Nguyễn Ngọc Duy Hân
Nói về mẹ chồng nàng dâu
th́ ca dao đă có câu:
“Thật thà cũng thể
lái trâu
Yêu nhau cũng thể
nàng dâu mẹ chồng.”
Hoặc
“Mẹ chồng đối với
nàng dâu
Như mèo với chuột, có
thương nhau bao giờ.”
Quả thế, mâu thuẫn mẹ
chồng nàng dâu là chuyện dù
xưa như trái đất, nhưng vẫn
là vấn đề mà mỗi gia đ́nh
Việt Nam phải đối mặt, dù ở
Việt Nam hay ngay tại hải
ngoại. Nguyên nhân thường do
sự khác biệt giữa hai thế hệ
già trẻ, hành động bảo thủ
của mẹ chồng và cách đối đầu
vụng về của nàng dâu. V́ thế
nhiều tác giả đă tốn nhiều
trang sách để khuyên răn,
thay v́ giữ định kiến và
thái độ thù địch, mẹ chồng
và nàng dâu nên t́m hiểu để
ḥa hợp, làm tốt nhất trong
hoàn cảnh của ḿnh, để gia
đ́nh bớt căng thẳng và có
được hạnh phúc. Khuyên th́
cũng tốt, nhưng thực hành
th́ sao?
Một người chồng đă than
thở: Chẳng có ǵ đau đầu
bằng hai "bà tướng" trong
nhà xung khắc với nhau Tôi
không biết phải xử sao khi
bị ép chọn một là vợ, hai là
mẹ. Cả hai bà tướng đều ca
bài “Người
ấy và tôi, anh chọn ai”.
Rất khó v́ anh chồng không
thể bỏ mẹ mà cũng không thể
bỏ vợ con. Phía con dâu th́
sau khi triền miên chịu ức
hiếp, cũng có ngày “phụ
nữ vùng lên”, hay nói
đúng hơn là “phụ
nữ khùng lên”, thế là
chiến tranh lan tràn.
Nói chung th́ mẹ chồng và
nàng dâu cùng là phái yếu,
thường có những nỗi lo cũng
như những mối quan tâm
chung: đều yêu thương con
cái, hết ḷng chăm sóc cho
gia đ́nh. Bà mẹ chồng cũng
từng là con dâu trước kia,
và cô dâu cũng sẽ là mẹ
chồng trong tương lai. Cả
hai cùng chung mục đích,
cùng chung hoàn cảnh sống mà
tại sao lại ghét nhau? Ghét
rồi th́ làm sao để tránh, để
mâu thuẫn gia đ́nh giải
quyết ổn thỏa?
Trước khi cùng tham khảo
một số tài liệu để t́m ra
phương hướng, mời bạn cùng
chúng tôi đọc lại vài bản
tin về mẹ chồng và con dâu.
Đầu tiên là chuyện bên
Hoa Kỳ, cô Sara Raras, 35
tuổi. Sara tốt nghiệp môn
toán học, là chuyên viên
thống kê của Cơ quan An ninh
Quốc gia Mỹ. Cô có một con
trai 1 tuổi và đă ly thân,
rất thân thiện và hay giúp
đỡ người khác.
Một ngày xấu trời, thi
thể Sara được cảnh sát phát
hiện trong vũng máu tại căn
nhà ở Howard, thuộc tiểu
bang Maryland. Cơ thể Sara
bị đâm nhiều nhát đến biến
dạng. Lorenzo Raras, người
chồng mới ly thân bị cảnh
sát đưa ngay vào danh sách
t́nh nghi. Nhưng cuối cùng,
cảnh sát đă t́m ra bà
Emilia, mẹ chồng Sara lại
chính là hung thủ của vụ án.
Bà mẹ chồng nhận tội, bảo là
bà chỉ thuê xă hội đen dằn
mặt con dâu để trả đũa việc
con dâu không tôn trọng
ḿnh, không dè xă hội đen ra
tay đâm chết Sara. Năm 2000,
sau một tuần xét xử, bà mẹ
chồng Emilia bị lănh án
chung thân không ân xá.
Kế tới là các chuyện liên
can tới pháp luật, chết chóc
thường xuyên xảy ra tại Việt
Nam. Chẳng hạn việc cô con
dâu căi nhau với mẹ chồng,
uất ức chịu không nổi đă ôm
con trai 7 tuổi nhảy xuống
giếng tự tử ở Đaklak. Hai mẹ
con chết thảm dưới giếng
nước trong vườn cà phê cách
nhà khoảng 2 km.
Hoặc chuyện cô Hoàng Thị
Vấn phải chịu tội trước vành
móng ngựa. Cô bị hiếm muộn
không sanh được con, bị mẹ
chồng mắng mỏ thường xuyên,
đ̣i cưới vợ lẽ cho con trai
để có cháu ẵm bồng. Tranh
căi xảy ra mỗi ngày, cho đến
một buổi sáng cô con dâu tên
Vấn đă “bức
xúc” tỏ thái độ dứt
khoát với mẹ chồng: "Bà
có giỏi th́ tự đi mà đẻ!".
Cô liền ăn một cái tát trời
giáng của mẹ chồng. Hoàng
Thị Vấn mất tự chủ, thấy có
cái búa đinh để gần đó, liền
vung lên đập trả đũa vào đầu
mẹ chồng. Bà Ḥe tuổi cao
sức yếu, ngă quỵ xuống nền
xi măng mất mạng.
Cũng có chuyện bà mẹ
chồng túm tóc đuổi cổ con
dâu ra khỏi nhà v́ sinh toàn
con gái. Ngược lại tại Qui
Nhơn, báo chí đă đăng tin
nàng dâu tạt thẳng tô phở
nóng vào mặt mẹ chồng v́ quá
tức giận.
Tại Sơn La, cũng là v́ "Tức
nước vỡ bờ", cô con dâu
đă lấy mạng mẹ chồng bằng 33
nhát dao. Người con dâu này
vốn được tiếng thảo hiền,
nhẫn nhịn, nhưng trong lúc
điên cuồng v́ bị đàn áp lâu
năm, đă lỡ tay giết mẹ chồng
dù không hề muốn như thế.
Đó là chuyện thật xảy ra
nhan nhản trong đời sống
ngày nay. Quay trở lại trong
ca dao xưa, ông bà ta đă có
rất nhiều câu:
“Bà già mặc áo bông
chanh
Ngồi trong đám hẹ,
nói hành nàng dâu”.
Phận con dâu ngày xưa c̣n
phải khổ v́ cô em chồng quá
quắt:
“Làm dâu cha mẹ chồng
có chừng, có đỗi
Làm dâu em chồng có
nhiều nỗi đắng cay”
Trong cuốn tiểu thuyết “Cô
Giáo Minh” của Nguyễn
Công Hoan, cũng có nhắc tới
chi tiết cô giáo Minh khi
nấu cơm cho nhà chồng, bị cô
em chồng hăm hại bằng cách
bỏ thêm muối vào nồi canh
mặn điếng để Minh bị mắng.
Ông bà ta cũng có nhiều
lời khuyên:
“Má đừng khắc bạc con
dâu
C̣n để cái đức về sau
cho con má nhờ”
Hoặc lời cảnh báo:
“Chó béo đẹp mặt chủ
nhà
Nàng dâu rách rưới,
mụ gia thẹn thùng”
C̣n đây là tâm sự của
nàng dâu thời ấy:
“Cây khô chết đứng
giữa đồng
Mần dâu trăm chuyện,
mẹ chồng c̣n chê”
Hoặc xin nghe các chị nỉ
non:
“Đêm nằm tôi nghĩ tôi
rầu
Làm dâu thật khổ từ
đầu chí đuôi
Ra thân tối mặt vùi
đầu
Các chị sung sướng
riêng dâu mẹ hành
Chê tôi khờ dại không
lanh
Mẹ đào, mẹ chửi, mẹ
hành xót xa….”
Nhà có người chết th́ ai
cũng buồn, nhưng mời nghe
tâm sự thật ḷng của cô con
dâu khi mẹ chồng chết:
“Bà gia mới chết hôm
qua
Trong chay, ngoài bội
tốn ba mươi đồng
Không khóc th́ tội
bụng chồng,
Khóc th́ lạt lẽo như
dưa hồng mắc mưa
Ớ chị em ơi, cho tôi
xin tí nước mắt thừa
Tôi về tôi khóc tiễn
đưa mẹ chồng”!
Khổ v́ chị chồng, em
chồng th́ chớ, người phụ nữ
Việt có khi c̣n bị chính
người chồng đối xử tàn tệ
qua lời xúi giục của mẹ
chồng:
“Chồng giận chồng
đánh ba dùi
Mẹ chồng chẳng chữa,
lại xui đánh què”.
Thế nên “con
giun xéo lắm cũng oằn”,
cô con dâu cũng có lúc phản
kháng:
“Con mèo trèo lên cái
gác
Bà già nộ nạt, mắng
chửi nàng dâu
Bà này, tôi không sợ
bà đâu
Cây kim sợi chỉ tôi
khâu miệng bà”
Sợi chỉ này chắc phải to
lắm mới “stop” được những
lời cay độc của bà mẹ chồng
này.
Nói đi th́ cũng phải nói
lại, không phải lúc nào mẹ
chồng cũng là “trouble
maker”, cũng có khi xui
xẻo gia đ́nh chồng gặp phải
nàng dâu vừa lười, vừa thiếu
đức hạnh:
“Nhà bà có phúc cưới
được dâu hiền
Nhà tôi vô duyên cưới
cô dâu dại
Việc làm th́ trái,
chỉ tưởng những ăn
Hễ bảo quét sân, đánh
chết ba gà
Bảo đi quét nhà, đánh
chết ba chó...”
Việc cô con dâu vụng về
như “vợ
thằng Đậu” th́ không
phải hiếm xảy ra, lỡ cưới về
th́ cũng phải dở khóc dở
cười.
Đó là những câu nói xưa
vẫn c̣n được loan truyền.
Ngày nay văn minh hơn, mẹ
chồng có lối nói khác, nhưng
những lời này cay độc không
kém, làm phận con dâu rất
đau ḷng:
“Tôi chỉ có một con trai,
không ở với đứa con dâu này
th́ tôi bảo con tôi lấy đứa
khác.”
“Ước ǵ con dâu nhà ḿnh
bằng được 1 phần 10 con dâu
nhà người ta!”
“Tôi nói thật cho chị
biết, nhà tôi thật vô phúc
mới có đứa con dâu như chị.”
Hoặc lời đay nghiến:
“Những thứ cô đang dùng
đều do con trai tôi làm ra,
do cơ ngơi tôi có, cô lấy tư
cách ǵ mà nói?"
Tôi cũng có chị bạn ở
Canada, bảo lănh bố mẹ chồng
qua sống chung. Mẹ chồng hay
nói, hay than phiền, khi chị
“méc” với chồng để mong nghe
lời an ủi, th́ ông chồng lại
v́ bố mẹ mà trách cứ vợ nặng
lời, nào là sao lại chấp bà
già, sao lại khó chịu với
người đă sanh ra tôi, không
để tôi tṛn chữ hiếu. Gia
đ́nh chị v́ thế hết sức căng
thẳng.
Hiếm khi có cô con dâu
may mắn, ít nhất cũng được
chồng thông cảm cho bớt khổ
như câu:
“Mẹ chồng cay đắng đủ
điều
Mẹ ghét cứ ghét,
chồng chiều cũng vui.”
Kinh Thánh Công Giáo đă
khuyên mọi người về cách
hành xử trong gia đ́nh: “Hăy
yêu mến Chúa, đó là điều răn
thứ nhất. C̣n điều răn thứ
hai là hiếu thảo, hăy yêu
thương kẻ lân cận chung
quanh ḿnh." Hoặc câu: “Hỡi
kẻ làm con, mọi sự hăy vâng
phục cha mẹ ḿnh, v́ điều đó
đẹp ḷng Chúa”. Đối với
người gia trưởng, sách
Epheso cũng nói rơ: “Trách
nhiệm người chồng làm chủ
gia đ́nh, là phải yêu thương
vợ ḿnh như yêu chính thân
thể của ḿnh”.
Nhân nói về tấm ḷng với
cha mẹ, tôi xin mở ngoặc một
câu chuyện. Rằng th́ là ở
một bộ lạc bên Phi châu, các
thanh niên khi đến tuổi
trưởng thành rất muốn được
gọi là “chiến sĩ”. Tuy
nhiên, muốn được mang danh
hiệu này, anh phải trải qua
một cuộc sát hạch, thường là
thả vào rừng sâu một thời
gian.
Năm ấy, có ba thanh niên
chuẩn bị làm “chiến sĩ”. Sau
một tháng tự sống trong rừng
sâu trở về, vị tù trưởng hỏi
người thứ nhất: “Anh
đă làm được ǵ?” Người
thanh niên thưa: ”Tôi
đă giết được một con hổ dữ”.
Tù trưởng hỏi người thứ
hai, anh này đáp: “Tôi
đă chém được một con trăn
to”.
C̣n anh thứ ba nói với tù
trưởng: “Tôi
cũng phải chiến đấu với thú
rừng, nhưng chủ ư là kiếm
mật ong. Tôi có mẹ già, nhà
nghèo, nên nhân cơ hội vào
rừng tôi ráng kiếm mật ong
đem về cho mẹ tôi bồi
dưỡng”.
Nghe xong, vị tù trưởng
nói: “Anh
là người chiến sĩ tốt nhất,
bởi v́ biết sống hiếu thảo
với cha mẹ”.
Trong kinh Tăng Chi Bộ,
chi tiết hơn, đức Phật đă
khuyên rằng: “Cô
dâu mới về nhà chồng có thể
gặp những khó khăn, v́ thế
nàng dâu phải tuân thủ những
nguyên tắc sống trong gia
đ́nh nhà chồng. Phải kính
trọng, phục vụ bố mẹ chồng
một cách chu đáo như là bố
mẹ ruột của ḿnh. Phải tôn
trọng những người thân và
bạn hữu bên nhà chồng, tạo
nên một bầu không khí an vui
và ḥa hợp trong gia đ́nh
chồng..."
Phật Giáo cũng rất đề cao
4 chữ: Chữ Hiếu - T́nh -
Đạo - Đức, không phải chỉ
nàng dâu mẹ chồng mà tất cả
mọi người đều nên thực hành
4 chữ này. Đừng để:
“Sống th́ con chẳng
cho ăn,
Chết th́ xôi thịt,
làm văn tế ruồi”
Trong kinh Đảnh Lễ Sáu
Phương đức Phật cũng đă
dạy: “Chồng
phải thương yêu vợ, chung
thủy với vợ, săn sóc đời
sống vật chất cho vợ, trao
cho vợ quyền quản lư những
công việc trong gia đ́nh,
kính trọng gia đ́nh vợ. C̣n
vợ th́ phải thương kính,
chung thủy với chồng, quản
lư gia đ́nh tốt, siêng năng
làm việc, đối đăi thân thiện
với gia đ́nh chồng và bạn bè
của chồng”.
Tất cả những điều khuyên
nhủ trên muốn thực hành
không phải dễ, nhưng nếu
quyết tâm th́ cũng có thể
phần nào làm được. Khi làm
được th́ không những gia
đ́nh chồng vui mừng, mà
chính bản thân ḿnh và gia
đ́nh ḿnh cũng được an tâm,
vui vẻ lây.
Ngày nay, không ít những
cặp vợ chồng sống với nhau
thiếu hạnh phúc, có khi phải
đi đến việc ly hôn, mà lư do
lại là v́ cha mẹ chồng. Đây
là một thực trạng đáng lưu
tâm trong xă hội, làm khổ
nhiều người đặc biệt với con
nhỏ.
Cũng nên nh́n lại, quan
niệm về bổn phận của con dâu
ngày nay đă khác. Trước đây,
quán xuyến việc nhà, chăm
sóc bố mẹ và con cái được
xem là nhiệm vụ của người
phụ nữ. Ngày nay, phụ nữ
phải đi làm để có thêm tiền
thu nhập cho gia đ́nh. V́
vậy việc nhà, chăm sóc con
cái và bố mẹ, ông bà phải
được chia đều cho cả hai vợ
chồng. Mẹ chồng đừng mang
quan niệm lạc hậu, cho rằng
việc con trai ḿnh phải giúp
trong bếp, phải ẵm con là bị
con dâu hà hiếp, bị ngồi
trên đầu rồi phê phán, cấm
đoán.
Chị bạn tôi kể chuyện hồi
lâu rồi, khi chị mới bảo
lănh cha mẹ chồng qua Canada
sống chung. Chị lấy một tuần
“vacation” ở nhà để đoàn tụ,
hướng dẫn ông bà về đời sống
mới. Tuần sau khi chị chào
cha mẹ chồng bắt đầu đi làm
trở lại, bà thảng thốt hỏi: “Thế
th́ ai ở nhà nấu cơm?”
Bố mẹ chồng đối xử tốt
với con dâu th́ không có lư
ǵ con dâu lại không tử tế
trở lại. Một gia đ́nh mà có
mâu thuẫn, thường là do
những người trong nhà không
nhường nhịn nhau, không đối
diện để thẳng thắn xây dựng
cho nhau. Một số các cụ ngày
xưa khi con dâu lỡ làm điều
ǵ sai th́ đi nói xấu khắp
nơi, nhưng không biết cách
giải thích, nói thẳng để con
dâu hiểu mà làm khác đi. Mà
nếu có th́ lại không góp ư
nhẹ nhàng, mắng mỏ phủ đầu,
không cho con dâu cơ hội
giải bày, nhận lỗi. Ngược
lại nếu cha mẹ chồng sai
lỗi, hiểu lầm, con dâu cũng
cần phải tôn kính tŕnh bày
vấn đề. Đôi bên cần nhận ra
cái khó của mỗi bên rồi cùng
nhau bắt tay sửa đổi. Không
nên đối xử kiểu “đá
thúng đụng nia”, bóng
gió không ai hiểu ḿnh muốn
ǵ.
Để trở thành nàng dâu
tốt, sách vở đă gợi ư:
-
Mẹ chồng, nếu bỏ đi
chữ chồng th́ c̣n lại
chữ mẹ. Một mẹ ruột đă
giúp ta rất nhiều, nếu
có thêm sự giúp đỡ của
một người mẹ khác nữa,
chẳng phải là tốt hơn
sao. Dù bà mẹ chồng có
ganh tị, khó chịu với
bạn một tí, th́ cũng là
tâm lư dễ hiểu mà.
-
Mẹ chồng khó chịu với
bạn có thể v́ chính cuộc
sống của bà chịu nhiều
áp lực mà bà không vượt
qua được. Vậy chính bạn
hăy t́m hiểu, lắng nghe
bà tâm sự, an ủi, quan
tâm đến bà trước.
-
Không nên đối đầu với
mẹ chồng. Thay v́ vậy,
hăy nỗ lực chinh phục
bởi bà sẽ là đồng minh
mạnh nhất giúp bạn bảo
vệ hạnh phúc gia đ́nh.
Không ít các bà mẹ chồng
đă bênh vực con dâu,
nhất là khi con trai có
bồ bịch bên ngoài.
Nói chung, không phải chỉ
mẹ chồng, con dâu Việt Nam
mới có vấn đề, ở các nước
Tây Phương, “in
laws” cũng là đề tài
nhức nhối. Đặc biệt ở các
nước Á Châu, các quốc gia
theo đạo Hồi, số phận con
dâu càng dễ trở nên thê
thảm. Tại Đại Hàn, con dâu
được dạy phải xem chồng như
vua chúa trong nhà. 42% cô
dâu nước ngoài lấy chồng Hàn
bị thống kê là nạn nhân của
bạo lực gia đ́nh. Việc cô
Aesha Mohammadzai, người
Afghanistan bị gia đ́nh
chồng cắt tai, cắt mũi đă là
đề tài lớn cho báo chí thế
giới khoảng năm 2010. Chồng
cô là một chiến binh
Taliban. Cũng may sau này cô
đă được giải phẫu chỉnh lại
khuôn mặt. Aesha nói: “Tôi
muốn nói với tất cả những
phụ nữ đang bị lạm dụng,
hành hạ rằng hăy mạnh mẽ và
đừng bao giờ bỏ cuộc".
Tại Hoa Kỳ, cũng có
chuyện bà Elizabeth Ann
Duncan luôn lo sợ một ngày
con trai sẽ rời khỏi ṿng
tay ḿnh. Bà ghen kinh khủng
v́ t́nh thương của con trai
đă san sẻ cho cô vợ mới.
Ghét ghen đến nỗi bà mướn
nhóm sát thủ siết cổ cô con
dâu Olga rồi vứt xác xuống
hố đă đào sẵn tại công
trường, trong lúc này cô
mang thai 7 tháng, tức là
giết luôn cháu nội của ḿnh.
Elizabeth bị xử tử h́nh vào
ngày 8 tháng 8 năm 1962.
Thêm một lư do khác để
giải thích về rắc rối mẹ
chồng nàng dâu: Mặc dù quan
niệm “môn
đăng hộ đối” đă giảm
thiểu rất nhiều ngày nay,
nhưng mâu thuẫn giữa mẹ
chồng - nàng dâu cũng có thể
nảy sinh do hoàn cảnh của
hai gia đ́nh không tương
xứng. Nhất là gia đ́nh con
dâu không khá giả, mẹ chồng
thường cho là “nó” lấy con
trai của ḿnh chỉ v́ tiền
bạc. Khi con dâu mua sắm
quần áo mới, mỹ phẩm th́ mẹ
chồng thấy bực bội, tiếc
tiền rồi …. chửi.
Mâu thuẫn giữa mẹ chồng
nàng dâu cũng có khi là v́
mẹ chồng can thiệp quá nhiều
vào cuộc sống của hai vợ
chồng đứa con. Hăy để các
cặp vợ chồng sống độc lập và
tự đưa ra quyết định, cha mẹ
chồng chỉ góp ư khi cần
thiết. Ngày con trai lớn tôi
đám cưới, tôi cũng lo lắng
việc này việc kia, đứa con
trai nhỏ đă phải nhắc: "Mẹ,
it’s their wedding, not your
wedding”. Tôi giật ḿnh
rồi không ư kiến, ư c̣ ǵ
nữa về cách tổ chức đám cưới
của chúng. Đúng rồi, có phải
đám cưới của tôi đâu!
Cá nhân tôi cũng thấy để
tránh đụng chạm, hai vợ
chồng nên tách ra sống
riêng. Chỉ trong trường hợp
gia đ́nh c̣n nghèo, điều
kiện kinh tế không cho phép
hoặc cha mẹ chồng quá già
yếu cần chăm sóc, th́ phải
đành chấp nhận ở chung nhà.
Có những cha mẹ chồng tự
tiện vào pḥng riêng của 2
vợ chồng đứa con, nói là
giúp dọn dẹp. Có khi đ̣i sơn
pḥng của chúng màu này,
trang trí kiểu kia, thắc mắc
sao lại mua thêm món này mà
không mua món khác, phí tiền
vô ích… Hăy “leave
them alone”, chuyện ǵ
rất quan trọng th́ mới nói.
Đừng nghĩ chuyện nhỏ thôi
mà. Ly nước lâu ngày sẽ làm
tràn ly, mới đầu th́ chỉ là
phản cảm, dần sẽ dẫn tới mâu
thuẫn, to tiếng, rồi hận thù
đằng đằng.
Quư mẹ chồng cũng nên
thay đổi suy nghĩ, phụ nữ
ngày nay rất ngại sinh con.
Không thể nghĩ “Trời
sanh voi Trời sanh cỏ” như
xưa, nuôi đứa con rất tốn
tiền và tâm huyết. Nếu có
sinh con phải có kế hoạch cụ
thể. Đừng đ̣i hỏi con trai
mới cưới vợ xong là sẽ có
cháu bồng, cháu bế ngay.
Quan điểm khác biệt về
cách chăm sóc, nuôi dạy trẻ
nhỏ cũng có thể gây ra khó
khăn trong việc ǵn giữ liên
hệ tốt đẹp giữa con dâu và
mẹ chồng. Mẹ chồng thường
nuôi dạy con cái dựa trên
kinh nghiệm thời trước. Con
dâu dựa theo khoa học tân
tiến ngày nay. Chẳng hạn có
bà nội đă từng nhai cơm rồi
mớm cho cháu, cách này rất
cổ hủ, không hợp thời nữa.
Bà lại chiều cháu cho ăn đủ
thứ, trong khi con dâu muốn
con ăn theo công thức cẩn
thận.
Người chồng nên là cầu
nối giúp mẹ và con dâu hiểu
nhau hơn. Nếu chồng có cách
cư xử khéo léo, công b́nh,
nói ngọt cho hai bên, các
khó khăn hiểu lầm có thể hóa
giải.
Con dâu cũng có thể chia
sẻ với chồng khi có mâu
thuẫn với gia đ́nh chồng,
tham khảo ư kiến của bạn bè,
người thân. Nhưng căn bản là
từ tấm ḷng thành thật yêu
thương muốn bảo vệ gia đ́nh,
đừng nói thêm nói bớt, đừng “đổ
dầu vào lửa”. Nên nhớ
vấn đề không thể giải quyết
cứng nhắc mà cần có sự khéo
léo, mềm mỏng, và nhất là
nhường nhịn. Hăy tự hỏi nổi
nóng, làm “tầy
quầy” ra rồi được cái
ǵ. Chi bằng bỏ chín làm
mười, chắc chắn sẽ có phương
hướng giải quyết vấn đề một
cách bớt xấu hơn.
Sách vở cũng khuyên nên
tôn trọng mẹ chồng, thông
cảm rằng lối sống và quan
điểm của người ở thế hệ
trước rất khó có thể thay
đổi. Tương lai chính ḿnh
cũng sẽ rơi vào hoàn cảnh mẹ
chồng bây giờ. Thay v́ ngang
ngược bác bỏ ư kiến bị cho
là cổ hủ, cần thể hiện sự
tôn trọng qua lời nói, hành
động và nhất là biết lựa
chọn thời điểm thích hợp.
Đừng làm mẹ chồng “quê”
trước mặt người khác. Sự
chân thành, tôn trọng sẽ
giúp mẹ chồng hiểu được
thành ư rồi đổi thay thái độ
thù địch.
Con dâu có thể tâm sự với
mẹ chồng những điều cảm
động, bị khó khăn để tạo sự
gần gũi, thông cảm. Nếu bà
muốn giúp một số việc nhà,
hăy trân trọng và để bà làm,
đừng để bà thấy ḿnh bị “ra
ŕa”.
Đó là lư thuyết, làm được
th́ mừng. Nhưng khi thực tế
phũ phàng, hai mẹ con không
thể chịu đựng được nhau nữa
th́ sao? Đă có chị đặt câu
hỏi:
“Mẹ chồng thường xuyên
chửi mắng, vu oan, tôi có
nên lén đặt camera để vạch
mặt”?
Bạn nghĩ sao về cách này?
Với tôi, khi cần, cũng nên
thâu lại vài h́nh ảnh để
chứng minh ḿnh tối tăm mặt
mũi làm việc cả ngày. Nếu bà
mẹ chồng quá quắt, mặt ngoài
th́ ngọt bùi, khi vắng chồng
th́ mắng ḿnh nặng lời, cũng
nên thâu lại câu chửi để
chồng hiểu ḿnh khổ như thế
nào, nhưng “vạch
mặt” nhau cách công khai
th́ có lẽ không nên.
Cũng có một câu chuyện
khác. Một chị kết hôn đă
được 11 năm, có hai cô con
gái ngoan ngoăn. Từ sáng sớm
chị đă phải dậy sớm lo ăn
sáng cho cả nhà, đi làm về
cũng hùng hục cơm nước, lau
dọn, không thiếu bổn phận
ǵ. Nhưng v́ mẹ chồng muốn
có cháu nội đích tôn, trong
khi chị sanh khó không muốn
có bầu lần nữa, th́ bà lập
mưu cưới vợ bé cho con trai.
Điều đáng nói là ông chồng
được mẹ mở lối, đă làm cô
gái kia có bầu, rất có thể
sẽ sanh được con trai. Thật
là khó xử, nếu bạn đóng một
vai trong gia đ́nh này, bạn
sẽ hành xử ra sao? Theo tôi,
dù có thằng cháu nội “nối
dơi tông đường”, nhưng
gia đ́nh tan nát, hạnh phúc
không trọn vẹn, th́ có đáng
để đánh đổi không?
Xin nhắc thêm là các con
dâu cũng trẻ người non dạ,
chưa có nhiều kinh nghiệm
nên rất cần sự cảm thông và
sẻ chia từ gia đ́nh chồng.
Hăy yêu thương và vị tha với
con dâu, bỏ qua những điều
nhỏ nhặt. Việc đại gia đ́nh
êm ấm, vui vẻ là điều quư
giá nhất. Khi có rắc rối,
con trai ḿnh sẽ là người
khổ đầu tiên, là cha mẹ đâu
ai muốn con mất bằng an, đau
khổ.
Người ta cũng khuyên là
hai bên hăy chịu khó tâm sự
để nắm bắt được tâm lư, thói
quen của nhau, hiểu được tâm
trạng, ước muốn rồi t́m
tiếng nói chung.
Có khi nhà chồng đi chùa,
con dâu lại đi nhà thờ, có
khi gia đ́nh bên con dâu
thích nhậu, thích nhạc kích
động, gia đ́nh chồng lại sợ
rượu, thích im lặng, dễ nhức
đầu v́ tiếng ồn… Tất cả đều
cần sự quan sát, quan tâm và
cùng nhau cải thiện, mỗi bên
bớt một chút.
Người chồng đứng giữa
cũng chịu trách nhiệm rất
lớn, ngoài lo toan sự
nghiệp, cũng cần biết cách
ổn định gia đ́nh, giải thích
để giúp đỡ vợ ḥa nhập với
thói quen trong gia đ́nh
mới. Các bậc cha mẹ cũng nên
tôn trọng sự lựa chọn con
cái và chấp nhận người bạn
đời của con ḿnh. Nếu ai
cũng đặt ḿnh vào vị trí của
đối phương mà nghĩ cho nhau
th́ sẽ tốt biết mấy.
Người con dâu cũng cần
luôn học hỏi để hoàn thiện
bản thân: Quan niệm “thêu
thùa, nữ công gia chánh” đang
thay đổi v́ phụ nữ làm ra
tiền, có vị trí vững chắc
trong xă hội có thể bỏ bớt
các chi tiết này. Tuy nhiên,
việc tự tay nấu nướng, dọn
dẹp, biết may vá đơn giản…
luôn làm gia đ́nh gần gũi,
tốt đẹp hơn. Có người nói “Tôi
có thể làm giúp bạn nhiều
thứ, nhưng không thể tập thể
dục, hoặc uống thuốc dùm
bạn”. Quả thế, có tiền
cũng không nên để người khác
làm cho ḿnh những việc căn
bản trong gia đ́nh. Tôi có
người quen phải mướn vú em
nuôi con cho ḿnh, v́ chị
quá bận rộn buôn bán xa. Kết
quả đứa bé chỉ muốn được
người vú ẵm bồng, khi mẹ
ruột đến gần th́ khóc thét.
Cũng đừng chẳng bao giờ
xuống bếp, kẻo chồng con chỉ
trầm trồ nhắc tới món ăn
ngon do người khác làm.
Cũng đừng bắt chồng hoặc
con làm quan ṭa phân xử ai
đúng ai sai, mà tùy trường
hợp, giải quyết vấn đề tận
gốc rễ bằng sự khách quan,
trung lập. Hăy hiểu ít khi
nào lỗi là chỉ do một bên.
Chớ nên căng thẳng tới mức
to tiếng: “Con
của tôi đẻ ra, chuyện dạy dỗ
nó không phải việc của mẹ”.
Thay vào đó, có thể nhờ
người uy tín khuyên can giùm
mẹ chồng, hoặc khéo léo cho
bà xem các bài viết, chương
tŕnh nuôi dạy trẻ theo lối
mới, hy vọng mẹ chồng sẽ khó
khăng khăng giữ lối cũ.
Riêng tôi ở hải ngoại lâu
năm, chịu ảnh hưởng tự do,
phóng khoáng, cũng rất
thương thân phận con dâu ở
quê nhà bị hà hiếp. Tôi ủng
hộ việc phụ nữ trẻ mạnh mẽ
hơn, không luôn măi cam chịu
thế lực của xă hội phong
kiến. Gia đ́nh chồng không
thể tiếp tục làm khổ phận
con dâu cách vô lư.
Bản thân tôi cũng đă phải
làm dâu và bây giờ đang đóng
vai mẹ chồng. Hồi ấy tôi
bằng ḷng lấy ông xă, cho
anh thêm điểm so với vài anh
chàng khác v́ thấy cha mẹ
anh ở Việt Nam, tôi khỏi
phải làm dâu. Nhưng sau đó
th́ chúng tôi quyết định đem
ông bà sang Canada ở chung.
Thời gian đầu cũng có những
đụng chạm nho nhỏ do hai bên
không hiểu nhau. Thế nhưng
dần dà tôi cũng hiểu được
suy nghĩ, ngôn ngữ, hành xử
của ông bà già chồng, và
hiểu rơ nếu tiếp tục khó
chịu, người đầu tiên bực bội
mất b́nh an là chính ḿnh.
Tôi cố thực tập các lời
khuyên trong sách vở, bỏ qua
một số việc và kết quả ông
bà sau này rất quư tôi. Khi
vợ chồng chúng tôi giận
nhau, ông bà thường bênh vực
tôi hơn là chính con trai
ḿnh. Tôi rất vui và thật
ḷng khi chia sẻ điều này.
Cũng may mẹ chồng tôi rất
hiền, hơn nữa tôi có đi làm,
có cố gắng việc nhà. Phải có
độc lập về kinh tế mới có
độc lập về chính trị. Cô bạn
tôi yếu đuối không dám lái
xe, không biết tiếng Anh
nhiều, phải lệ thuộc vào
chồng và gia đ́nh chồng. Khi
cần tiền gởi về Việt Nam cho
cha mẹ ruột cũng phải lựa
lời, lựa lúc mới dám xin,
thật là tội nghiệp.
Sống chung với cha mẹ
chồng là đề tài sôi nổi khó
có “happy
ending”, cần đem năng
lực ra để tạo lập cuộc hôn
nhân hạnh phúc, đem đến hạnh
phúc đến cho những người
chung quanh. Đừng nghĩ phải
làm những ǵ lớn lao, vĩ
đại. Sống đơn giản, thành
thật đúng đạo lư căn bản,
muốn đem an vui và hạnh phúc
cho ḿnh và người tức là
đang thành công rồi.
Trên thế giới, người ta
cũng có ngày dành riêng cho
mẹ chồng, "National
Mother-in-Law's Day".
Ngày này lần đầu tiên được
tổ chức vào 5 tháng 3 năm
1934 tại Amarillo, Texas. Lễ
kỷ niệm sau đó đă được
chuyển sang ngày Chủ nhật
thứ tư của tháng Mười. Lư do
có ngày lễ này v́ người ta
nhận ra các bà mẹ chồng chưa
nhận được sự tôn trọng đúng
mức. Tỷ lệ ly hôn ngày càng
tăng khiến khái niệm về mẹ
chồng ngày càng ít quan
trọng hơn. Nhưng các bà mẹ
chồng xứng đáng có một ngày
đặc biệt của riêng họ, từ đó
thấy ḿnh cần học hỏi, hành
xử tốt hơn để được yêu mến
hơn. Ngược lại ngày 26 tháng
9 hằng năm cũng là ngày thế
giới dành riêng cho các cô
con dâu “National
Daughter-in-Law Day”.
Chúc bạn dù đang đóng vai
mẹ chồng hay nàng dâu, đều
luôn vui vẻ, có suy nghĩ và
cách hành xử đúng đắn.
Nguyễn Ngọc Duy Hân
