Nguyễn Quang Duy
Miền Nam trước đây gọi nhạc vàng là tân nhạc để phân biệt với cổ
nhạc. Sau chiến tranh, bên thắng cuộc mở “mặt trận” tấn công vào nền
văn hóa miền Nam, cả tân nhạc lẫn cổ nhạc đều bị nghiêm cấm và bị
hủy diệt.
Tân nhạc bị gán ghép là nhạc tâm lư chiến, nhạc phản động, nhạc
xuyên tạc đường lối chống phá cách mạng, hay bị xem là thứ nhạc sến,
nhạc đồi trụy, nhạc ru ngủ, nhạc lăng mạn bi quan, nhạc vàng vọt.
Từ ngữ nhạc vàng xuất phát từ miền Bắc đă nhanh chóng được người
miền Nam chấp nhận để phân biệt với nhạc đỏ là loại nhạc cộng sản.
Trong tâm tư người miền Nam màu vàng là màu da, màu dân tộc, màu mai
vàng phương Nam, màu tươi trẻ, màu của kim loại quư hiếm vào bậc
nhất.
Bởi thế cờ vàng và nhạc vàng nhanh chóng được xem là báu vật của
Việt Nam Cộng Ḥa.
V́ yêu nhạc vàng…
Khi đất nước chia đôi cách mạng văn hóa được phát động tại miền Bắc
nhạc vàng bị nghiêm ngặt cấm đoán. Nhạc đỏ với âm điệu Trung Hoa
nhanh chóng thống trị nền âm nhạc miền Bắc, nhưng vẫn c̣n nhiều
người yêu nhạc thường lén lúp thưởng thức nhạc vàng.
Một vụ án văn nghệ liên quan đến ban nhạc 3 người bị tố cáo hát xen
kẽ nhạc vàng trong những đám cưới và những cuộc liên hoan, được xử
công khai tại Hà Nội vào tháng 1/1971.
Ông Phan Thắng Toán tự Toán Xồm bị kết án 15 năm tù giam và tước
quyền công dân 5 năm. Ông Nguyễn Văn Đắc 12 năm tù và tước quyền
công dân 5 năm. Ông Nguyễn Văn Lộc tự Lộc Vàng 10 năm tù và tước
quyền công dân 4 năm.
Thập niên 1980 khi họ ra tù nhạc vàng đă khá phổ biến nhưng cả ba
vẫn bị quản chế và gặp phải muôn vàn khó khăn.
Ông Toán Xồm không nhà sống lang thang đă qua đời trên hè phố Hà Nội
vào đúng đêm 30/4/1994, tưởng niệm 19 năm miền Nam lọt vào tay cộng
sản.
Ông Đắc mất năm 2005 trong nghèo khổ.
Ông Lộc Vàng sống bôn ba măi đến gần đây mới mở một quán cà phê nhỏ
ở Hà Nội lấy tên Lộc Vàng.
Văn nghệ tự do
Chủ trương của Việt Nam Cộng Ḥa được ghi rơ trong cả 2 Hiến pháp
1956 và 1967 là xây dựng một xă hội dựa trên triết lư nhân bản, khai
phóng và dân tộc.
Văn nghệ được tự do hoạt động nên chỉ trong ṿng 20 năm đă có hằng
chục ngàn bản tân nhạc đủ thể loại chính thức phát hành, trong số có
hằng trăm tác phẩm đă trở thành bất hủ.
Đa số nhạc miền Nam đều chan chứa t́nh người, t́nh yêu quê hương,
yêu đất nước, nỗi mong muốn thanh b́nh trở lại.
Tân nhạc được chia thành ḍng nhạc tiền chiến, nhạc đại chúng, nhạc
trẻ, nhạc du ca và nhạc phản chiến.
C̣n được phân loại thành nhạc lính, nhạc t́nh, nhạc kích động, nhạc
khiêu vũ, nhạc dân ca, nhạc sắc tộc, nhạc ngoại quốc lời Việt, nhạc
chiêu hồi, nhạc chính huấn, nhạc đạo, nhạc thiếu nhi, nhạc hướng
đạo, nhạc sinh hoạt…
Người miền Nam trân quư tác giả nên trân trọng đặt tên cho ḍng nhạc
Lam Phương, nhạc Phạm Duy, nhạc Trần thiện Thanh, nhạc Hoàng thi
Thơ, nhạc Anh Bằng…
Trước khi hát một bản nhạc người điều khiển chương tŕnh hay ca sỹ
thường giới thiệu tên tác giả và hoàn cảnh tác phẩm được sáng tác.
Việc giới thiệu tác giả và tác phẩm đă trở thành một phần của nền
văn hóa Việt Nam Cộng Ḥa.
Mỗi tác giả mỗi khác, mỗi bài nhạc mỗi khác, mỗi ca sỹ tŕnh diễn
mỗi khác, biểu hiện sự phong phú và đa dạng của âm nhạc miền Nam.
Ở miền Nam nhà nào cũng có radio, nhiều nhà có tivi, có dĩa hát, có
máy thu thanh cassette… không có th́ nghe ké nhà hàng xóm.
Nhiều ca sỹ, nhiều ban nhạc, nhiều hăng băng dĩa cassette cạnh tranh
phục vụ đại chúng.
Từ tờ mờ sáng nhạc vang vọng khắp nơi, đến tối mịt mù, đôi khi vẫn
nghe tiếng nhạc dập d́nh.
Những bản nhạc bolero, rumba, chachacha, tango dễ nhớ, dễ hát và dễ
đi vào ḷng người.
Người miền Nam hát bất cứ lúc nào có thể hát được. Đám cưới, đám hỏi
hát ḥ, đến cả ngày giỗ đám ma cũng tụm năm tụm bẩy hát cho nhau
nghe.
Họ hát từ tiền đồn heo hút, hát trong nhà thờ, trong chùa ra đến góc
đường, góc chợ, quán ăn, hát cho nhau nghe và cho chính ḿnh nghe.
Họ quan niệm hát hay không bằng hay hát, họ đồng cảm và đồng sáng
tác bằng cách chế lời đổi nhịp điệu bài hát.
Máu văn nghệ ch́m đắm trong tim óc người miền Nam, trở thành nếp
sống, nếp văn hóa Việt Nam Cộng Ḥa.
Trong tù “cải tạo” nhạc miền Nam bị cấm, ai hát bị biệt giam đến
chết, các tù nhân vẫn hát, hát cho nhau nghe, hát để ǵn giữ báu vật
Việt Nam Cộng Ḥa.
Nhạc vàng Bắc Tiến
Những ngày đầu 30/4/1975, không ít người miền Nam ngạc nhiên khi
nghe bộ đội Bắc Việt hát những bài viết về người lính miền Nam như
Rừng Lá Thấp của Trần Thiện Thanh hay Xuân Này Con Không Về của
Trịnh Lâm Ngân.
Khác chiến tuyến nhưng họ hát với tấm ḷng của người lính xa nhà
mong muốn chiến tranh chấm dứt để về lại quê hương.
Về miền Bắc trong ba lô người bộ đội chiếc cassette nhỏ và chục băng
nhạc làm quà. Làng trên xóm dưới bắt đầu biết đến nhạc miền Nam.
C̣n ở miền Nam, các đội cờ đỏ truy lùng nhạc chế độ cũ. Người yêu
nhạc bị mang ra khu phố đấu tố, nhiều thanh niên bị cưỡng bức đi
Thanh Niên Xung Phong, có người c̣n bị bắt đi cải tạo chỉ v́ lén lúp
chơi nhạc vàng.
Đầu năm 1979, chiến lợi phẩm của bộ đội miền Bắc là những kho
cassette và băng nhạc trên đất Campuchia, nhạc vàng lại một lần nữa
tràn ngập miền Bắc.
Rồi những radio cassette, những cuộn băng nhạc hải ngoại được chuyển
ra miền Bắc, tiếp tục sự nghiệp Bắc Tiến của nhạc vàng.
Khi ấy Hà Nội đă chuyển hầu hết công an và cán bộ tuyên giáo vào Nam
nên nhạc vàng công khai cạnh tranh với loa phường và các đài chính
thống.
Nhạc vàng trở thành món ăn tinh thần cho người dân miền Bắc, nhất là
những người sống ở thành thị.
Nhạc vàng theo chân người Việt “xuất khẩu lao động” sang tận Liên Xô
và Đông Âu. Ở đâu có người Việt ở đó có nhạc Việt Nam Cộng Ḥa.
Ở miền Nam sau những cuộc truy quét, nhạc vàng bắt đầu sống dậy.
Nhiều ca sỹ lén lút thu thanh, nhiều quán cà phê hát nhạc vàng,
nhiều đoàn hát “chui” về tận miền quê tŕnh diễn.
Ngược lại số người nghe nhạc đỏ giảm sút rất nhiều, nhất là với
những người trẻ muốn quên đi chiến tranh và cách mạng.
Đến năm 1986, Hà Nội chính thức phải công nhận nhạc vàng, một danh
mục gồm 36 tác phẩm âm nhạc của miền Nam được công khai tŕnh diễn.
Nhiều chương tŕnh văn nghệ nhạc vàng được công khai tổ chức.
Ở hải ngoại các nhạc sỹ tiếp tục sáng tác tạo ra ḍng nhạc vàng hải
ngoại. Đến thập niên 1990, băng video Paris By Night, ASIA, Vân
Sơn,… từ hải ngoại gởi về được bà con trong nước nhiệt t́nh ủng hộ.
Nghị quyết 36 ra đời Hà Nội chính thức chỉ đạo phục vụ văn nghệ
“đồng bào” hải ngoại. Nhạc vàng được Hà Nội chính thức nuôi dưỡng.
Nhiều ca sỹ nhạc vàng được Hà Nội cung cấp tiền và phương tiện ra
hải ngoại tŕnh diễn. Hà Nội c̣n chấp nhận một số ca sỹ hải ngoại về
nước hát.
Các nhạc sỹ đỏ bị “vắt chanh bỏ vỏ”, nhạc đỏ bị bỏ xó không ai màng
tới, đến đài phát thanh, đài truyền h́nh Hà Nội cũng phát nhạc vàng.
Nhạc Việt Nam Cộng Ḥa sống dậy
Bước sang thời đại Youtube và Facebook, chỉ cần chiếc máy tính,
chiếc điện thoại cầm tay mọi người có thể dễ dàng thưởng thức kho
tàng âm nhạc Việt Nam Cộng Ḥa.
Nhiều bạn trẻ mặc đồ lính Việt Nam Cộng Ḥa hát nhạc vàng thu hút
hằng triệu người xem.
Nhạc vàng không chỉ giúp giới trẻ t́m hiểu lịch sử Việt Nam Cộng
Ḥa, một số bạn trẻ dùng lời ca tiếng hát làm phương tiện đấu tranh
với mong ước phục hồi thể chế tự do.
Nhạc vàng c̣n được sử dụng để phản kháng làn sóng nhạc Hàn, nhạc Mỹ,
nhạc Trung… giữ ǵn t́nh tự dân tộc và văn hóa Việt Nam.
Nhạc vàng được hát khắp nơi từ miền núi xa xăm phương Bắc xuống Cà
Mau tận cuối miền Nam và mọi nơi trên thế giới.
Nhạc vàng đă bị “chôn” nhưng vẫn sống, ngày càng sống mạnh. 44 năm
qua, nhiều thế hệ tiếp nối vẫn yêu quư nhạc miền Nam, t́m ra sự thật
lịch sử và hướng về một ngày đất nước có tự do.
Trong ṿng 20 năm Việt Nam Cộng Ḥa xây dựng thành công một kho tàng
văn hóa dựa trên triết lư nhân bản, khai phóng và dân tộc.
Kho tàng này không chỉ thuộc thể chế Việt Nam Cộng Ḥa mà đă trở
thành một kho tàng văn hóa Việt Nam.
Nguyễn Quang Duy
Melbourne, Úc Đại Lợi
21/11/2019
Hồi ức -
Một thời chinh chiến
No Easy Day - Ngày Vất Vả
C̣n nhớ không em?
Trên đồi Tăng Nhơn Phú
Remember!
Cánh chim non
Đốt sách
Buổi tựu trường
Đêm trắng
Nước mắt trong cơn mưa
Trăm đắng ngh́n cay
Con đường
tôi về
Hăy c̣n đó
niềm tin
Chiều ra biển
Những đứa con đẽ muộn
Một thời kỷ niệm
Băi tập
Bước chân Việt Nam
Người lính già
Để nhớ
Đi buôn
Ngày anh đi
Kỷ niệm xưa
Rồi tết lại đến
Bài thánh ca buồn
Tears of pride
We remember
Vui - Buồn … Ngày
hội ngộ 44 năm khoá 8B+C/72
Mùa hè đỏ lửa
Dư âm ngày hội ngộ
44 năm tại California
Có chuyến bay
Lời ca
Quỳnh Hương diển tích
Để nhớ để
quên
Cờ ḿnh!
Khắc chữ Tự Do
Mai cai hạ
Củ khoai ḿ
Khinh Binh 344
Tết
Tướng giữ thành
Những tử sĩ không cần ai gọn hồn
Viết về những anh hùng trong tù cải tạo
Tuyển tập tháng Tư đen
Quốc Hận và tội ác CS
I’ll be home for Christmas
Kư ức về Hoàng Sa và HQ10
Vợ hiền
Dạy con
Lễ hội sinh
nhật
Chọn lựa
BS Đặng
Tuấn Long
Nhạc vàng kho tàng âm nhạc Việt Nam
Bài ca
kinh hoà binh
Môt thoáng ngậm ngùi
Đường về
không xa
Năm
mươi hai năm hội ngộ
Người tù chung thân vượt ngục
Vá đường
Chăn gà
Một người
làm quan
Tôi xin đưa em đến hết cuộc đời
Thuyền đi đâu, về đâu?
Chiếc đàn piano màu gụ đỏ
Hữu tâm, vô tâm
Mẹ
cài cho con đóa hồng
Những mùa Trung Thu
Thầy Trân
Tháng Tư
nhớ bạn
Trại Thanh Cẩm và gịng sông Mă
Trái
tim Bồ Tát
Người Hạ Sĩ
Nhứt
Lá thư
t́nh trong cặp
Người
pháo binh già...
Thức
trắng đêm nay!
Mặt trận
Xuân Lộc - Sư Đoàn 18 BB - Tuyến thép
Mừng Phật Đản, chúng con ca vui đón chào
Làm việc cho
Tín Nghĩa Ngân Hàng 1970-1973
Người chiến sĩ không quân phục
Tôi cưới vợ
Buổi họp mặt vui vẻ
Cơi bụi hồng
Chiều
buồn biên giới
Mùa đi tù!
Nếu
có thể đi về quá khứ, tôi sẽ thăm đất nước
tôi
Người Mẹ thời chiến
Má tui
Các phi vụ nhớ đời - 44 năm nh́n lại
Người nữ tu trong cô nhi viện Pleiku
C̣n
thương rau đắng …
Ngày lễ Mẹ
Tâm thư người bạn trẻ 9X về ngày 30/4
Yểm Trợ Hạm Cần Thơ HQ 801: Không bỏ anh em
Mai vàng nở muộn
Người về có nhớ thương binh?
Từ những trang thơ
Tự tử
đi anh em! Tao không đầu hàng!
Chuyện
trên QL 20
Phóng sự cộng đồng hậu duệ VNCH
Mùa
xuân xứ người, mùa quốc nạn xứ ta
Tôi viết cho anh hùng Lư Tống
Bỗng
dưng anh tới
Để nhớ một
thời...
Những ngày cuối cùng của cuộc chiến
Trong
nỗi khốn cùng
Giờ
phút cuối cùng
Quảng Trị đất đợi về
Phụng Dực, trận đánh để đời
Buổi họp mặt vui vẻ
Trạm cuối
cuộc đời
Nhớ nhà
Khép lại
núi rừng
Dưới bóng mát của lá cờ "Ba Que"
Nhức nhối
con tim
Trái tim cao cả
Hạt tình
hồi sinh
Hai con khỉ già
T́m chốn
thanh b́nh
Đêm xuân Đà-Lạt
Chuyện hai người phi công VNCH và Bắc Việt
Đại gia ở Mỹ
Chỉ c̣n nỗi
nhớ
T́nh huynh đệ trong một thời binh lửa
Tàn một
cuôc chơi
Sự ra
đời của bài hát "Thuyền Viễn Xứ"
Việt cộng: Ngụy, Ác
và Hèn Hạ!
Phi vụ "Ong
Chúa" 14-4653 cuối cùng
Một cái Tết khó quên
Tr/Tá Lê Văn Ngôn trấn thủ Tống Lê Chân
như thế nào?
Vơ Ân và tôi
Người thiếu phụ ôm cốt chồng ...
Cựu DB
Lý Quý Chung, một người khách đặc biệt
Hạnh Phúc…
Rơi
Bông Mồng Gà
Rồi
người lính có về không?
Tạ ơn Thiên Chúa !
Tuổi mực tím trong thời ly loạn
Sao mà mít
ướt!
Những chuyện ngày xưa
Chân dung
người lính VNCH
Con chuột
Cuối nẻo đường đời
Ngậm đắng nuốt cay
Những muà xuân năm
cũ
Ơn đời chứa
chan
Câu truyện t́nh trong quân ngũ
Trong
lâu đài kỷ niệm
Người nữ tù và giải Nobel
Đùa của tạo
hoá
T́nh anh em
Họp mặt “Về Đây Anh” và Cọp Biển
Hy sinh và mờ nhạt
Âm nhạc miền Nam và
những ngày xưa thân ái
Mẹ Nấm và các bà mẹ Việt Nam
Không quên những người Chiến Sĩ QLVNCH
Con c̣n
nợ ba
Cái bằng... lái xế !
Một Trung đội Trưởng Nghĩa Quân
Vài kỷ niệm với thầy Nguyễn Văn Trường
Con búp bê
của mẹ
Sự
c̣n mất của một người em
30 Tháng 4 và tiếng chó sủa đêm phía sau nhà
Ngụy
Tháng Tư
ngậm ngùi
Người khôn "Đi học" - thằng ngu dại đời
Giờ phút cuối cùng của một đơn vị QLVNCH tại
Sài G̣n
Không quên ngày Quốc Hận 30 tháng 4 – 1975
Cha Tôi, chết không cần quan tài
Cô
Giáo Ngụy Người Huế
30 tháng Tư: chuyện quên, chuyện nhớ
40 năm (1978-2018) nhớ lại chuyến vưọt
biển...
Huế, tôi và
Mậu Thân
Hương
1
đồng giấy, 7 đồng phở
Vui buồn với UH1
H́nh-tượng người LÍNH qua ḍng nhạc Việt
Khoe chữ
Chiếc áo bà ba In h́nh chữ Hỷ
Chiện khó tin mà có thiệt....
Truyện hai h́nh ảnh một đời người
Có đêm nào buồn bằng Đêm Ba mươi
Nén hương
ḷng
cho một người vừa đền xong nợ nước
Tiễn đưa nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông
Tiếng ngáy làm tôi yên tâm
Đêm xuân nào tôi đến thăm anh
Quê
hương của tôi
Chim trời
bạt gió
Trang nhà Hà Mỹ Nhan
Nó và biến thiên cuộc đời
Có những
mùa xuân
Chuyện người tóc bạc sớm
Trang nhà Hà Mỹ Nhan
Các
ngày tết ở VN trong năm
Nói
chuyện về con chó nhân năm Mậu Tuất
Những người lính Dù bị lăng quên
Gói
trọn mảnh t́nh quê vào đ̣n bánh tét....
Người đưa thư
Danh Tướng Ngô Quang Trưởng và Tôi