So sánh là khiên cưỡng v́ thể chế chính trị khác
nhau, tất yếu nền giáo dục cũng khác nhau. Tuy nhiên, hàng năm cứ
vào cuối tháng 4, người miền Nam lại nh́n lại những năm hậu chiến
với thời gian trước 1975 trong nỗi niềm luyến tiếc.
Đến cuối tháng 4 này, miền Nam Việt Nam bước sang năm thứ 43 của hậu
chiến. Nh́n lại chặng đường giáo dục của miền Nam trước và sau năm
1975, người ta dễ nhận ra có sự khác biệt quá xa trong 42 năm qua.
Triết lư giáo dục của Việt Nam Cộng ḥa thời trước là nhân bản, dân
tộc, và khai phóng.
Linh mục Phạm Trung Thành của Ḍng Chúa Cứu Thế Sài G̣n nói rằng ông
đă được hưởng một nền giáo dục khá toàn mỹ dưới thời Việt Nam Cộng
Ḥa:
“ Tôi lớn lên và trưởng thành ở miền nam Việt Nam trước năm 1975. Là
một học sinh trung học của một trường công lập và rồi là một sinh
viên, tôi đă được thừa hưởng một cái nền giáo dục, một hệ thống giáo
dục và một bầu không khí giáo dục có thể nói là khá toàn mỹ ”.
Sau năm 1975 và kéo dài đến hôm nay, nền giáo dục vẫn loay hoay
trong những kế hoạch thử nghiệm, mà mới nhất là tiếp tục kêu gọi góp
ư về thay đổi chương tŕnh giáo dục phổ thông. Từ thập niên đầu 90
đến nay, học tṛ đang bị buộc học quá nhiều ở lớp, và khi về nhà c̣n
phải theo các lớp học thêm với những khoản chi phí, mà theo lời của
phụ huynh Lê Thị Nh́n, nhiều lúc vượt khả năng của phụ huynh:
“Chương tŕnh học của mấy cháu tiểu học quá nhiều so với số tuổi của
các cháu. Bởi v́ học ở trong trường xong th́ c̣n phải về học phụ đạo
hoặc là học thêm tất cả các môn, chẳng hạn như Anh văn để không sợ
thua với bạn bè. Ngoài chuyện học phí ra c̣n nhiều số tiền khác nữa,
chẳng hạn như tiền học thêm rồi tiền phụ đạo, cảm thấy nhiều”.
Chạy tiền để cho con cái được đi học là chuyện không hề xảy ra trước
năm 1975, theo lời cựu giáo sư Trần Minh Quốc:
“Nhớ thuở xưa, từ lúc tôi học lớp một cho tới lớp mười hai, tôi hoàn
toàn không đóng một đồng xu nào cho nhà trường, hoàn toàn không
đóng. Cái này nói thật. Không những không đóng tiền cho nhà trường,
mà có những năm tôi được cấp học bổng, rồi học giỏi, rồi được phần
thưởng, tập vở giấy bút này nọ phủ phê. Rồi khi lên đại học th́ tốn
kém rất ít. Riêng cái ngành Sư Phạm và Văn Khoa th́ nói thiệt như
các bạn biết là hoàn toàn không có đóng tiền. Giáo dục hoàn toàn
miễn phí. Thật đáng ca ngợi, ưu việt mà ca ngợi trong một cái sự
luyến tiếc...”.
Học sinh hiện nay tất bật đến trường, rời trường để bước vào những
lớp học thêm, lớp phụ đạo. Phụ huynh cũng tất bật đưa đón con cái.
Khoảng nghỉ để lứa tuổi hoa niên hồn nhiên với những tṛ chơi như
nhảy dây cũng ngày càng hiếm hoi.
Cựu giáo sư Trần Minh Quốc bi quan nói rằng 42 niên học đi qua, nền
giáo dục vẫn chưa có được sự yên ổn:
“Và có thể nói trong suốt bốn mươi hai năm nay th́ chưa từng ngày
nào, tháng nào, năm nào nền giáo dục hiện hữu ổn định cả”.
Sự không yên ổn ấy càng khiến người ta thương tiếc về một nền giáo
dục đă mất.
Linh mục Phạm Trung Thành ngậm ngùi tỏ bày ḷng tri ân:
“Xin cám ơn những con người đă hy sinh, những con người đă cố gắng
để tạo dựng cho cái bầu khí của miền Nam Việt Nam trước năm bảy mươi
lăm tốt đẹp. Nếu đem so sánh với các bạn trẻ ngày hôm nay, th́ chúng
tôi thấy rằng chúng tôi đă được sống trong một bầu không khí khá
trong lành và thuận lợi cho việc phát triển học tập. Ngày hôm nay,
có thể nói rằng thế hệ của chúng tôi tủi hổ và xin lỗi thế hệ các
em, các cháu v́ chúng tôi đă không tạo được một môi trường văn
hóa-xă hội-giáo dục như thời chúng tôi đă được hưởng từ cha ông”.
VOA
Biết th́ thưa thốt...
Bằng cấp cùng ḿnh
Một góc sinh
hoạt dân chủ
Ai lừa bịp ai?
Thuốc khai quang
Cái Tôi của người
Việt
Con tư tử
đói thức giấc đang quậy khắp nơi..????
Tâm sự của
một người miền Bắc
Kinh nghiệm sống với cs
Asean từ tham
vọng biến thành tôi tớ
Dù APEC hay dù TPP cũng không cứu được Việt Nam,
Nếu công nhơn Việt Nam không có phẩm chất.
Anh hùng hay tội đồ?
Cẩm nang du lịch VN
không thể thiếu
Thời thế đảo điên
Cát tát vào mặt VC
và TC
Melania Trump, Mẹ Nấm...
Khỉ thành người
Áo
yếm tiếp APEC để “khoe” nét truyền thống?
Make America great
again
The Vietnam War -
Đôi điều cần phải nói
Tội đồ hay công
trạng
Quư tộc, đại gia
hay trọc phú?
Vinh danh bà
mẹ VN anh hùng
Đầy tớ nhân dân
Người
Việt với trạm xăng Nhật
Mỹ đang toan tính ǵ?
Vũ khí của kẻ bị trị
Quốc sỉ hay quốc nhục?
Trẻ thơ ơi tin buồn...
Lời mời gọi
"Ḥa Hợp Ḥa Giải" của hội nhà văn HN
Yêu xă hội chủ nghĩa
Câu chuyện trẻ con di dân lậu
Không thể
hoà họp - hoà giải với cs
Oeo phe
Sinh hoạt nhân gian
Mơ mộng hăo huyền
Đảng nào đang gặp
nạn?
Boléro
– dấu hiệu suy tàn của chế độ CSVN
Gian nhân hiệp đảng
Ước mơ hoang tưởng
Chạy đua vơ trang
Phụ nữ phe ta quyết tâm vùng lên !
Tuyên truyền láo
toét
Hà Nội ngày xửa
ngày xưa
Kêu gọi cảnh tỉnh
T́nh nghĩa tỷ - muội
Sống c̣n trong tù
Tư cách văn nghệ sĩ
Ai cho ai tự do?
Những kẻ phản bội
Chiến lược lâu dài
Con trâu biết làm
toán....
Ăn tàn ăn mạt...
Thế này là thế nào?
Gánh vàng đi đổ sông
ngô
Sống đời cho đáng
sống
Hối tiếc Việt Nam Cộng Ḥa
Vàng và Cứt
Mạng người lá rụng
Cái nhà là nhà của
ta...
Suy nghĩ bên đèn
đỏ ở Nara
Đất nước vĩ đại mà lạ lùng !
Cụ rùa đánh bại dă
nhân
Khi người văn
minh hành xử
Thay ngôi đổi chủ
Chúng ta đang tự lừa nhau
Được ǵ mất ǵ ?
Xưng hô, đối thoại
Câu chuyện một lá thư
Ư thức dân chủ
Viết cho Mẹ Nấm
Nguyễn Ngọc Như Quỳnh
Tự Do nghĩa là ǵ?
Đồng Tâm và dân trí
Bên lề chuiyện
phát minh
Trả thù hèn hạ
Điều trần
FBI: Bạch hóa TT Trump?
Que sera, sera - Cái ǵ
đến, sẽ đến?
Cậu phụ bếp và
Tiếng Việt
Quà tặng cấp quốc gia
Giải trí trong
giờ làm việc
Trả nớ hay quỵt nợ
Lầm đường hay
đúng đường
Gia đinh trị
Chuyến đi phó hội
Chính trị là như thế!
Chuyến công du
của TT. Donald Trump
Vẫy tay, vẫy tay, chào
nhau....
Cuốc chiến sinh tử
Lạm phát
Cỡi ngựa xem hoa
Một thời đă qua
Khi tôi
chết, (hăy) xô tôi xuống địa ngục
Thế này là thế nào?
Miệng kẻ sang có
gang có thép!
Động đất tại ṭa
Bạch Ốc?
Hăy
học theo tinh thần dân tộc của cụ Ngô
Tiến nhanh, tiến
mạnh, tiến...
Có hay chăng ta?
Hy sinh
Có một thời như thế đó!
Vang bóng một thời
Sau ngày giải phóng
Xin đừng
trở thành cái loa tuyên truyền cho chế độ CS
Quyết định anh minh
Một bóng ma đang
ám ảnh Việt Nam
Bao giờ được như…xưa?
Đă từng có
đàn ông Việt như thế !
Phát xuất từ Tàu
cộng
Nước chảy qua cầu
Khái
niệm định hướng xă hội chủ nghĩa
Nhổ ra, liếm lại
Cá mè một lứa
Tắm biển, ăn cá ở
vũng áng
Bệnh viện tâm
thần Mai Hương
Phản ứng cấp
thời của người dân
Tĩn nước mắm
Quân tử và kẻ tiểu
nhân
Đổi đời hay đời đổi?
Tháng 4 của
những xót xa
Giữa Cừu và Sói
“Về” hay “không về”
Nhạc vàng - Tại sao cấm?
Hậu quả của
giáo dục phóng túng... thân cộng ở Mỹ
Khổ lắm! Nói măi!!!
Rừng thiêng
Cưỡng lư, đoạt từ
Hộ khẩu hay hậu khổ
Đào thải theo thời
gian
Nói chuyện với đầu
gối
Ai đáng khinh hơn ai?
Cấm - không cấm - cấm
Gọi tên cuộc chiến
Đóng cửa trái tim
Con đường xưa
Nói với các
cựu cán binh cộng sản
Cái sẹo "Gạc ma"
Không c̣n ǵ để nói!
Đức Thánh Trần
đối đầu Tập Cận B́nh
Quyết chiến với dân
Người khôn của khó
Chuyện lăng tẩm và tượng đài của các lănh tụ CS
Tôi đậu bằng … lái xe ở Mỹ
Thư viện lưu động
Cái loa phường chèo
Giết người có ba -
tăng
Quân tử bẻm mép
Ăn cháo đá bát
Lo ḅ trắng răng
Tôi và bạn
Gánh vàng đi đổ sông
ngô
Lá mặt lá trái ... cuộc đời
Hai bố con cùng làm Tổng Thống
Kịch bản hạ màn
Lại nói về lá cờ
Nói như chó liếm
nước
Phú quư giật
lùi, văn minh thời đại
Nước đổ lá khoai
Lưu manh tráo trở
Số phận
bài hát "Ly Rượu Mừng"
Văn hóa phong b́
TT Trump làm việc
B́nh dân học vụ
Ai đó
Tiếng nói từ Mộ Đức về nhân vật Phạm Văn Đồng
Tiêu
thổ kháng chiến chống Trump
Cái khó ló cái khôn
Bán nước bán non
Cáí ṿng lẩn quẩn
Chuyện b́nh thường
Không c̣n cái
nhục nào hơn
Ngoan cố / Bé cái lầm
Buỗi chào cờ khônc
có lá Quốc Kỳ...
Mẹ kiếp : Đứa nào bán nước?
Cứ tưởng bở
Bệnh lười dưới chế độ CS