Những bài viết của Bất Khuất

Những giờ phút khó quên  
Kỷ niệm dấu yêu  
Thoại Sơn: Mối t́nh đầu
Chuyện t́nh khó quên
May mắn & Hên xui trong đời lính chiến
Ba, bốn phát
Tập Truyện Thuyền Đời  
 13 người cuối cùng về từ Tiền đồn 3&4 Kon-Tum
Passage to Freedom
Thuyền Đời - Đêm vẫn đen Audio
Đất nước tôi!
C̣n nhớ mùa xuân  
Tết  
 Thuyền Đời - Cuộc đời Audio
Thuyền Đời - Con thuyền Audio
Thuyền Đời - Xuân quê hương Audio
Ḍng sông quê hương - Ḍng Cửu Long  
Ngày oan trái! - Audio
Đất nước tôi - Audio
Khi người tù trở về
Tiếng trống Mê Linh - Audio
Chuyện cuối năm - Audio
Màu áo cũ - Audio
Mang theo quê hương  - Audio
Trong âm thầm c̣n nhớ ai! - Audio  
Sài G̣n là đây sao em! - Audio
Chuyện trăm năm - Trên quê hương - Audio
Chuyện trăm năm - Một ngày - Audio  
Trăm đắng ngh́n cay - Audio
Chiếc áo Bà Ba - Audio
Giữa đồng xưa - Audio
Áo trắng - Audio
Gửi nơi cuối trời - Audio
C̣n nhớ mùa xuân - Audio
Từ một chuyến đ̣ - Audio
Dêm thánh vô cùng - Audio
Khi mùa đông về  - Audio
Noel năm nào - Audio
Khúc quân hành - Audio
Cho ngàn sau - Audio
Ngh́n trùng xa cách  -  Audio
Rồi lá thay màu - Audio
Con chim biển 3 - T́m về tổ ấm - Audio
Con chim biển 2 - Trên biển khơi - Audio  
Con chim biển 1 - Tung cánh chim - Audio
Đốt sách ! - Audio
Đi học  
Sài G̣n - Audio
Thầy Chín - Audio
Đi buôn - Audio
Khi tôi về - Audio  
Làng tôi - Audio 
Sao em không đến - Audio  
Anh đi!  - Audio  
Vỉa hè đồng khởi - Audio
Ngày đại tang  
Chuyện mất chuyện c̣n  
Con chim Hoàng Yến - Audio 
Nhớ cả trời Việt Nam
C̣n thương quê hương tôi
Tôi muốn mời em về
Chuyện Tết
C̣n nhớ không em?
Trên đồi Tăng Nhơn Phú - Audio
Remember!
Cánh chim non - Audio
Đốt sách
Buổi tựu trường
Đêm trắng
Nước mắt trong cơn mưa   
Trăm đắng ngh́n cay  
 Con đường tôi về
Hăy c̣n đó niềm tin
Chiều ra biển  
 Những đứa con đẽ muộn  
Một thời kỷ niệm  
 Băi tập
Bước chân Việt Nam
Người lính già
Để nhớ
Đi buôn  
Ngày anh đi  
Kỷ niệm xưa
Rồi tết lại đến
Bài thánh ca buồn
Tears of pride  
We remember
Vui - Buồn … Ngày hội ngộ 44 năm khoá 8B+C/72  
Mùa hè đỏ lửa  
Dư âm ngày hội ngộ 44 năm tại California  
Có chuyến bay  
Lời ca
Quỳnh Hương diển tích
Để nhớ để quên
Cờ ḿnh!
Khắc chữ Tự Do
Mai cai hạ  
 Củ khoai ḿ
Khinh Binh 344
Tết

 

 


 

 

 

 

 

 

 

Nỗi ḷng chinh phụ

 

Bát Sách

Hồi ở Việt Nam, Bát Sách có 7 năm lính. Ngày đó Bát Sách c̣n độc thân, sống rất tự do, thoải mái, chỗ nào cũng là nhà, ở đâu cũng vui. Tuy phóng túng, ham vui và hời hợt, Bát Sách lại rất yếu ḷng, nên có những phút nghẹn ngào xúc động mà suốt đời không quên được: đó là lúc thấy những người vợ tay xách, nách mang, lếch thếch từ quê lên thăm chồng mà không gặp, v́ chồng đi hành quân; đó là lúc thấy những người vợ nuôi chồng bị thương, ban đêm nằm co quắp dưới chân giường, thao thức; đó là lúc thấy những người vợ trẻ, mặt mày hốc hác, đầu quấn khăn tang, lên nhận xác chồng, nghẹn ngào khóc không ra tiếng ... Nỗi khổ của người lính VNCH sách vở đă nói nhiều, ai cũng biết. Nhân ngày quân lực năm nay, Bát Sách muốn nói đến nỗi khổ của vợ lính, nỗi ḷng chinh phụ. Bát Sách vốn mê thơ Đường, nên trích hầu quí vị mấy bài, mong rằng không đến nỗi làm quí vị thất vọng.

Mở đầu là bài của Vương Xương Linh, có lẽ ai cũng biết :

閨怨                      Khuê oán

閨中少婦不知愁   Khuê trung thiếu phụ bất tri sầu

春日凝妝上翠樓。        Xuân nhật ngưng trang thướng thủy lâu,

忽見陌頭楊柳色，        Hốt kiến mạch đầu dương liễu sắc,

悔教夫婿覓封侯  Hối giao phu tế mịch phong hầu.

王昌齡                 Vương Xương Linh

(Thiếu phụ trong pḥng khuê không biết sầu; ngày xuân trang điểm bước lên lầu thúy, chợt thấy màu dương liễu xanh tươi ở đầu đường, hối hận rằng đă khuyên chồng đi t́m ấn phong hầu)

Bát Sách dịch

Pḥng khuê nàng chẳng biết sầu,

Ngày xuân trang điểm lên lầu lang thang,

Liễu tươi chợt thấy đầu đàng,

Hối sao lỡ dại khuyên chàng cầu danh.

Bài này âm điệu nhẹ nhàng, lời thơ trang nhă, quí phái, nỗi buồn của thiếu phụ chỉ thoang thoảng như làn gió xuân lùa qua mái tóc. Bát Sách có cảm tưởng rằng nàng chỉ thấy cô đơn chứ chưa nhớ chồng tha thiết. Trong Chinh Phụ Ngâm, Đặng Trần Côn có mượn 2 câu cuối của bài này mà bà Đoàn thị Điểm dịch như sau:

Chợt ngoảnh lại ngắm màu dương liễu,

Thà khuyên chàng đừng chịu tước phong.

Ngày xưa, phương tiện giao thông c̣n thô sơ, đi bộ, ngựa, hoặc thuyền, làm ǵ có xe bus, xe lửa, phi cơ như bây giờ. Chồng đi lính thú ở xa, việc đi thăm là thiên nan vạn nan; lại không có điện thoại viễn liên để lâu lâu tỉ tê tâm sự, do đó các nàng chinh phụ chỉ c̣n cách gặp chàng trong giấc mộng.

Bát Sách dẫn 2 bài thơ Đường nói về giấc mộng của những người vợ trẻ:

伊州歌－春怨            Y Châu ca - Xuân oán

打起黃鶯兒，            Đả khởi hoàng oanh nhi,

莫教枝上啼                Mạc giao chi thượng đề,

啼時驚妾夢，            Đề thời kinh thiếp mộng,

不得到遼西                Bất đắc đáo Liêu Tê (Tây)

金昌緒              Kim Xương Tự

(Hăy đuổi con chim oanh vàng, đừng để nó hót trên cành cây. Khi hót nó làm kinh động giấc mơ của thiếp, làm thiếp không đến được Liêu Tây để gặp chàng)

Trong ấn bản ở Việt Nam, Thầy Trần trọng San mở đầu bài dịch bằng câu: “Đuổi giùm hộ thiếp con oanh”, Bát Sách rất thích. Trong ấn bản mới ở Canada, Thầy đổi lại như sau:

Đuổi giùm đi cái oanh vàng,

Đừng cho nó hót rộn ràng trên cây,

Làm tan vỡ giấc mơ này,

Thiếp không đến được Liêu Tây với chàng.

Bài này lời đẹp, t́nh ư nhớ nhung thật nhẹ nhàng, ngây thơ, Bát Sách đoán thiếu phụ c̣n rất trẻ, và con nhà giàu v́ ngôn ngữ cử chỉ của nàng vừa nũng nịu, vừa quí phái. Giấc mơ của nàng cũng nhẹ nhàng như lời thơ, không có tha thiết, đam mê như nàng chinh phụ của Trương Trọng Tố trong bài Xuân khuê tứ:

春閨思                           Xuân Khuê Tứ

裊裊城邊柳，                Niểu niểu thành biên liễu,

青青陌上桑。                Thanh thanh mạch thượng tang,

提籠忘採葉。                Đề lung vong thái diệp,

昨夜夢漁陽。                Tạc dạ mộng Ngư dương.

張仲素                 Trương trọng Tố

(Người chồng đồn trú tại Ngư Dương. Người vợ là một thôn nữ, ngày ngày ra đồng hái dâu nuôi tằm. Hôm nay một ḿnh giữa thiên nhiên bao la, trước phong cảnh hữu t́nh, nàng lơ đăng quên cả công việc (hái lá dâu) ḷng c̣n ngơ ngẩn v́ giấc mộng đêm qua, được tới Ngư Dương gặp chàng ...)

Nỗi nhớ nhung của nàng đậm đà hơn, ray rứt hơn, có ngụ ư đến ḷng chung thủy và cả t́nh chăn gối. Bát Sách mê bài này lắm và dịch như sau đây, mượn lời của Kiều và Chinh Phụ Ngâm:

Bên thành tơ liễu thướt tha,

Ngàn dâu xanh ngắt là đà trên nương,

Quên hái lá, dạ vấn vương,

Đêm qua mộng tới Ngư Dương gặp chàng.

Nàng chinh phụ của Trần Ngọc Lan thực tế hơn, không có mộng mị, nhớ thương vớ vẩn, mà thương chồng bằng hành động. Thấy gió tây lạnh lùng thổi, nàng may áo gởi ra biên cương cho chồng. Nàng viết thư mà lệ rơi tầm tă, chỉ sợ áo đến không kịp.

寄夫                               Kư phu

夫戍邊關妾在吳，        Phu thú biên quan thiếp tại Ngô

西風吹妾妾憂夫            Tây phong xuy thiếp, thiếp ưu phu,

一行書信千行淚，        Nhất hàng thư tín, thiên hàng lệ,

寒到君邊衣到無?          Hàn đáo quân biên, y đáo vô.

陳玉蘭                            Trần Ngọc Lan

(Chồng làm lính thú tại quan ải biên thùy, thiếp ở đất Ngô. Gió tây thổi vào thiếp, thiếp lo lắng cho chồng. Một hàng thư, ngàn hàng lệ. Lạnh đă đến biên cương rồi, áo có đến không?)

Bài này ư t́nh chan chứa, thật cảm động, nhưng lời thơ th́ không được mỹ lệ, bay bướm như mấy bài trước, do đó Bát Sách dịch thoát ư theo thể lục bát cho có vẻ Việt Nam :

Vơ vàng em ở đất Ngô,

Anh đi ǵn giữ cơi bờ xa xôi,

Gió tây thổi đến tơi bời,

Làm em lo lắng cho người quan san,

Viết thư mà dạ ngổn ngang,

Một hàng thư cả hàng ngàn lệ rơi,

Biên cương giờ đă lạnh rồi,

Áo kia biết kịp đến nơi cho chàng?

Người con gái chỉ có một thời xuân sắc, tựa như đóa hoa phù dung, sớm nở tối tàn ... sự chờ đợi làm da thêm nhăn, mắt thêm quầng, mái tóc bớt mịn màng, óng ả. Mối ưu tư chính của chinh phụ là sự lo sợ cho dung nhan tàn tạ ... Bát Sách xin dẫn 2 bài:

自君之出矣其二            Tự quân chi xuất hỹ kỳ 2

自君之出矣          Tự quân chi xuất hỹ

不復理殘機          Bất phục lư tàn ky (cơ)

思君如滿月，      Tư quân như nguyệt măn,

夜夜減清輝          Dạ dạ giảm quan huy

張九齡                           Trương cữu Linh

(Từ khi chàng ra đi, thiếp không c̣n sửa sang khung cửi cũ, nhớ chàng như bóng trăng đầy, đêm đêm bớt dần ánh sáng.)

Lúc đầu đọc bài này, Bát Sách thấy ngang dạ v́ cách ví von của tác giả: nàng nhớ chàng mà càng ngày càng giảm th́ nguy quá, chẳng lẽ xa mặt cách ḷng? Nỗi thắc mắc của Bát Sách được gia phụ giải thích như sau: Nàng chinh phụ lúc này đang độ xuân th́, xinh đẹp mỹ miều như trăng tṛn. Nếu nàng phải sống cô đơn, mỏi ṃn chờ đợi chinh phu th́ nhan sắc của nàng sẽ dần tàn phai như mảnh trăng kia, mỗi ngày một khuyết... Nghe ra có vẻ hợp t́nh, hợp lư. Tại ông thi sĩ họ Trương làm thơ khó, hay tại Bát Sách lờ quờ? Có lẽ tại cả hai. Đây là bản dịch của Bát Sách:

Từ anh cất bước lên đàng

Từ anh cất bước lên đàng

Chiếc khung cửi cũ chẳng màng nhúng tay

Giờ em như mảnh trăng đầy,

Đêm đêm thương nhớ hao gầy dung nhan.

Trong bài Khuê T́nh của Lư Bạch, chinh phụ nói rơ ư hơn: Chàng đi xa em cô đơn, sầu muộn, đến nỗi dệt gấm mà ḷng ngổn ngang, khêu đèn mà nước mắt chan ḥa. Em tiều tụy đến nỗi soi gương không nhận ra ḿnh, huống hồ khi chàng trở về, liệu có nhận ra em? Có c̣n yêu em như thuở trước? Đây là 4 câu cuối của bài thơ:

---

織錦心草草，                Chức cẩm tâm thảo thảo,

挑燈淚斑斑。                Khiêu đăng lệ ban ban,

窺鏡不自識，                Suy kính bất tự thức,

況乃狂夫還。                Huống năi cuồng phu hoàn.

閨情李白              Khuê T́nh, Lư Bạch

Bát Sách dịch:

Ngồi dệt gấm, dạ ngổn ngang,

Khêu đèn mà lệ dâng tràn lung linh

Soi gương chẳng nhận ra ḿnh

Ngày chàng trở lại, biết t́nh c̣n chăng?

Thành thật mà nói, những bài thơ Đường tuy rất hay, nhẹ nhàng, bay bướm và thơ mộng, nhưng không nói được những nỗi vất vả, sự hy sinh, cái tài đảm đang của người chinh phụ, đă thay chồng, một ḿnh quán xuyến việc nhà ...Trong Chinh Phụ Ngâm của Đặng Trần Côn, bản dịch của Đoàn thị Điểm, chỉ mấy câu mà nói lên được hết những nỗi nhọc nhằn của chinh phụ:

Ngọt bùi thiếp đă hiếu nam,

Dạy con đèn sách thiếp làm phụ thân,

Nay một thân nuôi già dạy trẻ

Vả lại cái khổ của vợ lính đâu phải chỉ có sự cô đơn, vất vả, đâu phải chỉ có nhớ thương, đâu phải chỉ có lo nhan sắc tàn phai ... chiến tranh mănh liệt và tàn khốc quá, tính mạng người lính như chỉ mành treo chuông. Cái khổ nhất của chinh phụ là nỗi thấp thỏm, hoang mang, không biết chồng ḿnh nằm xuống lúc nào !! Khổ nhưng vẫn can đảm chịu đựng, và can đảm chấp nhận sự thật khi bất hạnh xảy đến cho chồng. Bát Sách xin ngă mũ trước những nàng chinh phụ Việt Nam.

 

 

 

 


VĂN CHƯƠNG

2024
2022-2023
2021
2020
2018-2019
2017
2016
2015
2014
2013 
2012

Truyện Ngắn

Hồi ức - Một thời chinh chiến 
No Easy Day - Ngày Vất Vả

Chuyện sủ nhi  
Với người vừa khuất núi  
Nỗi ḷng chinh phụ
Cái rổ cua  
Nền giáo dục của Đệ Nhất Việt Nam Cộng Ḥa 
24 giờ ở liên đội chung sự
Tháng ngày tao loạn
Sài G̣n ơi!
Đoạn kết câu chuyện t́nh buồn
Đôi giầy trậ
Thư kư của thiên thần
Với tàu định mệnh Lam Giang HQ 402
Bà Mẹ thượng đẳng
Do Thái và Bài học sinh tồn
Một bà mẹ vất vả
Áo bà ba tím
Anh hùng Richard Norden
Văn hoá không tên
Họ đến và chết v́ tự do
Thiên đường đă xa
Yếm thắm hương xưa
Ông Sư nhà quê
C̣ng lưng vẫn gánh
Cuộc đời và sự nghiệp của danh ca Hà Thanh
How the 1972 North VN Easter offensive...
Xác chết trên băi biển  
Những món nợ khó trả  
Nếu có thể đi về quá khứ...  
Người đưa tin... độc địa  
Chị Agnès 
Một thời chinh chiến điêu linh
Người Saig̣n ….xưa!!!
Trí thức sến
Đuổi gà cho vợ
Hậu Duệ VNCH rạng danh Tiểu Bang Texas
Máu đào
Bản tình ca của người Tỵ Nạn
Miếng ăn
Cờ Việt Nam Cộng Ḥa ngay giữa thủ đô Melbourne
Đại uư Andrew Dang (gốc Việt), Phi công B-2
Chiến tranh Israel-Iran
H́nh ảnh Lễ Kỹ Niệm Ngày Quân Lực 19/6 tại Úc
Kỷ niệm ngày 19 tháng Sáu tại Cali
Mắt lệ cho người
BS trong tù
Những ánh mắt trẻ thơ
Gặp lại cố nhân!
Lệnh gọi “học tập cải tạo”, một vết chém cay nghiệt!
Những năm nào chiến tranh đă quên
Sau 30 tháng 4. những nhớ và quên
Từ một tấm h́nh
Những người chiến sĩ vô danh
Phố núi
Nhiều khi
Viết trong ngày Memorial Day 2025
Đệ Thất Hạm Đội - Cứu giúp thuyền nhân
Sự đời
Ngày Chiến Sĩ Trận Vong nhớ bạn
Chuyện t́nh thời chiến
50 năm – c̣n đó nỗi buồn
30 tháng 4. Một vài hồi tưởng...
Tiếng khóc của một dân tộc
Bài thơ của một người học tṛ cũ
Vào viện dưỡng lăo
Thu - Hát cho người
Mảnh vụn  
Ơn em  
Người vợ lính  
Melbourne - Tưởng niệm 50 năm Ngày Quốc Hận 
Ngày người tù binh trở về!  
Tưởng Niệm Tướng Nguyễn Khoa Nam  
 Vào ngày này năm 1975, Chiến dịch Gió lốc  
 Ngày cuối cùng của Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu  
Cong lưng vẫn gánh  
 Đề tài về Đà Nẵng cuối tháng 3, 1975
Tháng Tư - Nh́n lại tháng Ba găy súng
Băng đạn cuối cùng
Cuộc di tản tệ hại ở toà Đại Sứ Mỹ
Tưởng nhớ anh Năm Nguyễn Đ́nh Bảo
Cờ Vàng: Biểu tượng của Việt Nam Cộng Ḥa
Vĩnh biệt anh chị Trần Hoài Thư
T́m được hài cốt Th/T Trương Phùng...
Các anh hùng LCĐB tử thủ An Lộc
Đêm đ́nh chiến  
 Ai xứng đáng được phủ Quốc Kỳ VNCH  
Những tên vc nằm vùng
Giải oan cho Tổng Thống Thiệu
Trại tị nạn Camp Pendleton năm 1975
33 năm t́m được xác chồng
Kẻ bại trận nợ người tử trận!
Sao Mai 09
Tuấn Ngọc - Gửi gió cho mây ngàn bay
Chữ "Tín"
Nghĩa trang tử sĩ Biên Ḥa  
Tonle Tchombe (Tống Lê Chân)  
 Người lính trong lửa đạn, và sau trận chiến  
 Không bỏ Anh Em, không bỏ Bạn Bè  
 T́nh người trong cuộc chiến
Trận chiến Đại Phú  
 Tâm thức người lính Nhảy Dù trong cơi vô sắc giới  
 Tâm tưu của một thằng lính ngụy  
Tao là Ngụy!  
 Những kẻ mở miệng là phát ra tiếng "Ba Que"
Ba mươi tháng tư năm xưa, bác ở đâu?
LHQ chất vấn Việt Nam về TPB VNCH
Chết để làm ǵ
Đưa anh về nhà
Chiều
Thằng "Cầu" đỏ
Kỷ niệm 50 năm người Việt định cư tại Úc
Chương tŕnh kỷ niệm 50 Năm, người Việt Tỵ Nạn CS
Chuyện về một lá thư
Đất nước lạ lùng
Chuyến đi Hawaii & giây phút thần tiên khó quên
Người Lính Già Oregon Đă “Giă Từ Vũ Khí”
Bên bờ sinh tử
Đời ơi tôi khóc !
May mà ta c̣n có em...
Nhà báo lăo thành Mạc Kinh
Tô Lâm thừa nhận Sài G̣n trước 75 phồn vinh  
 Khi rừng chưa thay lá  
 Bạn xưa 50 năm cũ  
 Cuộc hành tŕnh  
 Hăy thắp cho anh một ngọn đèn…  
 Trận tổng tấn công của VC và phản công của TQLC trong Tết Mậu Thân  
 Kỷ niệm Cổ Thành Đinh Công Tráng  
 Tái chiếm Quảng Trị, trận chiến dài nhất  
 QLVNCH tái chiếm Cổ Thành Quảng Trị  
 Sài G̣n, quán cafe & tuổi lang thang
Khoác áo chiến y
Một nét văn hoá Sài G̣n xưa
Sài G̣n ơi, Em c̣n đó hay không?
Ḍng sông đứng lại
Con người thực Anthony Fauci
Trong lửa đỏ, giữa sự chết, trên Quê Hương!
Tết năm này nhớ tết năm xưa
Phi vụ cuối cùng
55 năm Tết Mậu thân 1968
Huế 1968 - thảm khốc và hy vọng
Người Việt Nam đầu tiên nhảy dù là ai?
H́nh ảnh Lễ Thượng Kỳ mồng một Tết Ất Tỵ tại Úc
Đêm giao thừa buồn
3 mẫu chuyện ngắn
Đi t́m hơi ấm Đồng Hương
Ngựa đá qua sông
50 năm nh́n lại người Việt tại Hoa Kỳ
Con dao con chó
Người Nam Kỳ
Tâm sự của một cựu sinh viên Luật Khoa Sài G̣n
Sự chiến đấu kiêu hùng của QLVNCH
Người ở lại Định Quán
Xứ cao bồi những ngày trước lễ Giáng Sinh
Phiên phiến tuổi già
Một chuyện rất Việt Nam
Đỉnh ngu trí tuệ
Tạp ghi CẢM ƠN NGƯỜI VIẾT SỬ “Phía Bên Kia”
Bạn thân từ thiếu thời
Chân dung ngày xưa Hoàng Thị
Xóm cũ nội thành
Tôi tay đôi với tụi nó đây!
Tấm thẻ bài
Rạn rụa lệ mềm
Các con phải sống
Hồi Kư của người về Từ Hoa Lục Đỏ 1974