Những bài viết của Bất Khuất

Chuyện t́nh khó quên
May mắn & Hên xui trong đời lính chiến
Ba, bốn phát
Tập Truyện Thuyền Đời  
 13 người cuối cùng về từ Tiền đồn 3&4 Kon-Tum
Passage to Freedom
Thuyền Đời - Đêm vẫn đen Audio
Đất nước tôi!
C̣n nhớ mùa xuân  
Tết  
 Thuyền Đời - Cuộc đời Audio
Thuyền Đời - Con thuyền Audio
Thuyền Đời - Xuân quê hương Audio
Ḍng sông quê hương - Ḍng Cửu Long  
Ngày oan trái! - Audio
Đất nước tôi - Audio
Khi người tù trở về
Tiếng trống Mê Linh - Audio
Chuyện cuối năm - Audio
Màu áo cũ - Audio
Mang theo quê hương  - Audio
Trong âm thầm c̣n nhớ ai! - Audio  
Sài G̣n là đây sao em! - Audio
Chuyện trăm năm - Trên quê hương - Audio
Chuyện trăm năm - Một ngày - Audio  
Trăm đắng ngh́n cay - Audio
Chiếc áo Bà Ba - Audio
Giữa đồng xưa - Audio
Áo trắng - Audio
Gửi nơi cuối trời - Audio
C̣n nhớ mùa xuân - Audio
Từ một chuyến đ̣ - Audio
Dêm thánh vô cùng - Audio
Khi mùa đông về  - Audio
Noel năm nào - Audio
Khúc quân hành - Audio
Cho ngàn sau - Audio
Ngh́n trùng xa cách  -  Audio
Rồi lá thay màu - Audio
Con chim biển 3 - T́m về tổ ấm - Audio
Con chim biển 2 - Trên biển khơi - Audio  
Con chim biển 1 - Tung cánh chim - Audio
Đốt sách ! - Audio
Đi học  
Sài G̣n - Audio
Thầy Chín - Audio
Đi buôn - Audio
Khi tôi về - Audio  
Làng tôi - Audio 
Sao em không đến - Audio  
Anh đi!  - Audio  
Vỉa hè đồng khởi - Audio
Ngày đại tang  
Chuyện mất chuyện c̣n  
Con chim Hoàng Yến - Audio 
Nhớ cả trời Việt Nam
C̣n thương quê hương tôi
Tôi muốn mời em về
Chuyện Tết
C̣n nhớ không em?
Trên đồi Tăng Nhơn Phú - Audio
Remember!
Cánh chim non - Audio
Đốt sách
Buổi tựu trường
Đêm trắng
Nước mắt trong cơn mưa   
Trăm đắng ngh́n cay  
 Con đường tôi về
Hăy c̣n đó niềm tin
Chiều ra biển  
 Những đứa con đẽ muộn  
Một thời kỷ niệm  
 Băi tập
Bước chân Việt Nam
Người lính già
Để nhớ
Đi buôn  
Ngày anh đi  
Kỷ niệm xưa
Rồi tết lại đến
Bài thánh ca buồn
Tears of pride  
We remember
Vui - Buồn … Ngày hội ngộ 44 năm khoá 8B+C/72  
Mùa hè đỏ lửa  
Dư âm ngày hội ngộ 44 năm tại California  
Có chuyến bay  
Lời ca
Quỳnh Hương diển tích
Để nhớ để quên
Cờ ḿnh!
Khắc chữ Tự Do
Mai cai hạ  
 Củ khoai ḿ
Khinh Binh 344
Tết

 

 


 

 

 

 

 

 

 

NHIỀU KHI


Nhiều khi uống rượu như đời cạn
Bốn phương mờ mịt tỉnh như mê
Đừng tưởng tàn sức mà ước vọng
Tan sương cứ ngỡ bóng ai về.
Nhiều khi dừng chân nơi bến cũ
Thuyền trôi sông vắng tưởng tiêu dao
Dừng bước thị thành đêm trở gió
Nghe lộng phù vân lạc mất nhau
Cuối năm dừng lại nơi ga xép
Lạnh dưới chân ḿnh những chuyến đi
Khói tàu thuở ấy mà như mộng
Thăm thẳm trường giang ngó xanh ŕ.
Đừng tưởng rằng ta người yếm thế
Ta có buồn đâu chỉ nhớ nhà
Người đă chôn chân nơi vườn quê
Trời rộng hoài chi tiếng thị phi
Giành giật chi nhau đời cũng thế
Rượu cũng đă đà thôi trắng tay
Ngồi nghe thế sự buồn lau lách
Ngọn cỏ phiêu bồng như cơi không.

Không phải ngẫu nhiên mà bài thơ này được chọn đăng đầu tiên trong tập thơ Ngậm Ngăi T́m Trầm của Hồ Sỹ B́nh mới xuất bản gần đây.
Mở đầu gồm bốn câu gói trọn một cuộc say, nghệ thuật so sánh và liên tưởng lồng vào nhau, chữ “cạn” dùng chung cho cả đời và rượu, khiến ta cảm nhận nhanh h́nh ảnh một già thơ đang sống cạn đời, đang ngồi cạn rượu, để “Bốn phương mờ mịt tỉnh như mê”.

Mê mà tỉnh, có tỉnh mới ḷi ra cái tôi bản thể: “Đừng tưởng tàn sức mà ước vọng / Tan sương cứ ngỡ bóng ai về”.

Không có bóng ai cả, đây là ẩn dụ của một khát vọng, là góc khuất trong tâm hồn, là một ẩn số cuộc đời của nhà thơ.

Đối với thi sỹ th́ Thơ, Rượu và Đời là ba điểm cùng chung một hệ quy chiếu. Ai đó đă nói về Lư Bạch, một thi tửu đời Đường: “Chén rượu lưu ly say mà tỉnh, câu thơ Lư Bạch tỉnh mà say” đó là rượu say nhưng thơ th́ tỉnh.

Bài thơ đă lấy khổ đầu làm thơ say như cái cớ để phản tỉnh một nhận thức: tưởng vậy mà không phải vậy.

“ Nhiều khi dừng chân nơi bến cũ
Thuyền trôi sông vắng tưởng tiêu dao
Dừng bước thị thành đêm trở gió
Nghe lộng phù vân lạc mất nhau”

Về nơi sông nước cũ, cảnh vắng, thuyền trôi những tưởng tiêu dao, nhưng không,bởi tâm c̣n vọng động.

Thành thị người về tưởng là châu hợp phố nhưng v́ lộng phù vân nên cũng lạc mất nhau.

Nhà thơ dùng thủ pháp nghệ thuật ẩn dụ ngược, mượn say để nói cái tỉnh, mượn h́nh ảnh ngày về để thấy thuở ra đi, nhằm biểu đạt sự đổi thay về nhận thức sau một ṿng bị trôi đầy trải nghiệm

“ Cuối năm ngồi lại nơi ga xép
Lạnh dưới chân ḿnh những chuyến đi
Khói tàu thuở ấy mà như mộng
Thăm thẳm trường giang ngó xanh ŕ”

Nghệ thuật ở đây là ngôn ngữ được hóa thân thành th́ ảnh, cảm xúc của nhà thơ được h́nh tượng hóa, chạm vào ḷng người đọc một cách nhẹ nhàng và sâu lắng .
Cuối năm về lại nơi ga xép, nh́n những chuyến tàu qua để cảm thấy “Lạnh dưới chân ḿnh những bước đi”.
Hay là, cái nh́n qua lăng kính khúc xạ của đôi mắt, nhà thơ đă thấy:

“Khói tàu thuở ấy mà như mộng
Thăm thẳm trường giang ngó xanh ŕ”.

Nghệ thuật gợi tả được tận dụng, lấy cảm xúc ngày về để biểu cảm tâm hồn thuở ra đi, đúng như “ Đôi khi ta về lại nhớ ta đi” như Trịnh đă từng nói.
Câu thơ dưới đây hơi rượu vẫn c̣n nồng, giọng đầy hào sảng, nói như thể vỗ thơ mà hát, rung đùi mà hỏi, nhưng đột nhiên lại hạ giọng ở câu sau, chắc là rượu tan, nên người tỉnh.

“ Đừng tưởng rằng ta người yếm thế
Ta có buồn đâu chỉ nhớ nhà”

tính giang hồ hay lăng tử của người nghệ sĩ rồi ở đâu cũng như nhau cả, rượu đời, cơm nợ:

“Giang hồ ta chỉ giang hồ vặt
Nghe tiếng cơm sôi cũng nhớ nhà .”
(Phạm Hữu Quang)

Đời là một cuộc đi, không đơn thuần là đi , mà là một chuyến tư duy đầy trải nghiệm, và hạnh phúc không phải là nơi đến mà là trên đường đi (Che Guevara). Thế nên, làm ǵ có con đường dẫn đến hạnh phúc, bởi v́ hạnh phúc là một con đường (Nhất Hạnh).

Trên đường dấn thân, nhà thơ đă chứng nghiệm được lẽ vô thường khi có, khi không nên đă ngộ ra :

“ Giành giật nhau chi đời cũng thế
Rượu cũng đă đà thôi trắng tay”.

Cuối cùng, hạnh phúc cũng chỉ là một sự cảm nhận, một sự hài ḷng với chính ḿnh, để rồi :

“Ngồi nghe thế sự buồn lau lách
Ngọn cỏ phiêu bồng như cơi không”.

Nỗi “Buồn lau lách” hay “ngọn cỏ phiêu bồng” là hai cụm ngữ, một là được h́nh tượng hoá từ trạng thái trừu tượng của nội tâm, hai là được nhân cách hoá thành thi ảnh, nhằm gợi tả nỗi buồn trong tâm hồn: tỉnh mà động, sâu lắng mà nôn nao.

Nghệ thuật tạo từ tinh tế trong hai câu cuối đă nâng cuộc rượu của nhà thơ lên tầm Tửu Đạo, bởi cái tỉnh sau cơn say là một ư thức phản tỉnh, cơ hội để nhà thơ nhận diện được chính ḿnh chỉ là ngọn cỏ phiêu bồng trong cảnh giới của Tánh Không.

Bài “Nhiều Khi” của Hồ Sỹ B́nh thuộc về ḍng thơ suy tưởng. Ở ḍng thơ này, nếu tối giản một phân số tư duy, người đọc sẻ t́m thấy tính minh triết tiềm ẩn trong tứ thơ.

Với hàm ư “đừng tưởng” nhiều lần được lặp lại: “Đừng tưởng tàn sức mà ước vọng / Tan sương cứ ngỡ bóng ai về / Nhiều khi dừng chân nơi bến cũ /Thuyền trôi sông vắng tưởng tiêu dao”

Hay là: “Đừng tưởng rằng ta người yếm thế / Ta có buồn đâu chỉ nhớ nhà”

“ Đừng Tưởng” phải chăng là một tâm thức ngộ nhận mang tính minh triết, được nhà thơ cảm nhận sau những chuyến tư duy trải nghiệm đời.

Cuối cùng, bài thơ thuộc thể loại suy tưởng, nội dung ẩn chứa một nỗi đời.

Ngôn ngữ trong thơ đă lột xác, vượt ra ngoài biên độ của “ư tại” để hoá thành “ngôn ngoại” và ngôn ngoại mới chính là ngôn ngữ nghệ thuật của thi ca.

Đối với một bài thơ, th́ đây là điều kiện CẦN. Ngoài ra tính minh triết mà ḍng thơ suy tưởng đă đạt được như trên, là thêm điều kiện ĐỦ.

Với người viết phê b́nh, bài thơ nào đạt được hai điều kiện Cần về nội dung và Đủ về nghệ thuật th́ đó là một bài thơ hay.

Hết chuyện thơ, xin nói chuyện đời.

Người viết bài nầy với nhà thơ là bạn, ngoài chuyện đồng hương, đồng môn ra c̣n là đồng cảnh, cùng bẻ đôi viên phấn nữa chừng, bỏ nghiệp đi theo nhiều nghề kiếm sống, đúng như tên hai vở kịch của Lưu Quang Vũ: Sống Bằng Tên Người Khác và Đá Lạc Đội H́nh.

Về sau, B́nh c̣n đủ duyên để trở về với nghiệp, hiện đang điều hành một nhà xuất bản, viết văn và lai rai làm th́ tửu. Người viết không đủ duyên về với nghiệp, nên đợi đến cuối đời mới chữ nghĩa rong chơi.

Do có tương giao nên cũng nhiều lần cùng nhau đối ẩm. Với tiêu chí “uống rượu mà không say th́ phí rượu, say mà không vui th́ phí say” đôi lúc hai đứa cũng ta bà, nhưng nay so với nhà thơ th́ xin bái, v́ B́nh luôn uống theo kiểu của Quang Dũng, gục lên bàn rượu bỏ quên đời!

Bởi vậy, chẳng lạ ǵ khi khổ thơ say mở đầu của bài thơ này, nhà thơ đă biểu đạt rất chân thực cảm xúc của chính ḿnh:

“ Nhiều khi uống rượu như đời cạn
Bốn phương mờ mịt tỉnh như mê
Đừng tưởng tàn sức mà ước vọng
Tan sương cứ ngỡ bóng ai về.”

TRƯƠNG CÔNG HẢI
Trích nhật kư Những Người Bạn
6/ 2025.

 

 

 


VĂN CHƯƠNG

2024
2022-2023
2021
2020
2018-2019
2017
2016
2015
2014
2013 
2012

Truyện Ngắn

Hồi ức - Một thời chinh chiến 
No Easy Day - Ngày Vất Vả

Tháng ngày tao loạn
Sài G̣n ơi!
Đoạn kết câu chuyện t́nh buồn
Đôi giầy trậ
Thư kư của thiên thần
Với tàu định mệnh Lam Giang HQ 402
Bà Mẹ thượng đẳng
Do Thái và Bài học sinh tồn
Một bà mẹ vất vả
Áo bà ba tím
Anh hùng Richard Norden
Văn hoá không tên
Họ đến và chết v́ tự do
Thiên đường đă xa
Yếm thắm hương xưa
Ông Sư nhà quê
C̣ng lưng vẫn gánh
Cuộc đời và sự nghiệp của danh ca Hà Thanh
How the 1972 North VN Easter offensive...
Xác chết trên băi biển  
Những món nợ khó trả  
Nếu có thể đi về quá khứ...  
Người đưa tin... độc địa  
Chị Agnès 
Một thời chinh chiến điêu linh
Người Saig̣n ….xưa!!!
Trí thức sến
Đuổi gà cho vợ
Hậu Duệ VNCH rạng danh Tiểu Bang Texas
Máu đào
Bản tình ca của người Tỵ Nạn
Miếng ăn
Cờ Việt Nam Cộng Ḥa ngay giữa thủ đô Melbourne
Đại uư Andrew Dang (gốc Việt), Phi công B-2
Chiến tranh Israel-Iran
H́nh ảnh Lễ Kỹ Niệm Ngày Quân Lực 19/6 tại Úc
Kỷ niệm ngày 19 tháng Sáu tại Cali
Mắt lệ cho người
BS trong tù
Những ánh mắt trẻ thơ
Gặp lại cố nhân!
Lệnh gọi “học tập cải tạo”, một vết chém cay nghiệt!
Những năm nào chiến tranh đă quên
Sau 30 tháng 4. những nhớ và quên
Từ một tấm h́nh
Những người chiến sĩ vô danh
Phố núi
Nhiều khi
Viết trong ngày Memorial Day 2025
Đệ Thất Hạm Đội - Cứu giúp thuyền nhân
Sự đời
Ngày Chiến Sĩ Trận Vong nhớ bạn
Chuyện t́nh thời chiến
50 năm – c̣n đó nỗi buồn
30 tháng 4. Một vài hồi tưởng...
Tiếng khóc của một dân tộc
Bài thơ của một người học tṛ cũ
Vào viện dưỡng lăo
Thu - Hát cho người
Mảnh vụn  
Ơn em  
Người vợ lính  
Melbourne - Tưởng niệm 50 năm Ngày Quốc Hận 
Ngày người tù binh trở về!  
Tưởng Niệm Tướng Nguyễn Khoa Nam  
 Vào ngày này năm 1975, Chiến dịch Gió lốc  
 Ngày cuối cùng của Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu  
Cong lưng vẫn gánh  
 Đề tài về Đà Nẵng cuối tháng 3, 1975
Tháng Tư - Nh́n lại tháng Ba găy súng
Băng đạn cuối cùng
Cuộc di tản tệ hại ở toà Đại Sứ Mỹ
Tưởng nhớ anh Năm Nguyễn Đ́nh Bảo
Cờ Vàng: Biểu tượng của Việt Nam Cộng Ḥa
Vĩnh biệt anh chị Trần Hoài Thư
T́m được hài cốt Th/T Trương Phùng...
Các anh hùng LCĐB tử thủ An Lộc
Đêm đ́nh chiến  
 Ai xứng đáng được phủ Quốc Kỳ VNCH  
Những tên vc nằm vùng
Giải oan cho Tổng Thống Thiệu
Trại tị nạn Camp Pendleton năm 1975
33 năm t́m được xác chồng
Kẻ bại trận nợ người tử trận!
Sao Mai 09
Tuấn Ngọc - Gửi gió cho mây ngàn bay
Chữ "Tín"
Nghĩa trang tử sĩ Biên Ḥa  
Tonle Tchombe (Tống Lê Chân)  
 Người lính trong lửa đạn, và sau trận chiến  
 Không bỏ Anh Em, không bỏ Bạn Bè  
 T́nh người trong cuộc chiến
Trận chiến Đại Phú  
 Tâm thức người lính Nhảy Dù trong cơi vô sắc giới  
 Tâm tưu của một thằng lính ngụy  
Tao là Ngụy!  
 Những kẻ mở miệng là phát ra tiếng "Ba Que"
Ba mươi tháng tư năm xưa, bác ở đâu?
LHQ chất vấn Việt Nam về TPB VNCH
Chết để làm ǵ
Đưa anh về nhà
Chiều
Thằng "Cầu" đỏ
Kỷ niệm 50 năm người Việt định cư tại Úc
Chương tŕnh kỷ niệm 50 Năm, người Việt Tỵ Nạn CS
Chuyện về một lá thư
Đất nước lạ lùng
Chuyến đi Hawaii & giây phút thần tiên khó quên
Người Lính Già Oregon Đă “Giă Từ Vũ Khí”
Bên bờ sinh tử
Đời ơi tôi khóc !
May mà ta c̣n có em...
Nhà báo lăo thành Mạc Kinh
Tô Lâm thừa nhận Sài G̣n trước 75 phồn vinh  
 Khi rừng chưa thay lá  
 Bạn xưa 50 năm cũ  
 Cuộc hành tŕnh  
 Hăy thắp cho anh một ngọn đèn…  
 Trận tổng tấn công của VC và phản công của TQLC trong Tết Mậu Thân  
 Kỷ niệm Cổ Thành Đinh Công Tráng  
 Tái chiếm Quảng Trị, trận chiến dài nhất  
 QLVNCH tái chiếm Cổ Thành Quảng Trị  
 Sài G̣n, quán cafe & tuổi lang thang
Khoác áo chiến y
Một nét văn hoá Sài G̣n xưa
Sài G̣n ơi, Em c̣n đó hay không?
Ḍng sông đứng lại
Con người thực Anthony Fauci
Trong lửa đỏ, giữa sự chết, trên Quê Hương!
Tết năm này nhớ tết năm xưa
Phi vụ cuối cùng
55 năm Tết Mậu thân 1968
Huế 1968 - thảm khốc và hy vọng
Người Việt Nam đầu tiên nhảy dù là ai?
H́nh ảnh Lễ Thượng Kỳ mồng một Tết Ất Tỵ tại Úc
Đêm giao thừa buồn
3 mẫu chuyện ngắn
Đi t́m hơi ấm Đồng Hương
Ngựa đá qua sông
50 năm nh́n lại người Việt tại Hoa Kỳ
Con dao con chó
Người Nam Kỳ
Tâm sự của một cựu sinh viên Luật Khoa Sài G̣n
Sự chiến đấu kiêu hùng của QLVNCH
Người ở lại Định Quán
Xứ cao bồi những ngày trước lễ Giáng Sinh
Phiên phiến tuổi già
Một chuyện rất Việt Nam
Đỉnh ngu trí tuệ
Tạp ghi CẢM ƠN NGƯỜI VIẾT SỬ “Phía Bên Kia”
Bạn thân từ thiếu thời
Chân dung ngày xưa Hoàng Thị
Xóm cũ nội thành
Tôi tay đôi với tụi nó đây!
Tấm thẻ bài
Rạn rụa lệ mềm
Các con phải sống
Hồi Kư của người về Từ Hoa Lục Đỏ 1974