Thanh Thản Nhiên
Thật kỳ, người ta vá áo, vá quần hoặc vá mùng, vá luới, sao ḿnh đem chuyện thêu thùa may vá mà so b́ với vá đường? Hay muốn đem râu ông nầy cắm càm bà kia? Cũng có phần đúng! Xin cho kẻ viết bài giải thích nguyên do v́ có chút tương tự.
May hay vá là động từ chỉ cho môt hành động. May áo là đem một khúc
vải nguyên may thành áo. C̣n“ vá“ do áo bị rách phải kiếm mảnh vải
khác may chồng lên chỗ rách cho lành lặn dù không được đẹp như áo
mới, áo nguyên vẹn. Tôi nhớ lại lúc học lớp đệ thất, đệ lục có giờ
nữ công cô giáo cho đám nữ sinh tập đan và vá áo. Mỗi tṛ đem khúc
vải tượng trưng cở 15x10cm, khứa rách một đường ở chính giữa vải
trắng đó khoảng lóng tay rồi vá lại, chúng tôi gọi là“mạng“ cho
đường kim mũi chỉ đều đặn, bằng phẳng nh́n như chưa rách, không được
chỗ phồng chỗ lơm nơi rách là…ăn tiền được điểm cao.
Nhờ những bước chập chửng vào đời như thế nên khi đổi đời quần áo
chúng tôi mặc sợ rách hết sức, rách phải biết vá lại chớ đâu có tiền
mua quần áo mới.
Bây giờ khác hẳn, thời đại vật chất dư thừa, giới trẻ thi đua chạy theo mốt. Quần áo c̣n mới nguyên tốt đẹp chẳng hài ḷng, đem khoét vài khoanh tṛn to nơi đầu gối để mọi người dễ chú ư, ngụ ư cho hay chỗ đó va chạm nhiều nên bị sờn vải. Cái “rách“ cũng khôn phải cắt xén theo ư muốn của người mặc chớ đâu phải tự động rách do mặc lâu ngày. Hôm nọ trên xe điện ngầm có một bé gái trạc tuổi rưỡi ngồi xe đẩy của bé, mẹ đứng bên, nó cứ đưa tay xoa đầu gối rách của mẹ, nói và nh́n như thể nhắc mẹ nó biết:
- Mama đây rách nè!
Bà mẹ cười có vẻ thẹn mà thích v́ trong xe đông người ai cũng nh́n con bé nói dễ thương, ngây thơ, mẹ nó nói khẽ:
-ừ quần mama cũ bị rách đó!
Có bài hát khen t́nh đồng chí của mấy cán binh bộ đội khi xưa an ủi
nhau, áo anh rách th́ quần áo tôi cũng đâu nguyên vẹn:
“Áo anh rách vai quần tôi có hai miếng vá, miệng c̣n cười buốc giá chân không giày, thương nhau tay nắm lấy bàn tay..“
C̣n anh lính miền bắc khác th́ hồi tưởng những trận xáp lá cà với các anh chiến sĩ miền Nam, anh ta đă “quần nhau với giặc“(vật lộn) đến nổi áo rách làm mẹ già phải thức thâu đêm vá víu:
“Quần nhau với giặc áo con rách thêm nên các mẹ già lại phải thức thâu đêm vá áo. Tám áo ấy bấy lâu nay con qúi hơn cơm gạo, đời mẹ nghèo trông áo rách nên thương. Các con ra đi đă mấy chiến trường, mang theo cả t́nh thương của mẹ..“
Thế mới biết cuộc sống miền bắc nghèo đói thế nào. Quần áo lính mặc đến nổi bị rách, c̣n lính miền Nam th́ bộ quân phục chẳng những bền chắc mà c̣n bị chúng gom, gánh về Bắc không chừa món chi lúc trong Nam bị thất thủ. Thế mà kẻ nghèo đ̣i giải phóng dân giàu là sao!?
Người viết mượn chuyện vá áo để dễ h́nh dung rơ nét việc sửa đường, vá đường cũng đồng nghĩa nhưng không đồng âm. Số là trên con lộ dẫn vào làng quê tôi dài hơn hai cây số, ôi thôi bị bể nát, lởm chởm đá lớn, nhỏ bong ra đầy trên lối đi. Từ dốc cầu chạy xuống để quẹo vào làng là gặp ngay ổ gà, ổ vịt san sát nhau không chỗ nào bằng phẳng. Xe bốn bánh chạy dĩ nhiên “an toàn xa lộ“ rồi c̣n người đi xe hai bánh bắt buộc luợn qua lượn lại để tránh hố. Không lanh mắt, vững tay lái th́ xe lủi xuống hố xong ḅ lên tiếp tục lách nữa. Dài ḍng như vậy chắc người đọc cũng tạm h́nh dung rơ nét. Đường tráng nhựa sạch sẽ hồi xưa giờ chỉ c̣n mù mờ trong kư ức, c̣n hiện tại nó bê bết bụi đường với đầy hố bom lớn nhỏ. Có chiếc vận tải hay xe hơi nào nhấn kèn xin qua mặt, người ta lịch sự nhường, nó chẳng cám ơn th́ chớ c̣n tung khói xe phà ra thật khủng khiếp!
Tôi chạy bên mặt theo đúng luật giao thông, nhưng thấy ổ gà đàng trước liền né qua trái. Phải biểu diễn kiểu đua lạng lách khi c̣i xe hơi phía sau kêu inh ỏi đ̣i qua, thôi nép vào nhường rồi ḿnh chịu thiệt chút xíu chạy xuống ổ gà liên tục nếu không muốn xe tông. Cứ như vây mà tôi thấm mệt v́ đường… rách. May cho tôi đi làm sớm lúc mặt trời chưa lên, đường vắng người tránh bớt tai nạn nhứt là tránh hít bụi. Có công việc bắt buộc tôi phải qua làng bằng không chắc cũng không dám đi mỗi ngày. Than thầm nhưng trời tuy ở xa cũng nghe thấy, c̣n mặt trới ở gần dù cố lắng nghe dân than nhưng tai bị điếc nặng không nghe được. Xe tôi bị bầm dập hai hôm, qua ngày thứ ba dân ở đoạn nào bị ổ gà th́ họ tự động tu bổ lấy nhưng chỉ trước ngơ nhà ḿnh thôi. Bà con đem cát, đá nhỏ trộn vào để lấp đầy những hố nằm ngoài sân, tạm tráng sơ lớp xi măng. Xui làm sao xế trưa dọc đường gặp trận mưa to tôi phải trú mưa cả nửa tiếng mới đi tiếp. Buổi sáng thấy bà con lom khom rải cát tự bồi đắp lấy th́ bây giờ nước ngập đùa trôi cát tràn ra đất và đâu lại vào đó tức là trở về vị trí ban đầu, là công dă tràng. Dân cũng không nản cứ làm lại, nhà nọ lây lan nhà kia, tức là nhà ai nấy lo, hồn ai nấy giữ, tự ư thức ḿnh tu bổ đường cho con cháu nhà ḿnh an toàn. Ai cũng ỷ y chờ… nhà nước tu bổ, rủi người đi đường vấp té, xảy ra tai nạn trước nhà ḿnh có phải phiền không?
Một tuần sau ngay trạm xá châm cứu đă xuất hiện khoảng mười người dân mặc áo xanh công nhân, kẻ đứng người ngồi lom khom bưng đá, cát tới lui đấp, bồi khúc đường rách nát nầy. Ai nấy lăng xăng tích cực, có cả xe ủi, cán để san bằng đường lộ coi long trọng lắm. Thỉnh thoảng họ kêu gọi ơi ới hối thúc đem đồ nghề tới v́ họ bận tay. Mừng quá tôi tới hỏi một chú trọng tuổi:
- Mấy chú là công nhân cầu đường của nhà nước tới đây làm việc phải không? ---Nhà nước nào mà lo! Toàn là dân đóng góp cho qũy từ thiện của làng. Họ cử bà con đại diện đứng ra sửa đường đó!
-“Lá lành đùm lá rách“ thôi ḿnh đừng nghĩ
ngợi cho mệt.
Công việc hoàn tất mấy anh em đă đoàn kết giúp bà con sau hai ngày
có được khúc đường bằng phẳng dù không hoàn hảo theo kiểu xưa. Thời
trung học đă đọc truyện ngắn“Chí Phèo“chê thậm tệ nhan sắc Thị Nở
của ông Nam Cao như vầy:
“Cái mặt của thị thực là một sự mỉa mai của Hóa công. Nó ngắn đến nỗi người ta có thể tưởng bề ngang hơn bề dài. Thế mà hai má nó lại hóp vào mới thật sự là tai hại. Nếu má nó phinh phính th́ mặt thị lại c̣n được hao hao như mặt lợn là thứ mặt vốn nhiều hơn người ta tưởng trên cổ người. Cái mũi th́ vừa ngắn, vừa to, vừa sần sùi như vỏ cam sành..“
Ai xem qua đoạn tả chân dung Thị Nở sẽ liên tưởng và so sánh dung nhan nàng Kiều, đàng quá xấu, đàng thiệt đẹp:
“Trông xa cứ tưởng nàng Kiều
Đến gần lại hóa người yêu Chí Phèo“
Nh́n Thị Nở ra sao để ta quay lại đường làng trước lúc sửa chữa cũng y vậy. Khi bà con nông thôn đắp vá xem ra nó cũng khang trang dù không đẹp như xưa nhưng ngừa tránh tai nạn cùng xe cộ sẽ hư vỏ bể bánh là mừng lắm rồi.
Đi ngang những con đường lớn tôi thường thấy các công tŕnh tu bổ đường xá bày ra khắp nơi làm trở ngại xe cộ thật nhiều. Nào xe hủ-lô, xe tráng nhựa đậu choán cả khúc đường chật hẹp trong lúc xe qua lại hai chiều. Bên nầy chạy th́ phía kia phải ngừng đợi. Bác tài xế chỉ tay và chắc lưỡi than:
-Làm đường chừng một năm rồi cũng hư nữa.
Tôi đính chánh dùm nhà nước:
-Bây giờ xe nhiều mà toàn xe hạng nặng chạy liên tục sao không mau hư?
-Lúc thi công làm đường là mấy ông kỷ sư công chánh đă tính toán hết cô ơi! Tại mấy ổng mổ ruột rút bớt nên đường xá cầu cống không đúng tiêu chuẩn đó. Hồi xưa đâu có ai sửa đường hoài, ngoại trừ bị vc đặt ḿn sập mới phải sửa thôi.
Tôi luôn hỏi để ḍ xét ḷng dân bất măn thế nào chớ ai mà không biết. Đuờng làng hẽo lánh, mấy chuột cống không rút rỉa, sơ múi được và nó cũng đâu nằm chỗ hẻo lánh nầy nên lo chi cho mệt. Nhà nước không muốn “no“, để dân “no“ thôi.
Một bác tài khác th́ chủi xéo:
-Chổ nào bồi th́ mấy ổng lo c̣n chỗ lở th́ kệ mẹ để dân tự lo.
Để xem đường làng nầy tới bao giờ phải “vá“ lại nữa!?
Thanh Thản Nhiên
Hồi ức -
Một thời chinh chiến
No Easy Day - Ngày Vất Vả
C̣n nhớ không em?
Trên đồi Tăng Nhơn Phú
Remember!
Cánh chim non
Đốt sách
Buổi tựu trường
Đêm trắng
Nước mắt trong cơn mưa
Trăm đắng ngh́n cay
Con đường
tôi về
Hăy c̣n đó
niềm tin
Chiều ra biển
Những đứa con đẽ muộn
Một thời kỷ niệm
Băi tập
Bước chân Việt Nam
Người lính già
Để nhớ
Đi buôn
Ngày anh đi
Kỷ niệm xưa
Rồi tết lại đến
Bài thánh ca buồn
Tears of pride
We remember
Vui - Buồn … Ngày
hội ngộ 44 năm khoá 8B+C/72
Mùa hè đỏ lửa
Dư âm ngày hội ngộ
44 năm tại California
Có chuyến bay
Lời ca
Quỳnh Hương diển tích
Để nhớ để
quên
Cờ ḿnh!
Khắc chữ Tự Do
Mai cai hạ
Củ khoai ḿ
Khinh Binh 344
Tết
Tướng giữ thành
Những tử sĩ không cần ai gọn hồn
Viết về những anh hùng trong tù cải tạo
Tuyển tập tháng Tư đen
Quốc Hận và tội ác CS
I’ll be home for Christmas
Kư ức về Hoàng Sa và HQ10
Vợ hiền
Dạy con
Lễ hội sinh
nhật
Chọn lựa
BS Đặng
Tuấn Long
Nhạc vàng kho tàng âm nhạc Việt Nam
Bài ca
kinh hoà binh
Môt thoáng ngậm ngùi
Đường về
không xa
Năm
mươi hai năm hội ngộ
Người tù chung thân vượt ngục
Vá đường
Chăn gà
Một người
làm quan
Tôi xin đưa em đến hết cuộc đời
Thuyền đi đâu, về đâu?
Chiếc đàn piano màu gụ đỏ
Hữu tâm, vô tâm
Mẹ
cài cho con đóa hồng
Những mùa Trung Thu
Thầy Trân
Tháng Tư
nhớ bạn
Trại Thanh Cẩm và gịng sông Mă
Trái
tim Bồ Tát
Người Hạ Sĩ
Nhứt
Lá thư
t́nh trong cặp
Người
pháo binh già...
Thức
trắng đêm nay!
Mặt trận
Xuân Lộc - Sư Đoàn 18 BB - Tuyến thép
Mừng Phật Đản, chúng con ca vui đón chào
Làm việc cho
Tín Nghĩa Ngân Hàng 1970-1973
Người chiến sĩ không quân phục
Tôi cưới vợ
Buổi họp mặt vui vẻ
Cơi bụi hồng
Chiều
buồn biên giới
Mùa đi tù!
Nếu
có thể đi về quá khứ, tôi sẽ thăm đất nước
tôi
Người Mẹ thời chiến
Má tui
Các phi vụ nhớ đời - 44 năm nh́n lại
Người nữ tu trong cô nhi viện Pleiku
C̣n
thương rau đắng …
Ngày lễ Mẹ
Tâm thư người bạn trẻ 9X về ngày 30/4
Yểm Trợ Hạm Cần Thơ HQ 801: Không bỏ anh em
Mai vàng nở muộn
Người về có nhớ thương binh?
Từ những trang thơ
Tự tử
đi anh em! Tao không đầu hàng!
Chuyện
trên QL 20
Phóng sự cộng đồng hậu duệ VNCH
Mùa
xuân xứ người, mùa quốc nạn xứ ta
Tôi viết cho anh hùng Lư Tống
Bỗng
dưng anh tới
Để nhớ một
thời...
Những ngày cuối cùng của cuộc chiến
Trong
nỗi khốn cùng
Giờ
phút cuối cùng
Quảng Trị đất đợi về
Phụng Dực, trận đánh để đời
Buổi họp mặt vui vẻ
Trạm cuối
cuộc đời
Nhớ nhà
Khép lại
núi rừng
Dưới bóng mát của lá cờ "Ba Que"
Nhức nhối
con tim
Trái tim cao cả
Hạt tình
hồi sinh
Hai con khỉ già
T́m chốn
thanh b́nh
Đêm xuân Đà-Lạt
Chuyện hai người phi công VNCH và Bắc Việt
Đại gia ở Mỹ
Chỉ c̣n nỗi
nhớ
T́nh huynh đệ trong một thời binh lửa
Tàn một
cuôc chơi
Sự ra
đời của bài hát "Thuyền Viễn Xứ"
Việt cộng: Ngụy, Ác
và Hèn Hạ!
Phi vụ "Ong
Chúa" 14-4653 cuối cùng
Một cái Tết khó quên
Tr/Tá Lê Văn Ngôn trấn thủ Tống Lê Chân
như thế nào?
Vơ Ân và tôi
Người thiếu phụ ôm cốt chồng ...
Cựu DB
Lý Quý Chung, một người khách đặc biệt
Hạnh Phúc…
Rơi
Bông Mồng Gà
Rồi
người lính có về không?
Tạ ơn Thiên Chúa !
Tuổi mực tím trong thời ly loạn
Sao mà mít
ướt!
Những chuyện ngày xưa
Chân dung
người lính VNCH
Con chuột
Cuối nẻo đường đời
Ngậm đắng nuốt cay
Những muà xuân năm
cũ
Ơn đời chứa
chan
Câu truyện t́nh trong quân ngũ
Trong
lâu đài kỷ niệm
Người nữ tù và giải Nobel
Đùa của tạo
hoá
T́nh anh em
Họp mặt “Về Đây Anh” và Cọp Biển
Hy sinh và mờ nhạt
Âm nhạc miền Nam và
những ngày xưa thân ái
Mẹ Nấm và các bà mẹ Việt Nam
Không quên những người Chiến Sĩ QLVNCH
Con c̣n
nợ ba
Cái bằng... lái xế !
Một Trung đội Trưởng Nghĩa Quân
Vài kỷ niệm với thầy Nguyễn Văn Trường
Con búp bê
của mẹ
Sự
c̣n mất của một người em
30 Tháng 4 và tiếng chó sủa đêm phía sau nhà
Ngụy
Tháng Tư
ngậm ngùi
Người khôn "Đi học" - thằng ngu dại đời
Giờ phút cuối cùng của một đơn vị QLVNCH tại
Sài G̣n
Không quên ngày Quốc Hận 30 tháng 4 – 1975
Cha Tôi, chết không cần quan tài
Cô
Giáo Ngụy Người Huế
30 tháng Tư: chuyện quên, chuyện nhớ
40 năm (1978-2018) nhớ lại chuyến vưọt
biển...
Huế, tôi và
Mậu Thân
Hương
1
đồng giấy, 7 đồng phở
Vui buồn với UH1
H́nh-tượng người LÍNH qua ḍng nhạc Việt
Khoe chữ
Chiếc áo bà ba In h́nh chữ Hỷ
Chiện khó tin mà có thiệt....
Truyện hai h́nh ảnh một đời người
Có đêm nào buồn bằng Đêm Ba mươi
Nén hương
ḷng
cho một người vừa đền xong nợ nước
Tiễn đưa nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông
Tiếng ngáy làm tôi yên tâm
Đêm xuân nào tôi đến thăm anh
Quê
hương của tôi
Chim trời
bạt gió
Trang nhà Hà Mỹ Nhan
Nó và biến thiên cuộc đời
Có những
mùa xuân
Chuyện người tóc bạc sớm
Trang nhà Hà Mỹ Nhan
Các
ngày tết ở VN trong năm
Nói
chuyện về con chó nhân năm Mậu Tuất
Những người lính Dù bị lăng quên
Gói
trọn mảnh t́nh quê vào đ̣n bánh tét....
Người đưa thư
Danh Tướng Ngô Quang Trưởng và Tôi