóng
gió dập vùi, những cơn say sóng ói đến lả người nhưng v́ trách nhiệm
nặng nề trên vai, phải cố gắng đứng vững để chỉ huy trong những
phiên trực hải hành, lèo lái con tàu trong cơn băo tố, cùng trau dồi
kiến thức hải nghiệp để được cấp trên tin cậy không phải ai cũng dễ
vượt qua. Sau mấy năm trường đổ mồ hôi, sôi nước mắt mới được cất
nhắc lên làm sĩ quan đệ tam và được gửi đi thụ huấn một khóa chỉ huy
tham mưu, cuối cùng mới được thượng cấp xem gị xem cẳng để chỉ định
vào chức vụ hạm phó.
Như thế con đường thăng tiến để được làm một hạm trưởng chiến hạm
phải là những sĩ quan Hải Quân ưu tú, có tinh thần kỷ luật, trách
nhiệm cao cùng kinh nghiệm hải nghiệp vững vàng mới có vinh dự đeo
huy hiệu hạm trưởng trên ngực áo với hàng chữ DANH DỰ - KỶ LUẬT –
TÀI ĐỨC. Trong Hải Quân chúng ta, có rất nhiều vị sĩ quan cấp tá,
thậm chí một số vị đă mang cấp Đại Tá mà chưa một lần vinh dự mang
huy hiệu hạm trưởng trên ngực áo để le lói với đời. Có lẽ v́ số
lượng chiến hạm có hạn, v́ ḿnh không đủ thâm niên hải vụ nên đành
cam phận làm kiếp lính biển mắc cạn trên các đơn vị bờ, làm người
hùng trên các chiến trường sông rạch...
Hạm Đội Hải Quân Việt Nam trước năm 1975 có khoảng 86 chiến hạm cho
3 hải đội: tuần duyên, chuyển vận và tuần dương. Ngoài 19 chiếc
Giang Vận Hạm LCU mà vị chỉ huy chiến hạm này được gọi bằng “thuyền
trưởng”, các chiến hạm khác từ Tuần Duyên Hạm PGM trở lên vị chỉ huy
mới được hưởng danh xưng cao quư là “hạm trưởng”. Theo thông lệ từ
trước, cuộc đời hạm trưởng bắt đầu từ hạm trưởng chiến hạm nhỏ nhất
PGM. Sau một thời gian thử thách ít nhất là một năm, nếu vị hạm
trưởng đó chịu được sóng gió, biển động băo bùng để không làm đơn
xin giă từ chức vụ hạm trưởng, không mắc những lỗi lầm nghiêm trọng
như đưa tàu lên cạn, ủi vô băi đá ngầm th́ sẽ được chỉ định làm hạm
trưởng một chiến hạm lớn hơn như Hỏa Vận Hạm chở dầu đi tiếp tế cho
các đơn vị tiếp vận Hải Quân, Trợ Chiến Hạm hoặc Giang Pháo Hạm tham
dự các cuộc hành quân yểm trợ hải pháo vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Khoảng một năm sau, hoàn thành tốt nhiệm vụ sẽ được nhận lănh chiến
hạm lớn hơn một bậc là Hải Vận Hạm LSM chuyên chở đồ tiếp tế khắp 4
quân khu, kế tiếp thăng lên làm hạm trưởng Hộ Tống Hạm PCE trách
nhiệm tuần dương xa bờ. Sau một nhiệm kỳ làm hạm trưởng PCE sẽ được
thăng lên làm hạm trưởng Dương Vận Hạm LST hoặc Trợ Vận Hạm là những
chiến hạm to lớn nhất của Hạm Đội. Cuối cùng thăng lên làm hạm
trưởng các chiến hạm tối tân, oai hùng nhất là Tuần Dương Hạm WHEC
hoặc Khu Trục Hạm DER. Khi nào các vị hạm trưởng WHEC hoặc DER
thuyên chuyển lên bờ th́ các ông hạm LST mới có chỗ trống để được đề
cử đôn lên thay thế, c̣n không th́ chỉ ngồi chờ dài cổ. Khi các vị
hạm trưởng Tuần Dương Hạm hoặc Khu Trục Hạm thuyên chuyển lên các
đơn vị bờ, các vị nguyên hạm trưởng này sẽ thảnh thơi giă từ cuộc
đời lênh đênh trôi nổi, giă biệt các bến bờ xa lạ ghi dấu các bước
chân kỷ niệm để trở về gần gũi bên vợ con,để được phu nhân săn sóc
cơm ngày hai bữa, không c̣n cảnh ăn uống thất thường với phở chín,
phở tái, nem công, chả phụng nữa. Đọc đến đây, chắc chắn có vị hạm
trưởng mắng rằng:”thằng em dóc tổ, ta là vị hạm trưởng chung t́nh,
cơm nhà quà vợ. Đi tàu đói meo, cơm c̣n không có mà ăn, có đâu c̣n
ṿi phở, nem chả ở đâu có sẵn mà ăn?!”. Có lẽ vị hạm trưởng đó trách
cứ đúng lắm, dưới chiến hạm ai cũng “đói meo” từ quan đến lính,
nhưng mỗi khi tàu cặp bến, hạm trưởng lên bờ đi chơi chung với các
vị hạm trưởng khác hoặc các giới chức thẩm quyền địa phương mời mọc,
quư vị ăn ǵ th́ đàn em đâu có được phép đi theo để mà kể cho quư
độc giả biết.
Như đă tŕnh bày ở trên, cuộc đời của một sĩ quan Hải Quân từ khi ra
trường đến khi trở thành một vị hạm trưởng uy nghi của một chiến hạm
tối tân nhất Hạm Đội HQVN trải qua rất nhiều thử thách cam go, rèn
luyện kiến thức hải nghiệp liên tiếp mới đạt được đến đỉnh cao sự
nghiệp. Chỉ một số ít sĩ quan ưu tú mới vượt qua những năm tháng dài
kiên tŕ theo con tàu tuần tiễu ngày đêm trong các vùng biển quê
hương với những cơn biển động, cô đơn mệt mỏi nhưng với ư chí sắt đá
đă vượt thắng đến đỉnh vinh quang. Trong tất cả sĩ quan tốt nghiệp
quân trường Nha Trang, chỉ có khóa 11 SQHQ/NT là thành công nhất
trong hạm đội, đă lấn lướt các khóa đàn anh với số đông áp đảo chỉ
huy nhiều chiến hạm từ lớn đến nhỏ, các khóa đàn anh cũng như đàn em
đều ngă mũ chào thua. Các khóa đầu tiên tốt nghiệp tại Nha Trang, ra
trường mau chóng được chỉ huy các chiếc Trục Lôi Hạm hoặc Hộ Tống
Hạm PC nhưng đă phế thải hồi thập niên 1960 v́ lỗi thời. Riêng khóa
11 có vị đă từng làm hạm trưởng liên tiếp 7 chiến hạm, đoạt chức vô
địch trong Hải Quân Việt Nam chúng ta. Đó là Hải Quân Trung Tá Phạm
Trọng Quỳnh đă từng tham dự trận hải chiến Hoàng Sa năm 1974. Hạm
Trưởng Quỳnh đă chỉ huy đủ loại chiến hạm từ chiếc nhỏ nhất PGM đến
loại WHEC, đó là: HQ.611, HQ.471, HQ.230, HQ.406, HQ.12, HQ.800 và
HQ.5. Các vị hạm trưởng các chiếc Tuần Dương Hạm khác chỉ nắm quyền
chỉ huy 6 loại chiến hạm là Hải Quân Trung Tá Đinh Mạnh Hùng lần
lượt chỉ huy HQ.609, HQ.472, HQ.229, HQ.401, HQ.502 và cuối cùng là
HQ.2; Hải Quân Trung Tá Trương Hữu Quưnh chỉ huy 6 chiến hạm:
HQ.602, HQ.228, HQ.405, HQ.09, HQ.502 và HQ.17. Ba vị hạm trưởng
khác cũng thuộc khóa 11 nắm quyền chỉ huy các chiếc Tuần Dương Hạm
hay lẫm liệt hơn Khu Trục Hạm là người đầu tiên và duy nhất của khóa
11 nhưng cuộc đời hải nghiệp chỉ chỉ huy 5 chiến hạm mà thôi. Đó là
Hải Quân Trung Tá Vũ Hữu San Hạm Trưởng HQ.613, HQ.229, HQ.11,
HQ.504 và Khu Trục Hạm HQ.4; Hải Quân Trung Tá Lê Văn Quí Hạm Trưởng
HQ.607,HQ.330, HQ.402, HQ.801 và HQ.15; Hải Quân Trung Tá Trần Trọng
Hải Hạm Trưởng HQ.608, HQ.114, HQ.13, HQ.503 và cuối cùng HQ.16
nhưng đă bàn giao quyền chỉ huy HQ.16 cho Hải Quân Trung Tá Lê Văn
Th́ (K.9 SQHQ/NT) trong những tuần lễ cuối cùng của cuộc chiến.
Đọc đến đây, có lẽ các vị đàn anh của khóa 11 động ḷng v́ cuộc đời
đi biển của một số vị này cũng oanh liệt chẳng kém ai nhất là các vị
khóa 8, có vị cũng từng làm hạm trưởng Tuần Dương Hạm nhưng tính sổ
thống kê lại phải công nhận c̣n thua kém những đàn em ḿnh v́ những
đàn em này sinh nhằm thời nên được chỉ huy nhiều chiến hạm, c̣n các
vị khóa trên v́ thâm niên cấp bậc quá cao nên phải lên bờ nhận lănh
các chức vụ ngồi chơi xơi nước, nhường hạm đội cho các khóa sau vẫy
vùng ngang dọc.
Trên mỗi chiến hạm, uy quyền tuyệt đối đều nằm trong tay hạm trưởng,
mệnh lệnh từ hạm trưởng ban ra từ hạm phó trở xuống phải triệt để
thi hành. Uy quyền hạm trưởng biểu hiện rơ nét nơi đài chỉ huy với
chiếc ghế bọc da êm ái, được gắn dính liền với sàn đài chỉ huy, có
tay dựa và xoay chuyển ṿng quanh chỉ dành riêng cho hạm trưởng mà
thôi, ai ấm ớ ngồi vào là lănh củ, hải quy đă quy định rơ ràng như
thế. Từ hạm phó trở xuống đi phiên đều phải đứng 4 tiếng đồng hồ
thăm thẳm, đôi chân mỏi ră rời, chới với ngă nghiêng theo từng đợt
sóng. Những khi chiến hạm hải hành trong cơn biển động, từng đợt
sóng cao phủ trùm chiến hạm, nhân viên đi phiên vật vă, bơ phờ ngă
nghiêng theo những cái lắc lư, đôi tay bám cứng thành tàu, hạm
trưởng ngồi tỉnh bơ trên ghế, thoải mái ph́ phà điếu thuốc. Có những
đêm khuya đi ca cách mạng từ 12 giờ đến 4 giờ sáng, giờ này chắc hạm
trưởng ngủ say dưới pḥng, cái ghế hạm trưởng đu đưa như mời gọi,
thèm lắm nhưng không ai dám ngồi, bạn nào bạo gan ngồi vào lỡ bị hạm
trưởng bất chợt lên bắt gặp là sáng hôm sau có màn được gọi lên
pḥng hạm trưởng tŕnh diện để nghe giảng một bài học về quân kỷ, về
hải quy, về tinh thần trách nhiệm và cuối cùng được thân ái ban cho
4 ngày trọng cấm v́ tội “ngồi ghế hạm trưởng”. Nếu thuộc cấp phạm
lỗi ấm ức chưa chịu chào kính lui ra, cứ đứng phân trần biện bạch v́
một lỗi lầm không đáng phạt, có thể sẽ bị hạm trưởng ngứa mắt gia
tăng thành 8 củ v́ cái tội căi bướng. Tuy nhiên cũng có một số hạm
trưởng biết tỏng cái tật “vắng chủ nhà gà mọc đuôi tôm” nhất là
những đêm khuya lạnh lẽo, thuộc cấp đi ca trên đài chỉ huy thường
lén ngồi lên ghế của ḿnh cho thỏa tính ṭ ṃ thời tuổi trẻ, để cùng
tận hưởng những giây phút hiếm hoi được ngồi ghế hạm trưởng thử xem
cảm giác ra sao? Chờ đến khi ḿnh được lên chức hạm trưởng th́ lâu
quá, biết chờ đến bao giờ, có khi tết Congo mới tới. Những vị hạm
trưởng này rất ngại mỗi khi bước chân lên đài chỉ huy trong những
đêm khuya vắng, trừ khi có chuyện cần lắm mới lên, đều chậm răi nện
mạnh bước chân, tằng hắng để tránh bắt gặp những cảnh khó coi. Có vị
c̣n cẩn thận hơn, gọi loa thông báo cho đài chỉ huy:”Hạm Trưởng năm
phút nữa sẽ lên đài chỉ huy” để các “thằng em láo lếu” của ḿnh đủ
th́ giờ ổn định vào vị trí cũ, không phải chứng kiến cảnh nhố nhăng,
nếu làm lơ th́ khó làm việc, c̣n la rầy th́ tội nghiệp cho các thằng
em c̣n trẻ người non dạ. Hạm trưởng ngồi lên chiếc ghế của mỉnh mà
vẫn thấy c̣n ấm hơi người. Mà nghĩ cũng đúng, cái ǵ nghiêm cấm th́
các chàng trẻ tuổi háo hức ṭ ṃ lén lút làm cho bằng được, có từ
khi tổ tiên loài người là ông Adam dại dột nghe lời bà Eva ăn trái
cấm vậy, biết rằng Chúa sẽ phạt nhưng ăn trước đă, mọi sự tính sau.
Nhớ hồi c̣n thụ huấn quân trường Nha Trang, rất nhiều khóa sinh được
cho đi bờ chính thức vẫn không thích bằng đi bờ lậu bằng cách lén
lút chui rào, dù chỉ lang thang xuống Chụtt ăn tô phở rồi mua ổ bánh
ḿ thịt cho bạn bè rồi trở về quân trường trực gác tiếp, vẫn cảm
thấy thích thú bội phần, “đă” làm sao. Đến đây thế nào cũng có những
ông thầy “nghiêm khắc hắc ám” một thời như thầy Đỗ Kiểm, Lê Phụng,
Trần Văn Sơn hoặc các “hung thần khóa 8” như thầy MTT, MML, NTL, NVP
thắc mắc:”thằng em này học ở Nha Trang hồi nào mà sao ḿnh không
biết nó ḱa? Thằng em chui rào ở chỗ nào mà ḿnh không bắt tại trận
để bây giờ kể chuyện om ṣm?”. Thú thực, đàn em đâu có dại dột mà kể
ra, chui rào ở vọng gác nào quư thầy biết được cho lính tạp dịch ra
rào bít lại, lấy ǵ mà chui? Kể lại một chút kỷ niệm quân trường
thân yêu để chúng ta gợi nhớ lại một thời rất xa trong dĩ văng của
những người thủy thủ năm xưa.
Có lẽ quư độc giả sốt ruột v́ quá lâu kẻ viết bài này chỉ kể chuyện
dông dài, chưa nói ǵ đến chuyện của các vị hạm trưởng đa t́nh. Hải
Quân từ ngàn xưa đến nay đều bị thiên hạ gán cho cái tiếng đào hoa
đa t́nh, quư hạm trưởng với quyền cao chức trọng, uy quyền một cơi,
lênh đênh phiêu bạt đủ mọi bến bờ xa lạ khắp mọi nơi trong nước cũng
như những khi xuất ngoại trong những chuyến viễn du th́ hai chữ đa
t́nh là cái chắc rồi, có c̣n ǵ mà chối căi. Quư bà hạm trưởng có lẽ
cũng biết và chấp nhận điều ấy, lấy chồng tài hoa lênh đênh nhiều bờ
nhiều bến, miễn sao con tàu đừng quên cái bến chính là bến Sài G̣n
sau những chuyến công tác dài lâu xa nhà trở về bến xưa. Như nhà văn
Vũ Thất từng là hạm trưởng của khóa 11 đă viết cuốn tiểu thuyết “Đời
Thủy Thủ” kể lại cuộc đời một sĩ quan Hải Quân mới ra trường chỉ
trong thời gian ngắn ngủi chưa đầy hai năm đă trải qua 4 mối t́nh
liên tiếp với những cảnh yêu đương nóng bỏng cuồng nhiệt, quư cô đọc
thấy hết hồn sao mà đào hoa quá vậy. Nhưng ở đời cái ǵ chợt đến rồi
chợt đi nhanh như một cơn gió thoảng, cuối cùng t́nh vẫn cô đơn.
Nhưng nói đa t́nh có lẽ sẽ oan ức cho một số vị hạm trưởng, có vị
rất chung t́nh đă bày tỏ t́nh yêu đích thực của ḿnh đến người bạn
trăm năm. Như một vị hạm trưởng khóa 8, một cựu hạm trưởng HQ.17
cũng là vị thuyền trưởng điều khiển con tàu Việt Nam Thương Tín từ
đảo Guam trở về quê hương với một niềm ước mong duy nhất được sum
họp với vợ con khi tàn cuộc chiến. Vị hạm trưởng này đă bày tỏ t́nh
yêu chân thực với người vợ trong cuốn hồi kư “Việt Nam Thương Tín
Con Tàu Định Mệnh” kể lại nhưng nỗi đoạn trường đắng cay tủi nhục
khi lấy một quyết định sai lầm trở về Việt Nam để được sum họp với
gia đinh để rồi trả giá bằng 13 năm tù tội, trong lúc vợ con đói
khổ, tan tác với những cảnh năo ḷng, cuối cùng phải ra đi rời bỏ
quê hương một lần nữa theo diện HO cùng gia đ́nh lưu lạc sống trên
đất Mỹ. Cuốn hồi kư này có hai đoạn văn làm độc giả bồi hồi xúc cảm,
đầu tiên khi anh kể lại đám cưới của anh tại nhà thờ Đức Bà thủ đô
Sài G̣n năm 1964, vị linh mục chủ tế khi cử hành thánh lễ hôn phối
cho anh đă giảng cho anh nghe:”Vợ chồng phải thương yêu nhau suốt
đời, phải biết hy sinh, thông cảm; vui cùng hưởng, gian nan cùng
chịu...” Có lẽ bài giảng trên đă thấm sâu vào tim óc của anh nên
quyết định quay về cố hương trong những tháng ngày di tản buồn thảm
trên đảo Guam là thế. Đoạn văn thứ hai là khi anh kể về cuộc đời hạm
trưởng của anh qua nhiều chiến hạm đến chiếc sau cùng là HQ.17. Mỗi
khi chiến hạm măn công tác trở về Sài G̣n anh đă thấy ḷng rộn ràng
:”Từ ngoài biển khơi, khi tôi vừa nh́n thấy ánh đèn chớp tắt của
ngọn hải đăng Vũng Tàu là ḷng tôi rạo rực, mong sớm đến giây phút
tái ngộ với vợ con...”. Chắc các bạn Hải Quân một thuở năm xưa cũng
có những giờ phút đẹp tuyệt vời này khi chiến hạm sau một chuyến
công tác tuần dương đi xa dài đằng đẵng, nay được lệnh trở về bến cũ
để nghỉ ngơi, sửa chữa. Chiến hạm khi từ miền Trung trở về, lúc từ
vùng biển Phú Quốc chạy ṿng qua mũi Cà Mau rồi hướng về phía Bắc,
hoặc từ Côn Sơn sau chuyến công tác tuần tiễu bảo vệ giàn khoan dầu,
hoặc từ đảo Trường Sa trực chỉ hướng Tây tiến về Vũng Tàu. Khi nh́n
thấy ánh đèn hải đăng Vũng Tàu là cảm thấy ḷng rộn lên một niềm
vui, bao mệt mỏi đều tan biến. Dù cho con tàu có chạy hai máy tiến
full, nhưng với sự nôn nóng mong chờ ai cũng cảm thấy con tàu sao mà
chạy chậm quá!
Đó là những nét đẹp của một vị hạm trưởng chung t́nh diễn tả nỗi
ḷng lúc nào cũng thương nhớ nghĩ đến vợ con. Cũng có một vị hạm
trưởng khác, hạm trưởng một chiếc Trợ Vận Hạm “số hiệu 9 nút” cũng
từng nặng ḷng lo lắng cho vợ con như thế. Trong cơn quốc biến, dù
đă chỉ huy một chiến hạm to lớn có đủ vợ con mang theo cùng di tản,
nhưng trong một phút sai lầm đă quyết định quay về để rồi chịu bao
cay đắng nát ḷng, đưa thân vào ṿng tù tội, vợ con nheo nhóc, chia
ĺa cuối cùng mới được đoàn tụ tại Úc châu. Giờ đây ôn lại chuyện cũ
như một giấc mơ. Hơn 50 năm về trước, vị hạm trưởng này có một mối
t́nh đầu đời tuyệt đẹp với một giai nhân đất Nha Trang, một tiệm
sách trên đường Độc Lập năm nào. Nhưng rồi t́nh yêu kia tuy mănh
liệt nhưng không đủ mạnh để trói chân chàng sinh viên sĩ quan yêu
mộng hải hồ, để người đẹp kia ṃn mỏi chờ trông. Bây giờ mỗi người
một phương trời cách biệt, cùng lưu lạc nơi xứ người, người đẹp năm
xưa vẫn âm thầm ôm nỗi niềm riêng, thỉnh thoảng thăm hỏi bạn bè quen
biết cố nhân nay có c̣n mạnh giỏi không? Mới đây, trong lần tái ngộ
các bạn cùng khóa sau 38 năm cách biệt, các bạn từ phương xa lặn lội
đến Úc châu tận miền Nam bán cầu để gặp gỡ một người bạn tài hoa
nhiều lận đận. Buổi gặp gỡ ngắn ngủi nhưng đầy cảm động của những
chàng trai trẻ chung mái quân trường Nha Trang 52 năm về trước, bây
giờ gặp lại trong buổi chiều tàn, cũng như bóng hoàng hôn cuộc đời
mờ ảo chập chùng trước mặt. Có thể có cố nhân của năm mươi năm về
trước từ buổi tốt nghiệp ra trường, chia tay một thoáng đă trở thành
mối t́nh chia biệt năm mươi năm, tái ngộ nhau chỉ với một lời thăm
hỏi:”Anh có mạnh khỏe không?” cũng đủ làm ấm ḷng nhau cho lần gặp
lại như lời thơ của cụ Nguyễn Công Trứ: “Ngũ thập niên tiền nhị thập
tam”.
Trên văn đàn hải ngoại, chúng ta được đọc một chuyện t́nh có thật
ngoài đời, thật cảm động và cũng nhiều éo le ngang trái. Hai kẻ yêu
nhau của một t́nh yêu đầu đời, chân thật nhưng cũng nhiều vụng dại,
cuối cùng chỉ v́ một chút hiểu lầm làm cho cuộc t́nh chia biệt suốt
40 năm. Chuyện t́nh của vị Đại Tá Không Quân Đặng Duy Lạc khi ông
viết tùy bút “Gịng Đời” kể về một mối t́nh học tṛ của ḿnh khi
chưa nhập ngũ đăng trên giai phẩm Ngàn Sao ở Houston, Texas. Duyên
trời xui khiến tờ báo trên lọt vào tay người yêu cũ đang sống tại
Sài G̣n đọc được. Với nỗi niềm riêng dâng tràn xúc cảm, cố nhân kư
tên “Nga –Sài G̣n” đă viết bài “Hồi Âm Gịng Đời” để kể lể t́nh yêu
một thuở gửi đến cố nhân đăng trên báo Ngày Nay năm 1996. Đại Tá Lạc
đọc được bài báo này, có lẽ v́ những cảm xúc tiếc nuối ăn năn,
thương cảm số kiếp hẩm hiu của người yêu cũ đă quá xúc động lên cơn
đau tim thành người thiên cổ tính đến nay đă 17 mùa lá rụng. Đây có
lẽ là một chuyện t́nh thời chinh chiến đẹp nhất trong thế hệ chúng
ta kể về tinh yêu ngang trái của hai kẻ yêu nhau không cùng chiến
tuyến đă trở thành giai thoại được ca tụng trong cộng đồng người
Việt tại hải ngoại, các báo điện tử thỉnh thoảng đều đăng lại. Có lẽ
trong Hải Quân chúng ta cũng có những chuyện t́nh đẹp không kém
nhưng chưa có người viết ra, bây giờ thời đại internet đă phổ thông,
các chàng lính thủy năm xưa bắt chước Đại Tá Lạc thử viết một bài
tùy bút “Gịng Đời” của chính ḿnh gửi lên mạng. Không chừng vừa gửi
tối nay th́ sáng mai thức dậy đă thấy “Hồi Âm Gịng Đời” mới toanh
nóng hổi đáp lễ lại cố nhân, mà không những chỉ một mà c̣n nhiều
“Hồi Âm Gịng Đời” liên tiếp trên mạng. Lúc đó các vị lính biển năm
xưa, hay các vị hạm trưởng đa t́nh một thưở sẽ bóp trán, cố moi
trong trí nhớ cùn ṃn của ḿnh để nhớ “người xưa”, “người đi qua đời
tôi” là ai thế nhỉ?
Cũng có một vị hạm trưởng một chiếc Trợ Vận Hạm “số hiệu 8 nút”
khác, chiến hạm neo tại Nhà Bè trong những ngày tàn cuộc chiến trước
30-04-1975. Chiến hạm neo chỉ nhận lệnh đặc biệt từ vị Tư Lệnh Hải
Quân Phó Đô Đốc Chung Tấn Cang mà thôi. Vị hạm trưởng đa t́nh nhưng
rất kín miệng có tới ba bà vợ nhưng tài t́nh đến nỗi ba bà lại không
biết nhau. Trước ngày di tản năm ngày, hạm trưởng âm thầm đưa hai bà
vợ xuống tàu trước, bà cả đưa vào pḥng riêng của hạm trưởng, bà nhỏ
giấu dưới hầm chiến xa. Ông hạm trưởng c̣n tính thêm một nước cờ
cao, nếu mọi chuyện êm thắm sẽ đưa bà thứ ba xuống. Nào ngờ mưu sự
tại nhân, thành sự tại thiên, đứa con trai của bà vợ cả để ở trong
pḥng hạm trưởng cảm thấy tù túng, bực bội mới thơ thẩn đi lên boong
tàu ngắm cảnh hóng mát. Bất ngờ nó gặp một đứa con trai khác mặt mũi
giống ḿnh như đúc. Thằng bé ngẩn ngơ bèn về pḥng kể chuyện cho mẹ
nghe. Bà cả thẩn thờ, nửa tin nửa ngờ mới cùng con trai đi t́m hiểu
thực hư. Bất ngờ bắt gặp một gia đ́nh khác của hạm trưởng đang ở
dưới hầm chiến xa. Máu ghen nổi lên, huyên náo cả chiến hạm, đến tai
thượng cấp. Ḷng tin yêu chồng ḿnh một dạ chung t́nh bỗng chốc tan
thành mây khói đă đem đến tai họa cho cả gia đ́nh. Hạm Trưởng bị
cách chức lập tức v́ tội “đưa gia đ́nh xuống chiến hạm không xin
phép”. Thế là hạm trưởng phải đưa toàn bộ gia đ́nh hai bà rời khỏi
chiến hạm, giao quyền cho người khác chỉ huy. Cuối cùng cả gia đ́nh
bị kẹt lại, vị hạm trưởng đa t́nh phải lên đường đi tù cải tạo suốt
mười năm, tài hoa cho lắm th́ cũng tai họa đến nhiều. Sau bao oan
khiên cay đắng chịu đựng những cảnh đoạn trường, hạm trưởng cùng gia
đ́nh bà vợ cả được lên đường sang Mỹ theo diện HO, hai bà vợ kia
đành kẹt lại quê hương. Cuộc đời tan hợp chia ly như trêu chọc khách
đa t́nh, bạn bè đến thăm thường hỏi đùa: “Hai người vợ kia của bạn
đâu? Chừng nào qua?” th́ hạm trưởng chỉ cười tươi đáp lời: “Tại cái
số đa đoan, trời bắt thế nên đành chịu”:
Kiếp xưa đă vụng đường tu
Kiếp này phải chịu đền bù thế thôi
Dẫu sao b́nh đă vỡ rồi
Đem thân mà trả nợ đời cho xong
(Kiều)
Thế mới biết những khách đa t́nh nhiều mưu trí nhưng cuộc đời cũng
lắm đa đoan v́ bị ông trời bắt phạt như trong truyện Kiều:
Trót mang lấy một chữ t́nh
Khăng khăng ḿnh buộc lấy ḿnh vô trong
Cho nên những chốn thong dong
Ở không yên ổn, ngồi không vững vàng
Ma đưa lối, quỷ đưa đàng
Chỉ t́m những chốn đoạn tràng mà đi.
Mà nghĩ cũng đúng, chữ t́nh đem đến cho ta lắm niềm vui nhưng cũng
mang lại nhiều khổ lụy. Vị hạm trưởng đa t́nh nhưng vẫn lo lắng chu
toàn bổn phận, muốn đưa các bà vợ cùng di tản theo ḿnh, thương ai
lo lắng đầy đủ cho người ấy mà, giống như cảnh Thúy Kiều trao duyên
gửi phận cho Thúc Sinh:
“Thương sao cho trọn th́ thương
Tính sao cho vẹn mọi đường th́ vâng”.
Sinh rằng: “Hay nói đè chừng,
Ḷng đây, ḷng đấy chưa từng hay sao
Đường xa chớ ngại Ngô Lào
Trăm điều hăy cứ trông vào một ta
Đă gần chi có đường xa
Đá vàng đă quyết, phong ba cũng liều”.
Chúng ta thử tưởng tượng ra cảnh vị hạm trưởng kia đưa được hai bà
vợ kia di tản sang Mỹ êm thắm với tài năng mưu trí của ḿnh th́ cảnh
hai bà sống chung dưới một mái nhà không phải là một điều khó thực
hiện. Vị hạm trưởng sẽ đem hết tài năng nghị lực nuôi nấng cả đại
gia đ́nh, chỉ khó một điều là dàn xếp hai bà làm sao cho êm thắm mỗi
khi màn đêm buông xuống. Chứ cái cảnh bà lớn nằm một pḥng cùng với
hạm trưởng, cửa pḥng khóa chặt, trong bước ra không được mà ở ngoài
bước vô cũng không xong. Bà nhỏ nằm pḥng dưới cách ly diệu vợi làm
sao ba người ngủ cho ngon giấc. Bà lớn khóa kín cửa pḥng, ch́a khóa
giấu vào trong ruột tượng quấn ṿng quanh bụng mấy ṿng th́ chồng
làm sao lấy trộm ch́a khóa để xuống pḥng dưới tâm sự cùng với bà
nhỏ đây? Ôi, cái cảnh đêm khuya thanh vắng mà mỡ treo, hai con mèo
cùng nhịn đói năo ḷng làm sao! Có lẽ bà nhỏ sẽ mở lời lên tiếng
trước:
Thuyền kia có nhớ bến không?
Muốn qua thăm bến mà không có đ̣.
Có lẽ vị hạm trưởng đa t́nh kia bồi hồi thương cảm cho người vợ trẻ
của ḿnh nhưng v́ t́nh cảnh khó khăn đành thúc thủ bất lực trước mưu
cao của bà vợ cả:
Muốn đi buôn bán cho vui
Sông có trạm gác ai ơi... cũng đành!
Bà vợ cả cũng không ngủ được, khi nghe hai người lời qua tiếng lại
trao đổi nỗi ḷng, cũng động ḷng thương cảm, bày ra một giải pháp
để hai bên cùng có lợi:
Ai kia muốn bán với buôn
Qua sông nộp thuế th́ xuôi chứ ǵ!
Bà cả vẽ ra một giải pháp quá hay, ông chồng muốn qua với bà nhỏ th́
cứ việc tự do, muốn đi bao lâu cũng được. Chỉ có điều trước khi đi
nhớ làm bổn phận, đóng thuế trước đă th́ tha hồ đi buôn bán. Bà nhỏ
nghe lời bà cả khuyến dụ ngọt ngào cũng toan đồng ư. Nhưng chợt nhớ
ra, đóng thuế trước rồi tới phiên ḿnh c̣n hưởng cơm thừa canh cặn,
c̣n nên cơm cháo ǵ nên lớn tiếng đáp lời:
Không buôn với bán th́ thôi
Qua sông hết vốn, c̣n xuôi....mốc x́!
Bây giờ chúng ta cùng chung tâm sự của một kẻ đa t́nh, nhưng là t́nh
yêu quê hương, t́nh yêu dân tộc Việt Nam vẫn đậm đà khắc sâu trong
tâm tưởng. Những t́nh yêu ngày nào của một thời trai trẻ kể lại chỉ
để đùa vui cho những năm tháng dài lưu lạc.
VŨ NGỌC VĂN
C̣n nợ Thanh An
Mùa Đông năm ấy
Kể chuyện chúng
ḿnh
Hai h́nh ảnh -
một cuộc đời
No Easy Day - Ngày Vất Vả
Những ngày hè
không thể quên !
Họp mặt
Những cái
tên không thể quên !
40 năm Bất Khuất
Hành tŕnh
của 5 ngày t́m về một thời tuổi
trẻ
Kỷ niệm Quân trường:
Đi Phép - Về Phép
Thuyền đời
Cuộc
sống của người lính chiến ĐPQ & NQ
Highway of Heroes
Nắng ấm quê hương
Truyện dài Bất Khuất
Thuyền đời ơi !
Những thằng
chúng tôi
Bài thơ trên
đồi Bác sĩ Tín
Viên đạn vang rền
Chuyện t́nh trái
ngang
Khối diễn hành
Băi tập
Lễ măn khóa
Một Đời Bất Khuất
Kỷ niệm Quân Trường - Về phép
Kỷ niệm Quân Trường - Cúp phép
Hồi
tưởng chiến trường 1062 Thượng Đức
Dọc đường gió bụi
T́nh Bất Khuất
Ngày xưa thân ái
Tôi đi lính
Bất Khuất
Quan Âm Tây
Du Hí truyện
Làm trong
sáng tiềng Việt
Hạ cờ tây
Thù dai
Kỷ niệm khó quên
Trận cuối
trong đời lính của tôi
Khúc hát Quân Hành
Một nỗi đau
Thủ Đức - Tuần huấn
nhục
Tâm thư của Cố Thiếu Úy
Trần Văn Quí
Trận Ô-Căm
Một lần vĩnh biệt
Một lần đi
Chuyến đi cuối năm
Nhớ về mái trường xưa
Phạm Xuân Tịnh - Một cuộc đời
Những ngày tháng
không quên
Tự do ơi, tự do!
V́ hai chữ Tự Do
Ngh́n trùng cách biệt
Thầy Chín
Để nhớ để quên
Xuân và người
lính Việt Nam Cộng Ḥa trong nhạc Việt
Xuân về trên
đầu súng
Đêm xa người
Câu chuyện của
người tù “Cải tạo” về từ Yên Bái
Tết trong ngục tù cộng
sản
Tâm t́nh này
cho anh
Quân
trường và chiến trường
Một giao
thừa trong đời
Xin
một ngày, giấc mơ trở thành hiện thực!
Tiếc thương
Đã bốn mươi
năm con thầm đợi ba!
Ăn Tết trên
thuyền
Cô gái làng
Thái-Mỹ
Người về từ Đại Dương
Văn
tế tưởng niệm 74 chiến sĩ hy sinh bảo vệ Hoàng Sa
Hoàng Sa qua những nhân chứng
Cảm
nghĩ của người đằng sau cuộc chiến
Đất người
Chẳng qua
Ly rượu mừng
HQ 16 và trận hải chiến Hoàng Sa
40 năm hải
chiến Hoàng Sa
Yểm trợ
trận chiến Hoàng Sa
Kư ức
cuộc chiến Hoàng Sa 1974
Những
ngày tháng tù đầy không thể quên
Những giọt nước
mắt ...
Đồng Minh can
trường
Chạy đâu cho thoát
Bonjour Việt Nam –
người đi, người ở, người về…
Tuổi trẻ chúng tôi
Vượt ngục
Thần Năm Chén
Hải
Quân VNCH được Hoa Kỳ trao tặng huy chương
Những ngày hè
không thể quên
Kiếp nào yêu nhau
Đất trích !
Hoàng hôn bừng sáng
Trăng tan trên
sông núi
Chuyện thật tôi biết
về Tướng Trương Quang Ân
50 năm nhớ về Tổng
Thống Ngô Đ́nh Diệm
Mẹ tôi và lá cờ
vàng ba sọc đỏ
Boston - Khi
trời mới sang Thu
Bác Hạnh
Cuộc trùng phùng
hy hữu...
Người lính vẫn c̣n
đây
Lực-Lượng Đặc-Nhiệm Duyên-Pḥng
213
Hồi kư của một SQ Thủ
Đức
Người vợ
lính Ở Thủ Đức
Con tôi đi nhận xác
chồng!
Tôi viết cho anh "Ngục
Sĩ Nguyễn Chí Thiện"
Lực-Lượng Đặc-Nhiệm
Duyên-Pḥng 213
Quân trường hoài
niệm
Tuổi
già nên phiên phiến mọi chuyện ..
46
năm họp mặt
Quăng đời trên dốc
đổ
Một đời chiến sĩ dọc ngang
Ḍng sông êm đềm
Côn Minh
(Kunming)
trong tôi
Chọc mà thương
Tây Ninh -
Chút c̣n lại trong ḷng một người lính
Kỷ niệm Một
thời chiến đấu oai hùng
Coi các cháu hát "Thiếu nhi Hùng Sử Ca"
Trên chuyến
tàu Thống Nhất
Ngày Quân lực 19/6:
Viết về Người Lính Bất Hạnh VNCH
Không bỏ rơi đồng đội
Cô em vợ
Giải vây
đồi 46: Căn cứ ALPHA
Huyền
thoại về tượng Thương Tiếc
Bà mẹ điên
Nỗi đau
Phan Nhật Nam -
Dựa lưng nỗi nhớ
Khóc nhạc sĩ
Thông Đạt-Văn Giảng
Chuyến vượt
biển t́m tự do
Hạm trưởng đa t́nh
Chuyện một con tàu
30 tháng tư, coi dĩa nhạc Asia Golden 3
Cũng một đời người
Thương tiếc
những nữ Anh Thư tử chiến với giặc thù Cs
Ngày nầy, năm 1975…
Người mang thánh
giá
Hành tŕnh di tản
t́m tự do
Tổ Quốc Ghi Ơn
Vài nét anh hùng
của TSQ
Tại sao
Tướng Lê Quang Lưỡng dặn: 'Tôi chết đừng phủ cờ vàng?'
30 tháng 4! Tôi chưa một lần sinh nhật
T́nh vẫn trao em
Câu hỏi tháng Tư
Những món nợ phải
trả
Người hạ sĩ nhất
Đá nát vàng phai
Tháng Tư ở Sài G̣n
Người vợ Lính
Người t́m tự do
cuối cuộc chiến
Người lính TQLC bên
bờ Bến Hải
Trên chiến trường
xưa
Người thiếu phụ
trong mưa phùn
Tháng Tư viết về
ngừơi lính VNCH
Tháng 4 lại về
Người chỉ huy về
già
Tháng 4 đen
Những ngày cuối
tháng Tư
Thắp nén hương ḷng
Chuyến hải
tŕnh định mệnh
Tháng Tư, Cả Một Đời
Người Trước...
Những tàn phá thoả thuê
Tưởng
nhớ cha tội - Đại Úy Trương Hồng Nhơn
Rằn Ri ơí! nhớ quá
Phan
Bôi Châu - Trường tôi ngày đó
Cho măi ngàn năm
Chim ơi! Vĩnh
biệt sao đành!
Đêm 30 có mỗi truyện
này
Ba tôi... người lính đổi màu
Những chuyến bay
định mệnh