Những bài viết của Bất Khuất

Tập Truyện Thuyền Đời  
Passage to Freedom
Thuyền Đời - Đêm vẫn đen Audio
Đất nước tôi!
C̣n nhớ mùa xuân  
Tết  
 Thuyền Đời - Cuộc đời Audio
Thuyền Đời - Con thuyền Audio
Thuyền Đời - Xuân quê hương Audio
Ḍng sông quê hương - Ḍng Cửu Long  
Ngày oan trái! - Audio
Đất nước tôi - Audio
Khi người tù trở về
Tiếng trống Mê Linh - Audio
Chuyện cuối năm - Audio
Màu áo cũ - Audio
Mang theo quê hương  - Audio
Trong âm thầm c̣n nhớ ai! - Audio  
Sài G̣n là đây sao em! - Audio
Chuyện trăm năm - Trên quê hương - Audio
Chuyện trăm năm - Một ngày - Audio  
Trăm đắng ngh́n cay - Audio
Chiếc áo Bà Ba - Audio
Giữa đồng xưa - Audio
Áo trắng - Audio
Gửi nơi cuối trời - Audio
C̣n nhớ mùa xuân - Audio
Từ một chuyến đ̣ - Audio
Dêm thánh vô cùng - Audio
Khi mùa đông về  - Audio
Noel năm nào - Audio
Khúc quân hành - Audio
Cho ngàn sau - Audio
Ngh́n trùng xa cách  -  Audio
Rồi lá thay màu - Audio
Con chim biển 3 - T́m về tổ ấm - Audio
Con chim biển 2 - Trên biển khơi - Audio  
Con chim biển 1 - Tung cánh chim - Audio
Đốt sách ! - Audio
Đi học  
Sài G̣n - Audio
Thầy Chín - Audio
Đi buôn - Audio
Khi tôi về - Audio  
Làng tôi - Audio 
Sao em không đến - Audio  
Anh đi!  - Audio  
Vỉa hè đồng khởi - Audio
Ngày đại tang  
Chuyện mất chuyện c̣n  
Con chim Hoàng Yến - Audio 
Nhớ cả trời Việt Nam
C̣n thương quê hương tôi
Tôi muốn mời em về
Chuyện Tết
C̣n nhớ không em?
Trên đồi Tăng Nhơn Phú - Audio
Remember!
Cánh chim non - Audio
Đốt sách
Buổi tựu trường
Đêm trắng
Nước mắt trong cơn mưa   
Trăm đắng ngh́n cay  
 Con đường tôi về
Hăy c̣n đó niềm tin
Chiều ra biển  
 Những đứa con đẽ muộn  
Một thời kỷ niệm  
 Băi tập
Bước chân Việt Nam
Người lính già
Để nhớ
Đi buôn  
Ngày anh đi  
Kỷ niệm xưa
Rồi tết lại đến
Bài thánh ca buồn
Tears of pride  
We remember
Vui - Buồn … Ngày hội ngộ 44 năm khoá 8B+C/72  
Mùa hè đỏ lửa  
Dư âm ngày hội ngộ 44 năm tại California  
Có chuyến bay  
Lời ca
Quỳnh Hương diển tích
Để nhớ để quên
Cờ ḿnh!
Khắc chữ Tự Do
Mai cai hạ  
 Củ khoai ḿ
Khinh Binh 344
Tết

 

 


 

 

 

 

 

 

 

ĐỒI XƯA, NÚI CŨ


( Gởi Nguyễn Ngọc Thưởng, Hồ Văn Kim Lộc và Ngô Quốc Thắng 727/ 4-72B, ĐĐ... )

Hắn mất ngủ từ đêm trước, nhưng không thấy mệt nhọc mà chỉ cay xè đôi mắt v́ khói xe. Cảnh tượng nôn nao, chộn rộn của đám công nhân chung quanh hai chiếc xe đ̣ đậu trước cổng nhà máy, làm hắn thêm lâng lâng không khác ǵ tâm trạng trong những ngày đầu trọ học trên Đà Lạt...

Xe chuyển bánh. Gió mát ban mai làm mọi người sảng khoái. Tiếng cười nói rộn ràng càng làm tăng thêm sự háo hức của những ai sắp sửa được nh́n ngắm cao nguyên. Riêng hắn th́ miên man nghĩ ngợi về sự có mặt của ḿnh trong nhóm du lịch Đà Lạt. Đúng là "có phần không cần phải lo", khi bỗng dưng hắn được đưa tên vào danh sách để thế chỗ cho một em bạn trong Đội Văn Nghệ. Nghe nói có chuyện gia đ́nh ǵ đó cần phải lo gấp...

Tiếng thắng xe, rồi tiếng người lao xao làm hắn choàng tỉnh. Cứ tưởng như đă ngủ một giấc thật ngon và thật dài. Th́ ra hai chiếc xe đ̣ được mướn chở công nhân, chỉ mới chạy qua khỏi Xa Cảng miền Đông không bao xa. Hắn chợt hiểu ra vấn đề, khi nh́n những kiện hàng được gói ghém cẩn thận vừa được phụ lơ bắt đầu chuyển lên và đẩy rất gọn vào dưới các băng ghế.

Nhưng không phải chỉ có hàng hóa mà thôi, xe hắn nhận thêm hai người chủ của mấy kiện hàng. Nghe trao đổi vài điều với mấy chàng lơ xe, th́ biết ngay họ là hai cô cháu, thân nhân của bác tài. Không nghe ai than phiền ǵ về chuyện có người lạ cùng theo đoàn du lịch. H́nh như mọi người đều có chút thông cảm cho việc "làm ăn" này.

Riêng hắn th́ thấy bất nhẫn, v́ ḿnh ngồi băng ghế đàng hoàng, trong khi đó hai phụ nữ- một đă trung niên, người c̣n lại có lẽ chưa tới đôi mươi- th́ ngồi trên ghế đẩu giữa lối đi, nên hắn đứng dậy, tỏ ư đổi chỗ với người phụ nữ đúng tuổi. Một thanh niên từ phía trên, đang ngồi ngang với tài xế, cũng đứng dậy để nhường chỗ cho cô gái. Sau vài lần từ chối không hiệu quả, hai cô cháu cũng đành chấp nhận hành động “ga lăng“ bất ngờ.

Hắn ngồi trên bậc thang, chỗ cửa lên xuống, nh́n cảnh vật lướt qua theo đà xe chạy. Những ngôi nhà thờ và xóm đạo ven đường tại Gia Kiệm, Phương Lâm, Phú Túc, chiếc cầu rỉ sắt trên sông La Ngà; ḥn đá mang h́nh dáng của chiếc nón hiệp sĩ thời Trung Cổ tại Định Quán, vẫn làm hắn thích thú ngắm nh́n và không ngớt bâng khuâng. Khi xe dừng lại nghỉ máy tại miếu Ba Cô và suối nước có tượng Đức Mẹ trên đèo Bảo Lộc, th́ hắn thật sự bồi hồi.

Cảm giác lâng lâng cứ thế mà tăng dần khi vào thị trấn Bảo Lộc. Ngôi giáo đường cổ kính đă thêm dấu rêu phong. Trường Trung Học kề bên đang nằm im ĺm tắm nắng. Quán xá bây giờ đă không c̣n. Trường Nông Lâm Súc trông như những ngôi nhà uể oải phơi ngói đỏ sau mấy hàng cây cao, rậm. Chỉ những đồi trà nhấp nhô, trùng điệp, là c̣n mang sức sống của màu xanh dịu mát, để làm dáng cho nét đẹp đặc thù của núi đồi Bảo Lộc.

Có lẽ v́ c̣n sớm, hay v́ muốn ghé quán “nhà“, nên đến Di Linh đoàn xe mới dừng lại ăn trưa. Trong khi mọi người hoặc ngồi trên xe để “tay cầm, miệng cắn trong tinh thần tiết kiệm“, hay kéo nhau vào quán bên đường, th́ hắn thả bộ ngược về hướng ngă ba, cũng là trung tâm của quận lỵ, nơi có ngôi nhà thờ đổ nát v́ chiến cuộc măi từ thời đệ nhứt Cộng Ḥa. Bến xe và phu phố cạnh tỉnh lộ dẫn xuống Phan Thiết vẫn c̣n đó, nhưng hàng quán đă xác xơ, vắng vẻ.

Hắn muốn t́m lại Hương Xưa, hay dúng hơn ngôi nhà một thời là quán cà phê Hương Xưa, nơi bốn chàng sinh viên dừng lại nghỉ chân, nhâm nhi cà phê, ngắm nghía cô hàng cô hàng mắt đen láy, miệng chúm chím cười làm mấy chàng nh́n không chán mắt đến quên cả thời gian, trước khi tiếp tục chạy xuống Bảo Lộc một chiều thứ bảy đầu năm 1972. Hắn nh́n quanh một lần nữa như để cố t́m ra chiếc quán của 10 năm trước, nhưng đành chào thua v́ khu vực tại bến xe bây giờ thay đổi nhiều quá...

Xe lại lăn bánh, hắn ngồi tại chỗ cũ, miên man nh́n quang cảnh vụt qua. Cảm giác nôn nao tăng dần khi đến ngă ba Phiên Nôm để rồi chùng hẳn xuống khi xe bắt đầu leo dốc để vượt đèo. Cứ thế, hai chiếc xe đ̣ từ tốn nhích dần về phía trước. Con đường dẫn lên thị xă Đà Lạt vẫn mang nét đẹp hùng vĩ và trầm lắng như muôn thuở. Cảnh vật bên đường từ tốn lướt qua, như một khúc phim chiếu chậm khi tốc độ xe chỉ rề rà như kẻ bộ hành.

Đẹp quá! Có tiếng ai đó vang lên khi xe chạy ngang thác Prenn. Từ con lộ nh́n vào chỉ thấy được phần suối nguồn ẩn hiện sau ṿm cây, kẽ lá. Không thể thấy được “suối tóc thiên nhiên màu trắng bạc“ thả từ độ cao chừng 10 mét xuống mặt hồ phẳng lặng dưới chân thác. Nhưng toàn cảnh của núi rừng quanh con suối, và những vườn tược được săn sóc cẩn thận cho nhu cầu du lịch, cũng đă tạo nên sức hấp dẫn đủ để mọi người súyt xoa liền miệng.

Hạnh phúc của niềm vui tái ngộ tăng dần khi xe lên hết đèo Prenn, chạy ngang Bến Xe mới, rồi rẽ trái trên đường Yersin để thả dốc về hướng nhà thờ Con Gà. Lại một phen bồi hồi khi xe lướt qua khu vực Ṭa Hành Chánh cũ, con đường Bá Đa Lộc, cổng sau Palace, rồi đến Bưu Điện và... Khách Sạn Đà Lạt! Cũng là Hotel Du Parc của ngày xưa! Đà Lạt đây rồi! Trời tháng 3 xanh mát. Thành phố trầm ḿnh trong màu nắng dịu. Gió nhẹ và quang cảnh thơ mộng, lạ mắt, làm mọi người khoan khoái, không thấy mệt mỏi dù đă mất hơn 8 tiếng ngồi trên xe.

10 năm! Thời gian đủ dài để hắn bùi ngùi khi thấy lại khung trời thân ái của ngày nào. V́ vậy, trong khi mọi người c̣n đang loay hoay với việc sắp xếp chỗ nghỉ ngơi trong các pḥng ốc, th́ hắn đă áo quần bảnh bao xuống lầu để ra đường. Hắn nóng ḷng muốn nh́n lại khu gác trọ và gặp lại bạn nên rảo chân bước nhanh về phía khách sạn Palace để đến con dốc Bá Đa Lộc.

Đường Yersin không có nhiều thay đổi. Hai dăy nhà quen thuộc nằm nhu ḿ trong nắng nhạt. Chỉ khác xưa ở chỗ các tiệm, quán đă không c̣n. Xe cộ lưu thông cũng lác đác, vắng vẻ đến tội nghiệp. Bá Đa Lộc vẫn muôn đời trầm lắng. Đoạn đường dẫn vào Collège D'Adran và nhà nguyện Đa Minh chiều nay như ngắn lại, khi hắn dồn chân bước thật nhanh trên mặt lộ thoai thoải dốc.

Ngôi nhà mang số 30 im ĺm như ngái ngủ. Hắn gọi cửa. Ra tiếp hắn là bà xă của bạn và đứa con gái đầu ḷng mới 4 tuổi. Người bạn kiêm đồng đội quân trường c̣n đang đập đá ở đâu đó trong vùng núi quanh thác Cam Ly, nên chỉ sau vài câu trao đổi, là hắn cáo từ và nhận lời sẽ ghé lại dùng cơm tối với gia đ́nh bạn.

Chiều đang vàng nắng. Chút gió hiu hiu, dịu mát. Vài nhánh mây lăng đăng trên nền trời xanh ḥa với cảnh trí của núi đồi bao la, của cây lá chập chùng, tạo thành một tranh vẽ thiên nhiên thật trầm lắng và nên thơ làm sao! Lên hết con dốc Bá Đa Lộc, hắn băng qua đường Yersin, ṿng ra phía trước khách sạn Palace; ngồi trên bậc thềm cao nhứt, đốt thuốc, nh́n xuống Thủy Tạ và hồ Xuân Hương, rồi phóng tầm mắt qua sân Cù.

Hắn tư lự trải ḷng trên những mông lung, khi nhớ thuở huy hoàng nhưng ngắn ngủi của thời trọ học. Bạn bè và đồng môn trên Đà Lạt chỉ c̣n được dăm ba người. Nguyên một lớp Nhập Môn gồm 600 sinh viên của trường Chánh Trị Kinh Doanh, bây giờ không biết đă ra sao. Mười năm! Thời gian đủ dài để ḷng người chao đảo giữa nhớ, quên. Riêng hắn th́ càng nhớ hơn nữa về những kỷ niệm đă có với phố núi khi trở về đây, hôm nay.

Con đường dọc bờ hồ dẫn qua cầu Ông Đạo đă đông dần người qua lại. Chợ hoa đang tất bật với những rộn ràng cố hữu. Nhưng trên khu Ḥa B́nh th́ khác. Thưa thớt dân t́nh, đ́u hiu phố xá! Dăy Kiosque bán quà lưu niệm quanh bậc thang dẫn xuống chợ hoa đă không c̣n. Phía bên đường Thành Thái, Duy Tân và góc Tăng Bạt Hổ, Minh Mạng cũng vắng vẻ, dù đang vào cao điểm của sinh hoạt cuối ngày. Hắn ngồi trên thềm của rạp hát, nh́n người qua lại mà thấy ḷng buồn rười rượi. Đà Lạt bây giờ không phải là Đà Lạt của ngày xưa! Ngay cả bản thân hắn cũng cảm thấy xa lạ đến lặng người.

Một lúc sau hắn tạt qua chợ, đi ḷng ṿng cho qua th́ giờ và cũng để xem cho biết giá của bánh, mứt, hoa, quả rồi rảo bước trở qua cầu ông Đạo, theo hướng con dốc dẫn lên nhà thờ Con Gà để về khách sạn. Ngang qua ngôi nhà ngày xưa là quán cà phê Không Tên, hắn dừng lại, thở dài, nh́n quanh quất thêm một hồi lâu trước khi lầm lũi bước đi, ḷng nặng trĩu.

Con dốc dẫn ngay đến cổng rào của nhà thờ con Gà. Chuông báo giờ lễ Misa cũng đang từng chập ngân nga. Tượng đài Đức Mẹ khiêm nhường nép ḿnh sau những hàng ngo cổ thụ. Bóng cây và bóng giáo đường che khuất ánh nắng đang sẫm màu, càng làm cho nơi này thêm tịch mịch, lắng trầm.

Vừa định đến gần bên để khấn vài lời kinh- một thông lệ mà ngày xưa hắn thường làm trước khi vào dự lễ chiều- th́ hắn chợt nhận ra bóng dáng "cô gái đường dài“ đang đứng khuất sau một thân cây, im lặng hướng về bệ thờ trên tượng đài. Hắn không muốn làm rộn cô gái đồng hành nhưng chưa quen, nên dừng lại phía sau.

Hắn vừa xong vài lời kinh nguyện th́ cô gái quay trở ra. Khi thấy hắn, cô mỉm cười. Hắn cũng gật đầu rồi im lặng. Cô gái có vẻ e thẹn và lúng túng, không biết nên tiếp tục đi hay dừng lại khi đến bên hắn. Thấy vậy, hắn mở lời:
- Cô cũng có đạo hả?!
Cô gái vừa cùng hắn bước ra cổng, vừa đáp:
- Dạ không! Em cũng muốn vào xem lễ cho biết. Nhưng phải về khách sạn để kịp giờ cơm chiều.

Câu chuyện trao đổi chỉ có thế. Hotel Du Parc chỉ cách nhà thờ vài thước bề ngang của đường Nhà Chung, nên chẳng có th́ giờ hỏi han nhau. Vừa vào đến đại sảnh, hắn chào cô gái, cười với vài người quen, rồi về pḥng trên lầu hai để lấy gói quà tặng bạn, thay v́ theo họ cùng bước vào pḥng ăn.

Chiều vừa tắt nắng. Phố đang lên đèn. Trời se se lạnh. Hắn lại thả từng bước trên đường, vừa đi vừa nhớ những chiều tan lễ Misa của thời trọ học. Hoa niên ngày ấy đă xa rồi, c̣n chăng chỉ là kỷ niệm khó quên của những ngày vui qua mau. Cảm giác bồi hồi, lâng lâng lúc mới nh́n lại đồi xưa, núi cũ, giờ đang nhường chỗ cho những man mác khó diễn đạt cho thật chính xác.

Đón hắn ngoài cửa là gương mặt xương xương và dáng cao gầy của người bạn cùng Trung Đội trong quân trường. Vẫn nụ cười tươi và giọng nói xuề x̣a của ngày xưa:
- Sao đi solo vậy cha? Chưa có “em“ nào à !?
- Có chứ! Nhưng tao muốn đi một ḿnh để dễ “làm ăn“. Hắn đùa một câu cho vui.

Câu chuyện hàn huyên sau bữa cơm tưởng chừng như bất tận. Chuyện trọ học, chuyện quân trường rồi chuyện lính tráng làm hắn thêm nhớ kỷ niệm đến quay quắt. Khi bạn mang quyển Đặc San Măn Khóa ra để cùng xem lại những gương mặt tưởng như rất xa lạ lúc mới gắn "lon" chuẩn úy, th́ hắn thầm tiếc cho số phận của đống sách vở và h́nh ảnh, thư từ bị gia đ́nh đem bỏ ngoài chợ Trương Minh Giảng.

Nh́n bạn mà thấy thương cho thân phận của một người gánh vác trách nhiệm gia đ́nh, trong điều kiện eo hẹp nhứt của cuộc sống. Anh chàng không có chút than van. Ngược lại, bạn vẫn tươi cười như ngày nào và cởi mở rất thật ḷng. Khi hắn hỏi bạn về công việc đập đá, th́ nhận được một câu trả lời thật đơn giản:
- Là thể dục hằng ngày có trả lương đó mà!

Do bản chất an nhiên tự tại, hay bạn cố giấu những nhục nhằn đa đoan?! Là chút ủi an để tự đánh lừa ḿnh trong thực tại không mấy ǵ sáng sủa của cuộc sống, hay là hành động vâng lời chấp nhận thánh giá của đức tin Kitô Giáo mà bạn là một con chiên ngoan đạo!? Hắn tự hỏi và thầm cảm phục sự chịu đựng của bạn. Dù sao th́ hắn vẫn c̣n sung sướng hơn bạn rất nhiều.

Sau những cố gắng vượt biên bất thành, hắn quyết định làm bất cứ việc ǵ để giảm gánh nặng cho gia đ́nh khi trở về Sài G̣n. Thời may, có một em bạn- biết hắn đang cần việc làm để khỏi bị Phường, Khóm ḍm ngó- đưa hắn vào làm khi ban nhạc nhà máy Đồ Hộp Tân B́nh cần người để dợt gấp cho mùa thi đua văn nghệ cuối năm. Tóm lại, hắn mang nhăn hiệu công nhân chỉ để gơ trống cho đă tay...

Bạn tiếp lời, như đang đọc được suy nghĩ của hắn:
- Mỗi người có một hoàn cảnh. Mày chắc c̣n "ham vui". Tao đă có gia đ́nh th́ phải lo lắng đủ chuyện! Cực nhưng mà vui. Mày dừng chân đi. Rồi sẽ "ngộ ra chân l‎ư" như tao thôi!
- Đừng xúi dại! Thấy hoàn cảnh của bạn bè như mày chẳng hạn, là tao thấy ngán quá đi! Vă lại, tao vẫn chưa "đầu tư" vào ai cả!
- Mày nói tao mới nhớ. Đă đi t́m “cố nhân“ nào chưa!? Cần tao nhắn tin không?
- Tao mới lên hồi chiều. Th́ giờ đâu mà t́m với kiếm!? Nếu được th́ mày nhắn mấy đứa Đồng Đế gặp tao ngày mai hay mốt đi. Phải chi có một chiếc xe gắn máy th́ tốt quá. V́ tao cần chạy ḷng ṿng cho đỡ mỏi chân.
- Xe th́ tao không dám hứa. Để xem sao cái đă. C̣n nhắn mấy đứa bạn th́ để tao lo. À quên! Bà xă tao biết chỗ làm của Ngọc. Mày có cần bả dẫn qua đó hay không?
- Nhờ bà xă mày nhắn với Ngọc là tao gởi lời thăm được rồi. Ngày xưa đă có ǵ với nhau đâu!? Một cái nắm tay cũng chưa làm được. Mười năm! Thay đổi nhiều lắm! Thôi th́ cứ lo gom đám nhà binh tụi ḿnh dùm tao đi!
- Chuyện nhỏ! Nhưng ai nấy đều lo đi làm nên chỉ gặp nhau buổi tối thôi. Ngày mốt là chắc ăn nhứt. Mày thấy sao?
- Sao cũng được! Mày lo vụ này nghe.
- Đă nói là chuyện nhỏ mà!

Hắn chia tay bạn sau lời hẹn gặp tối mai. Con dốc Bá Đa Lộc vắng ngắt, mờ mờ ánh điện sau màn sương nhẹ tỏa, tạo cảm giác như đă rất khuya mặc dù chưa tới chín giờ tối. Gặp bạn, nh́n lại cảnh xưa, hít thở không khí cao nguyên, sống lại cảm giác của thời trọ học làm hắn cảm thấy hạnh phúc. Một hạnh phúc nhẹ nhàng, man mác, lăng đăng như khói thuốc đang vương tỏa theo từng bước chân ngược dốc.

Cứ măi miên man suy nghĩ mà đă về tới khách sạn từ lúc nào không biết. Khi lướt qua khu tiếp tân ngoài đại sảnh để lên lầu, hắn thoáng thấy dáng "cô gái đường dài“ đang ngồi nơi bộ sofa. Bên cạnh và chung quanh nàng là nhóm gia đ́nh của mấy người tài xế và vài gương mặt công nhân. Họ đang bàn tán chuyện ǵ đó vui lắm.

Không phải chỉ có dưới nhà, trên lầu cũng thỉnh thoảng có người xẹt qua, lạng lại, x́ xào, to nhỏ khắp nơi. Có tiếng khúc khích đó đây, tiếng gơ cửa, rồi mở cửa, đóng cửa. H́nh như không ai muốn ngủ sớm mặc dù mai sẽ đi xem thắng cảnh cả ngày. Cứ thế, tiếng nói, tiếng cười, tiếng bước chân rộn lên từng chập và sau đó từng đợt âm thanh theo hắn vào giấc ngủ từ lúc nào không biết....

Hắn tưởng ḿnh là người đầu tiên dậy sớm nhứt, không ngờ khi xuống đến sân th́ đă thấy nhiều người tụ tập ngay trước cửa, c̣n một số khác đă là khách mở hàng cho mấy quán lộ thiên ngoài ngă ba đường Nhà Chung, ngay bên cạnh khách sạn, để nh́n những mái tóc dài của trường Trung Học Trí Đức đang bước qua cổng.

Nắng hừng đông đang len lỏi qua màn sương mỏng. Không khí vừa đủ lạnh để khoác thêm áo gió, mân mê ly cà phê bốc khói, và rít từng hơi thuốc thật ấm người. Đà Lạt đang khởi động cho một ngày sinh hoạt và nhóm du khách công nhân cũng đang quần áo bảnh bao, hăm hở, rộn ràng chờ lên xe.

Tháng 3! Mùa Xuân đích thực đang về trên Đà Lạt với trời xanh, nắng hồng, gió nhẹ và mát. Hắn không có cảm giác rơ rệt và chỉ thoáng thấy ḷng man mác từ lúc xe bắt đầu chuyển bánh, đưa đoàn du lịch theo hướng Phù Đổng Thiên Vương, chạy ngang sân Cù và Giáo Hoàng Học Viện, để thẳng một đường vào Đa Thiện.

Con đường quen thuộc của mới ngày nào sáng chiều đi học, hay của những lần chạy vào Cư Xá Rạng Đông rủ bạn bè xuống phố hoặc chở dùm bạn về sau giờ tan trường. Cũng là con đường dẫn đến Thung Lũng T́nh Yêu, vốn là chỗ hẹn ḥ không phải chỉ của những ai có đôi có cặp, mà c̣n là nơi họp mặt của những nhóm bạn thân, để vừa ḥa nhập với thiên nhiên, lại vừa thưởng thức phong cảnh nên thơ, hữu t́nh.

Những thắng cảnh của chương tŕnh thăm viếng trong ngày đă mang hắn trở lại thời hồn nhiên của lần đầu sống xa nhà, thời của giảng đường và của những mộng mị dễ thương. Nhưng hắn cảm thấy thất vọng v́ cảnh cũ không c̣n đẹp mắt như đă lưu trữ trong kỷ niệm.

Thung Lũng T́nh Yêu chỉ là một khoảng núi rừng loang lỡ, trơ màu đất đỏ, xấu xí đến lạ lùng. Nghe nói nơi này đang trong giai đoạn kiến tạo thành một trung tâm du lịch có doanh thu. C̣n hồ Than Thở đă trở thành một vũng lầy không hơn không kém. Rừng Ái Ân th́ lưa thưa từng gốc thông già, trông bơ phờ, xơ xác như mái tóc của một người vừa khỏi bệnh. Chỉ có vườn Bích Câu bên hồ Xuân Hương, là có vẻ khang trang hơn và đẹp mắt hơn với cây cảnh, hoa lá, được bày biện và trồng tỉa rất công phu.

Mọi người trầm trồ, cười nói xôn xao c̣n hắn th́ im lặng nh́n, ngắm, hay bấm máy dùm cho nhóm nào cần chụp ảnh chung với nhau. Cảnh vật gợi nhớ kỷ niệm, nên hắn trầm ngâm và chỉ trả lời cho có lệ mỗi khi có ai hỏi hắn về những câu chuyện và h́nh ảnh xa xưa của Đà Lạt.

Đến đâu hắn cũng lặng lẽ tách khỏi đám đông để một ḿnh thưởng thức sự tĩnh lặng của thiên nhiên, để t́m lại chính ḿnh và để nhớ đồng môn và bạn bè thời trọ học. Vẫn một tâm trạng như ban sáng, khi buổi chiều hắn cùng mọi người ghé thác Cam Ly rồi làm một ṿng thăm viếng các cảnh chùa trong thị xă và vùng phụ cận.

Hắn hoàn toàn không ngờ Đà Lạt có khá nhiều chùa như vậy. Lúc c̣n trọ học th́ chỉ biết có Linh Sơn, nay th́ Linh Phong, Linh Quang, Chùa Tàu, Chùa Quan Thế Âm và nghe nói c̣n một ngôi chùa đang được xây cất hay trùng tu ǵ đó gần khu vực của Suối Tiên nữa. Cũng như ban sáng, hắn lại một ḿnh thơ thẩn sau khi được nhiều người nhờ chụp ảnh dùm. Khi đến chùa Quan Thế Âm th́ hắn hết c̣n hứng thú theo phái đoàn vào thăm chánh điện và cảnh trí chung quanh, nên chỉ loanh quanh dưới đường, rồi dán mắt về hướng nóc chuông của Lycée Yersin ở gần đó.

Hồi c̣n trọ học, hắn thường ghé qua trường Yersin và Nhà Ga vào những ngày cuối tuần để bâng khuâng nhớ lại chuyến đi xuyên đêm bằng xe lửa của mùa hè 1959. Chuyến đi với Ông Bà Nội và Ba Má dạo đó đă ghi đậm h́nh ảnh của Đà Lạt vào tâm trí hắn. Đó cũng là nguyên nhân chính đưa hắn lên trọ học mười năm trước đây.

- Hồi đó anh học trên này phải không?
Có tiếng cô gái từ phía sau lưng. Hắn chờ cô đến gần bên rồi mới hỏi lại:
- Cô không theo họ lên chùa à!?
- Đă bắt đầu mỏi chân rồi. C̣n anh… H́nh như đang nhớ kỷ niệm th́ phải!
- Sao cô biết!?
- Dễ ợt! Cả ngày nay, chỉ cần tinh mắt một chút là thấy anh lúc nào cũng một ḿnh tư lự. Cứ như đang ở riêng một góc trời nào đó. Nghe anh kể chuyện Đà Lạt với mấy anh chị kia th́ biết ngay thôi... Anh đă gặp lại bạn chưa?
- Rồi, nhưng c̣n vài người nữa chưa liên lạc được. C̣n cô, chắc là mới lên đây lần đầu phải không?
- Em xin mẹ đi một chuyến v́ lâu nay chỉ biết Đà Lạt qua h́nh ảnh và lời kể mà thôi. Đẹp thật! Nhất là hoa. Ngắm hoài không đă mắt chút nào. Nói chung là Đà Lạt đẹp như tranh vẽ vậy đó!
- Coi như đă quen cô từ hôm qua mà vẫn chưa biết tên. C̣n tôi là…
- Em biết tên anh rồi! Mấy anh, mấy chị gọi anh om ṣm, ai mà không biết tên chứ! Em tên Trâm. Mai Trâm!
- Tên đẹp quá!

Hắn buột miệng khen làm cô gái mắc cỡ đỏ mặt. Chưa kịp nói thêm lời nào th́ một nhóm công nhân từ trên dốc chùa trở xuống. Thấy hắn, cả đám lao nhao hỏi han, kèm theo những lời trách đùa v́ không có người chụp ảnh. Sau đó là những lời trêu chọc làm cho Trâm thêm luống cuống. Hắn th́ vẫn thoải mái chống đỡ v́ đă quá quen với cách đùa dai của đám em út văn nghệ. Trong ḷng hắn vừa dấy lên một thoáng lâng lâng, một chút lăng mạn như thời mới lớn, thời thả hồn tưởng tượng như đang phiêu lưu t́nh cảm, hay sống thật với các nhân vật sau khi đọc truyện ngắn của Đinh Tiến Luyện, Hoàng Ngọc Tuấn và Từ Kế Tường...

Sau bữa cơm chiều, hắn rủ Trâm đi dạo. Cô gái nhận lời ngay và chỉ hơi phân vân khi hắn nói thêm là sẽ ghé nhà bạn để mời nhau một chầu chè hay cà phê ǵ đó.
- Em ngại quá. Biết ǵ mà góp chuyện với bạn anh.
- Đừng lo! Có bà xă của ảnh và cháu gái rất bụ bẫm, dễ thương.Trâm gặp bé Tường Vy là sẽ mê nó liền.

Cứ thế, hắn vừa đi vừa trấn an Trâm, trong ḷng thấy vui khi có một mái tóc dài đi bên cạnh. C̣n cô gái th́ chắc ngại ngùng, nên chỉ im lặng đều bước trên suốt quăng đường từ Yersin vào nhà nguyện của tu viện Đa Minh.
Bạn gặp hắn là nói ngay:
- Ngày mai sẽ có xe cho mày. Chỉ phiền mày phải chở tao đi làm thay v́ đi chung xe công nhân. C̣n đây là…
- Sao lại phiền chứ!?
Hắn mừng rỡ ngắt lời rồi mới giới thiệu Trâm với vợ chồng bạn. Chỉ sau vài câu hỏi han là mọi người như đă thân quen từ lâu rồi. Phần Trâm cũng thấy đỡ ngượng ngùng, v́ bé Tường Vy cứ luôn bám theo nàng đ̣i ẵm, rồi luôn miệng nói, cười.

Thanh Thủy! Quán nhậu kiêm cửa hàng cà phê quốc doanh, là chiếc quán bán gỏi ḅ khô và nước giải khát của ngày xưa. Khung cảnh cũ đă không c̣n. Thay vào đó là những công tŕnh đẹp mắt với đèn giăng khắp phía và chiếc cầu gỗ thả trên mặt hồ, cùng với khoảng sân đẹp, gọn gàng như một công viên. Có cả bến đậu của những chiếc pédalo đầy màu sắc, để du khách mướn đạp ḷng ṿng trên hồ Xuân Hương.

Buổi tối trôi qua thật êm đềm với những câu chuyện tiếp nối từ hôm qua. Hắn và bạn say sưa ôn cố tri tân, c̣n Trâm th́ bị bé Vy lôi đi khắp quán. Khi chia tay, bạn nhắc hắn về chương tŕnh cho hôm sau:
- Sáng mai tao sẽ mang xe tới khách sạn cho mày. Nhớ đừng bắt tao chờ. Không thấy mày là tao vọt luôn ráng chịu.
- Mày đừng lo! Tao sẽ chờ mày ngay ngoài cổng.

Hắn hớn hở trả lời, trong ḷng thầm cảm ơn bạn đă lo cho hắn thật chu đáo. Hương đêm Đà Lạt loáng thoáng mang chút hơi lạnh vào buồng phổi đang ấm khói thuốc làm hắn thấy dễ chịu. Chung quanh hắn là nét mặt rạng rỡ của những người lao động đang tạm quên khó nhọc thường ngày, để tận hưởng hạnh phúc được làm khách nhàn du thưởng ngoạn cao nguyên.

Hắn thầm cảm ơn gia đ́nh Thưởng đă mang lại trong hắn một hạnh phúc thật ấm ḷng sau hai buổi tối hàn huyên. Hắn cũng cảm nhận được sự ưu ái mà Trâm đă dành cho hắn. H́nh như t́nh cảm đang phát triển hết sức thoải mái, tự nhiên. Ước mơ thật giản dị và b́nh thường. Vậy mà phải mười năm mới thành hiện thực. Hắn lại trở về trạng thái mâu thuẫn như trước đây, khi chạnh nghĩ đến “Nàng “. Sao lại là Trâm mà không phải “Nàng“!?

Tại sao hắn không bỏ th́ giờ đi t́m cố nhân, để có được câu trả lời chính xác cho tṛ chơi t́nh cảm đă bắt đầu từ mười năm trước? V́ sự rung động đă không c̣n như xưa, hay v́ quá khứ đă ngủ yên từ lâu và ư định hâm nóng lại t́nh cảm chỉ là một cố gắng đáng tội nghiệp !? Hắn chưa t́m được câu trả lời đích thực, nhưng đă có lúc hắn có cảm giác Đà Lạt và “Nàng“ chỉ là một. Nhớ Đà Lạt cũng có nghĩa là nhớ “Nàng“ và ngược lại, khi nghĩ đến “Nàng“ là hắn nhớ Đà Lạt đến quay quắt.

Nhưng đó là cảm giác và t́nh cảm trước đây. Hai ngày qua th́ đă có dấu hiệu của một sự thay đổi, dù là thay đổi thật mơ hồ mà măi đến đêm nay hắn mới dần dà nhận ra. Đó là hắn đang thi vị hóa cảm giác được nh́n lại núi đồi Đà Lạt. nên trong ḷng ray rứt nhưng không băn khoăn, bồi hồi nhưng không nhức nhối. Mặt khác, h́nh bóng “Nàng“ đang tạm nhường chỗ cho “cô gái đường dài“, để đêm Đà Lạt nồng thêm chút hương lăng mạn thật bất ngờ...

Cảm giác này kéo dài cho đến lúc hắn chia tay với Trâm khi về đến khách sạn, lời sau cùng trước khi ai về pḥng nấy, chỉ là chúc nhau ngủ ngon. Không có câu hẹn gặp ngày mai, dù mức độ giao t́nh từ sơ giao đă tiến dần đến mức thân ái như vừa trải qua trong ngày...

Hắn dậy thật sớm, xuống ngồi ngoài quán lộ thiên ngay góc Nhà Chung và Yersin để chờ bạn, trong đầu vẫn c̣n lan man giữa mơ và thực, giữa quá khứ và hiện tại, giữa Trâm và “Nàng”.
- Mày đang mơ mộng ǵ đó?

Tiếng của bạn lôi hắn về hiện tại. Bạn đă dừng xe ngay bên lề từ lúc nào không hay.
- Thôi, ḿnh đi ngay kẻo trễ.
Bạn nói nhanh trước khi hắn kịp mời uống cà phê. Chiếc Honda dame màu xanh lá cây đưa cả hai hướng về thác Cam Ly. Hắn thật sự cảm động khi thấy bạn đă chu đáo giúp hắn thực hiện ước muốn ấp ủ từ khi có tên trong danh sách du lịch cao nguyên.

Khi tới nơi, bạn chỉ con đường đất dẫn vào khu vực công trường lấy đá, nói gọn:
- Đây là chỗ tụi tao làm. Theo hết con đường ngoài này th́ lên tới phi trường Cam Ly cũ. Thôi, đi chơi vui nghe! Xăng nhớt đủ cho mày chạy tới đâu cũng được, kể cả xuống Đơn Dương hay thưởng ngoạn trên Đường Ṿng Lâm Viên. Đường mới trùng tu. Đẹp lắm đó! Tối nay gặp lại ở Thủy Tạ lúc 7 giờ. Đă nhắn tin tới từng đứa Đồng Đế rồi!

Hắn cảm ơn bạn rồi quay đầu xe. Gió mát, thoang thoảng hơi sương c̣n vương đọng dù nắng đă vắt ngang màn trời xanh biếc. Hắn như tan vào gió, ḥa vào sương để thấy lại ḿnh của mười năm trước. Cũng buổi sáng lái xe chầm chậm, thong thả, đủ để nh́n ngắm cảnh vật, đặc biệt là các dinh thự bề thế được bao bọc bởi những hàng thông cao vút, và những vườn hoa đủ loại.

Hắn ṿng qua rạp Ḥa B́nh để theo lộ tŕnh quen thuộc của xe Lam chạy qua trường Bùi Thị Xuân, rồi theo đường Vơ Tánh lên Viện Đại Học. Hôm qua chỉ nh́n thoáng bên trong ṿng rào khi xe chạy ngang. Hôm nay hắn dừng ngay trước cổng, ngay đúng chỗ ngày xưa đă từng chụp ảnh kỷ niệm với các bạn cùng nhóm. Hắn thấy ḷng chùng xuống khi đứng bên ngoài nh́n qua cổng chánh.

Phía trong là khung trời đầy ắp kỷ niệm của thời nh́n "bụi phấn giảng đường trên tóc em ngoan". Chỉ cần đẩy xe qua cửa phụ là có thể t́m lại được khung cảnh của ngày xưa. Nhưng vào để làm ǵ!? Hay chỉ thêm ngậm ngùi cho một cuộc bể dâu của thời đại!? Giảng đường hôm nay không phải dành cho Thụ Nhân của ngày nào. Quan niệm Tri, Hành đă hoàn toàn thay đổi. “Những người muôn năm cũ“ đă không c̣n. Kiến trúc cũ vẫn c̣n nguyên vẹn nét hiền ḥa của từng hàng cây, khóm lá, bụi hoa; nhưng Viện Đại Học bây giờ đă thay tên, đổi chủ. Vỏ c̣n đó, nhưng Ruột đă thay màu. Vào để làm ǵ cho thêm hụt hẫng!?...

Nỗi tiếc nuối theo hắn ḷng ṿng qua các nẻo đường quanh trung tâm thị xă. Vẫn không có tăm hơi của bất cứ ai mà hắn muốn ghé thăm. Từ ngôi biệt thự mùa hè của ty Quan Thuế trên Hải Thượng cho đến Thành Thái, Hoàng Diệu, Hàm Nghi và Hai Bà Trưng, nơi nào cũng chỉ nhận được những ánh mắt ḍ xét hay vài cái lắc đầu ra dấu không biết khi hắn hỏi thăm về những người thân quen ngày xưa.

Hắn bồi hồi chạy qua Phan Đ́nh Phùng để gọi là tưởng niệm buổi chiều sau cùng trước khi rời Đà Lạt mười năm trước. “Nàng“ là người duy nhứt dành cho hắn một hy vọng cho t́nh cảm lâu dài, và cũng là thân chủ thư tín trung thành nhứt suốt từ khi chia tay, cho đến ngày hắn tan hàng ngoài Đà Nẵng.

Thời gian mười năm đủ để làm thay đổi nhiều thứ, kể cả t́nh cảm con người. Huống chi giữa hắn và nàng chỉ có một buổi chiều dạo phố mua quà mà thôi. Thà để cho quá khứ đẹp hoài trong tâm tưởng, c̣n hơn bẽ bàng nh́n nhau để rồi chẳng hâm nóng được kỷ niệm, hay tạo thêm chút cường độ nào cho t́nh cảm có thể đă lắng đọng từ lâu.

Nghĩ đến đây, hắn thở dài rồi ṿng xe về hướng Ḥa B́nh, định bụng sẽ ghé qua Thủy Tạ, ngồi ngoài ban công nhâm nhi cà phê, ngắm đồi Cù cho qua giờ. Nhưng khi xuống hết con dốc Lê Đại Hành th́ hắn thấy một lô công nhân đang khệ nệ xách giỏ, túi, bị và những bó củi dầu đi trên đường. Có cả Trâm và những người thuộc gia đ́nh các tài xế. Ai nấy đều có vẻ thấm mệt v́ mang nhiều, xách nặng. Thấy vậy, hắn t́nh nguyện chở từng đợt người và hàng hóa về tận khách sạn. Khi xong xuôi th́ cũng vừa đúng giờ cơm trưa.

Sau khi ăn xong th́ hắn đă thấy Trâm cùng nhiều người khác đang nhận ảnh từ mấy người phó nḥm chuyên đi theo các đoàn du lịch. Thấy hắn, Trâm và vài đứa em văn nghệ tự nhiên kéo lại để khoe ảnh chụp hôm qua. Một người lên tiếng trêu chọc:
- Để về xem anh Huy chụp ra sao. Mất đầu hay mắt nhắm là bắt đền đó nghe!

Hắn đùa lại cho vui:
- Th́ tôi đă có nói rồi mà! Giao trứng cho ác th́ ráng chịu.
"Cô gái đường dài" cũng không bỏ lỡ cơ hội góp chuyện:
- May quá! Trâm không có nhờ ảnh chụp cho tấm nào. Nếu không làm sao mà bắt đền?!
- Th́ cứ tới nhà máy, nhắn bảo vệ gọi tay trống của đội Văn Nghệ ra để ăn vạ. Tụi này làm chứng cho, lúc đó phải bồi thường thiệt hại thôi.

Cả nhóm công nhân rầm rập lùa nhau lên lầu sau một tràng cười thoải mái. C̣n lại Trâm th́ đang nh́n hắn như muốn nói điều ǵ đó. Thấy vậy, hắn mở khóa, vừa dắt xe ra cửa, vừa hỏi:
- Hồi sáng Trâm dậy trễ phải không?
- Em dậy sớm đó chứ!
Trâm bước theo hắn ra sân, nói tiếp:
- Định xuống ngồi cà phê với anh nhưng Cô Bảy không cho.

Hắn ngạc nhiên:
- Cô Bảy của Trâm…?!
Cô gái cười, có vẽ bẽn lẽn:
- Dạ phải. Em có nói chuyện về anh cho cô nghe và…
-Tôi hiểu rồi. Cô Bảy sợ Trâm bị tôi “bắt cóc“ chứ ǵ!?
Hắn ngắt lời. Cô gái biết hắn đùa nhưng vẫn nghiêm nghị đính chính:
- Không đâu! Cô nói để anh tự nhiên đi t́m bạn và t́m lại kỷ niệm ngày xưa. Có em th́ không chừng sẽ làm mất hết hứng thú, hay không c̣n tự nhiên để sống thật với ḿnh. Cô khuyên em nên tôn trọng thế giới riêng của anh. Em nghe lời cô dù không hiểu hết lời cô nói.

Hắn ngạc nhiên về bà cô của Trâm. Chắc chắn cô Bảy không phải chỉ là một con buôn đường dài chuyên nghiệp. Thấy hắn thừ người suy nghĩ, cô gái nói tiếp.
- Cô Bảy khi xưa học ở Trường Nhà Trắng. Dân “đầm hái nho“ thứ thiệt đó nghe! Cô bỏ học sau khi xong Tú Tài v́ dượng Bảy đeo sát quá. Ba con, chồng c̣n cải tạo. Cô làm đủ thứ nghề. Từ bán xôi trước cửa trường Tiểu học Tân Định, đến đan mây tre, rồi theo chú Sáu “làm ăn“ xa. Lẽ ra em phải ở nhà để phụ với mẹ lo coi chừng đám nhóc của cô, nhưng thím Sáu biết em thèm du lịch Đà Lạt từ lâu, nên mới t́nh nguyện chạy qua chạy lại để em có dịp theo chú Sáu đi chuyến này. Tội nghiệp cho cô Bảy lắm! Bề ngoài lạnh lùng, bặm trợn, nhưng bên trong rất giàu t́nh cảm. Hôm kia, khi được anh nhường chỗ ngồi, cô rất cảm động, sau đó khi biết em quen anh th́…

Hắn nhướng mày nh́n Trâm nhưng không hỏi, v́ chỉ cần thấy cô gái ngượng ngùng đỏ mặt, là hắn hiểu cô của Trâm đă không phản đối chuyện cô gái có vẻ thích hắn. Tự dưng trong ḷng hắn nảy sinh một cảm t́nh nồng hậu với người chinh phụ. Người vợ lính tảo tần nuôi con, chờ chồng. Người chinh phụ của thời b́nh, nhưng là một thời b́nh của đổi đời nghiệt ngă.

- Anh đang nghĩ ǵ đó! Thôi, không phá anh nữa đâu!
Câu nói của cô gái lôi hắn ra khỏi suy tư. Hắn chưa kịp nói ǵ th́ Trâm dừng bước:
-Em đi vào nha. Anh lo chuyện của anh đi!
- Không. Mọi thứ đă xong rồi. Tôi định trả xe sớm đó mà! Trâm có muốn đi một ṿng với tôi không?

Hắn nói vội. Cô gái mừng rỡ gật đầu. Hắn cho xe chậm răi chạy qua những con đường mà hắn từng một ḿnh hay bè bạn hăm hở lạng xe, ồn ào xuôi ngược, rồi chạy lên tận Cây Số 4 để ngắm Lănh Địa Đức Bà. Sau cùng là ṿng về đồi Cù để cùng ngồi dưới một ṿm cây thoáng mát, nh́n qua bên kia hồ, ngắm vẻ đường bệ của khách sạn Palace và…im lặng.

Chỉ một ṿng quanh thị xă. Thời gian bên nhau không nhiều, nhưng cũng đủ để hắn kể hết cho cô bạn nhỏ nghe về những ngày hội học đầy kỷ niệm. Hắn say sưa nói, Trâm kiên nhẫn lắng nghe. Hắn kể chuyện mà như nói với chính ḿnh. Thật ra hắn chỉ cần có được những phút giây vừa qua với Trâm là đủ để thấy hạnh phúc. Thứ hạnh phúc lăng mạn nhưng giản dị, b́nh thường mà hắn thường mơ ước mười năm trước đó...

Cơm chiều với mọi người tại khách sạn là vừa vặn c̣n chút thời gian dạo một ṿng để ngắm hoàng hôn trên phố núi. Từng nhóm du khách, trong đó có hắn và Trâm thả từng bước chậm trên đường. Bước chân đưa hắn và người con gái lên rạp hát Ḥa B́nh, xuống chợ hoa, ṿng lại bờ hồ rồi leo từng nấc thang dẫn lên Palace, vừa vặn để Trâm thở phào v́ đă bắt đầu thấy mỏi chân.

Lại im lặng như lúc trưa ngồi bên sân Cù. Có lẽ cô của Mai Trâm nói đúng. Hắn vẫn cần kỷ niệm, vẫn muốn sống trong thế giới ảo h́nh mặc dù đang hiện thực. Hắn lại hoang mang khi nghĩ đến “Nàng“. V́ đang có một mái tóc dài kề bên, v́ thời gian đă làm vơi đi t́nh cảm; v́ nỗi da diết bâng khuâng trên đường lên cao nguyên chỉ là cảm giác thoáng qua và vơi dần khi trở về chốn xưa, hay v́ chính hắn đă thay đổi mà vẫn không biết hoặc cố t́nh chối bỏ.

Hắn vẫn chưa quên “Nàng“. Không thể quên được“ Nàng“! Nhưng nỗi xao xuyến và ray rứt mỗi khi nghĩ đến nàng đă không c̣n như ngày xưa, hay ngay như lúc biết ḿnh có tên trong đoàn du lịch. Hắn biết ḿnh đă có thay đổi nhưng vẫn chưa muốn buông thả quá khứ và kỷ niệm. Mâu thuẫn. Thật là mâu thuẫn!

“- Mười năm! Sao phải đến mười năm mới gặp lại nhau?
- Có lẽ tại số phận ḿnh như vậy đó! Riêng với những ai ở trong hoàn cảnh của Huy th́ càng bi đát hơn. V́ từ khi c̣n chiến tranh, đến lúc tù đày, rồi những nhọc nhằn của kiếp phó thường dân. Lúc nào cũng bí rị, không có lối thoát cho chính ḿnh.
- Ngọc hiểu, và rất thông cảm cho Huy. Cuộc sống bị đóng khung mọi mặt. Ngay cả phận đàn bà, con gái như Ngọc mà cũng bị chao đảo huống chi là Huy. Nhưng Ngọc vẫn không hiểu v́ sao tụi ḿnh bặt tin nhau mới là chuyện lạ. Khi mới tàn cuộc th́ không nói. Sau này Ngọc có nghe tin Huy được phóng thích và về với gia đ́nh rất sớm. Nhưng chỉ có thế thôi. Hỏi thăm bạn cũ, kể cả những bạn ở Đà Lạt này, th́ ai cũng nói là không nhận tin tức của Huy thường xuyên và sau đó mất luôn địa chỉ v́ thư gửi đi không thấy hồi âm.Tại sao vậy!?
- Có lẽ đó là lúc Huy chạy đôn chạy đáo để kiếm đường vọt không chừng. Và ngược lại, khi nhờ tụi nó t́m dùm Ngọc th́ chỉ nhận được lời hứa hẹn cho có lệ. Sau cùng th́ mới đây, các bạn có cho biết là Ngọc c̣n ở Đà Lạt.
- Vậy tại sao không có thư. Mà mới đây là lúc nào?!
- Cách nay đúng một năm. Khi đi hụt mấy lần. Hết vốn của gia đ́nh, nên Huy phải trở lại và t́m mọi cách để giữ chân tại Sài G̣n, cuối cùng là làm “cu ly quốc doanh” để hy vọng được yên thân phần nào. Trong số bạn xưa học cùng lớp th́ chỉ có Thưởng và Duy Tân sốt sắng nhín tiền ăn quà sáng, để thỉnh thoảng gởi cho Huy vài chữ. Lần nào họ cũng nói là sẽ t́m Ngọc dùm Huy. Rốt cuộc bọn nó lo cày bừa mệt nghỉ. Mang thư tay trao cho Ngọc cũng không làm dùm. Đành chịu thôi!
- Mấy ông Lính nhà Huy đúng là lười kinh khủng. Mà cũng "kỳ thị" ghê lắm! Nghe nói nhậu với nhau hoài, nhưng chớ hề ghé ngang nhà hay chỗ làm của Ngọc để chào nhau một tiếng.
- Ngọc trách oan cho họ rồi. Tụi nó đều có gia đ́nh. Đi t́m Ngọc thường xuyên th́ không tiện. Hơn nữa nếu như Ngọc có chàng nào rồi th́ càng thêm phiền phức.
- Làm ǵ có chàng nào?! Ai mà thèm dân “ế độ” như Ngọc đây chứ!
- Vậy c̣n…
- Anh Phước hả!? Không nhận được tin từ ngày tan hàng cho đến nay. Liên lạc với gia đ́nh anh ấy cũng không được. Có lẽ họ đă di tản ra ngoại quốc hay không trở lại Huế nữa không chừng. Hè năm 1973, Ngọc có ra tận Tổng Y Viện Duy Tân thăm khi anh ấy bị thương. Không thể dự lễ Măn Khóa Sĩ Quan của Huy và các bạn là v́ vậy đó! Chừng hai tháng sau, anh Phước có lên đây khi đi phép xuất viện. Ngọc nhớ rất rơ là giữa tháng 3-1975 có gửi thư cho Anh Phước và cho Huy cùng một lượt. Không nhận được hồi âm của ai cả.
- Lá thư đó theo Huy vào các trại lao động khổ sai ngoài Quảng Nam, v́ Huy nhận thư Ngọc vào đúng ngày di tản từ Tam Kỳ về Đà Nẵng. Không đầy ba ngày sau là tan hàng. Rất tiếc là chút ủi an trong lúc cùng khổ cũng trở thành nguyên nhân và cớ sự, để bọn quản giáo tha hồ đay nghiến ḿnh. Lá thư của Ngọc cùng với chiếc nhẫn lần hạt đă bị khám phá và tịch thu sau một lần khám xét định kỳ. Kiểm điểm trước ban quản trại hai ngày liên tiếp. Tưởng đâu đă bị trù dập mút chỉ không được về v́ tội thờ Chúa mà không chịu thờ ông cố nội của tụi nó.
- Mà thôi! Bây giờ th́ ḿnh cũng đă gặp lại nhau. Nhưng mà Huy ở chơi bao lâu?
- Một ngày đi, hai ngày ở, sáng ngày thứ tư th́ về. Tiêu chuẩn du lịch kiểu quốc doanh là vậy. Không dễ ǵ có tiền để đi chơi trong thời buổi này. Chỉ may mắn được đi ké mà thôi.
- Huy t́m được hết mọi người chưa?
- Ngày đầu lên tới đây th́ đă xế chiều. Thả một ṿng qua Ḥa B́nh để nh́n ông đi qua, bà đi lại là đă hết giờ nên tối chỉ ghé qua khu gia trang của Ba Mẹ Thưởng rồi ăn tối với vợ chồng hắn. Hôm qua theo xe đi viếng thắng cảnh cả ngày, tối lại ghé nhà Thưởng hàn huyên tiếp. Hôm nay lội ḷng ṿng t́m lại những chốn thân quen của ngày xưa. Bây giờ th́ ngồi đây với Ngọc. Chút nữa họp mặt bạn Lính và cũng là Đồng Môn của tụi ḿnh dưới Thủy Tạ. Nói chung là tại gặp nhau trễ quá. Nếu không th́ Huy “bắt cóc“ Ngọc nguyên ngày mới thỏa ḷng.
- Khó tin lắm. Hai ngày trời mới chịu gặp Ngọc. Hay là bận lo cho em công nhân nào đó phải không ?A! Nhớ rồi. C̣n hồng nhan, tri kỷ bên đường Hải Thượng, Hai Bà Trưng, Thành Thái, Vơ Tánh và cả khu vực Cây Số 4 nữa. Dễ ǵ “chàng“ không tạt qua để ngắm mấy tà áo dài, hay t́m lại ai đó chứ ǵ!? Khai thật đi!
- Xứ này đồi dốc chập chùng. Dù có trở lại thời đi lính cũng không có sức mà lội xa đến như vậy, huống chi ốm đói như bây giờ...
- Ai mà biết được mấy ông. Vậy chứ tại sao chỗ Ngọc làm chỉ cách Ḥa B́nh có một con dốc mà không ghé qua, lại phải nhờ chị Thưởng nhắn tin? Mấy ông ba xạo lắm. Ai mà tin cho nổi. Chắc là hôm qua dành cho " người đẹp" nào rồi phải không?
- Huy nói thật mà! Không tin th́ chút nữa hỏi Lộc, hay Thắng sẽ biết.
- Mấy ông bao che cho nhau. Ai c̣n lạ ǵ chứ!
- Mấy bà cũng lạ ghê! Nói thật th́ không tin, c̣n nói láo th́ tin ào ào! Đă bảo là từ xưa tới nay Huy chỉ “đầu tư“ một ḿnh Ngọc mà thôi. Không tin th́ để Huy vuốt mũi thề nha…”

- Anh Huy! Coi chừng!
Hắn thảng thốt giật ḿnh quay sang Trâm. Cô gái vừa đưa tay phủi tàn thuốc vướng trên tay áo của hắn, vừa dáo dác t́m xem có chỗ nào bị cháy xém hay không, rồi nói tiếp:
- Suưt chút nữa là anh làm rơi điếu thuốc lên người rồi. H́nh như anh đang nghĩ ngợi về chuyện ǵ đó vui lắm phải không?
- Sao Trâm biết! Bộ anh trông tức cười lắm hả?!
- Anh cứ chống cằm ngồi nh́n đăm đăm vào chỗ nào đó bên kia bờ hồ, thỉnh thoảng lại mỉm cười ra vẻ thích thú lắm. Có lúc em lại tưởng anh muốn nói điều ǵ đó với em, nhưng anh chỉ đốt thuốc rồi trở về trạng thái cũ. Điếu thuốc cứ thế mà ngắn dần, mà anh th́ như không hay biết nên đă định hút tiếp, mặc dù thuốc đă cháy đến tận đầu lọc. Không gọi anh, th́ chắc đă phỏng môi rồi đó. Mơ mộng ǵ mà quên cả ḿnh đang ở đâu vậy?

Hắn chỉ cười trừ, lại đốt thuốc để có thêm thời gian suy nghĩ trước khi trả lời cô bạn mới quen trong chuyến du lịch. Làm sao nói hết những ǵ đă xảy ra trong đầu hắn. Và làm sau nói được sự thật là hắn vẫn ước ao có “Nàng“ ở bên cạnh ngay lúc này đây. Hắn biết ḿnh mâu thuẫn khi không chịu ghé t́m “Nàng“ tại chỗ làm. Để làm ǵ chứ! Hắn đă tự đặt cho ḿnh câu hỏi và cũng tự kết luận, là sau mười năm liệu t́nh cảm xưa c̣n được bao nhiêu; huống chi lúc chia tay nhau th́ cũng chẳng có lời nói hay hành động nào đủ để gọi là t́nh tứ!? C̣n thư từ qua lại sau đó th́ cũng chỉ dừng ở mức thân và mến. Không hơn, không kém!

Hắn im lặng đă khá lâu khiến Trâm giả đ̣ làm nũng:
- Anh thật khó hiểu quá! Khi th́ kể chuyện và cười nói huyên thuyên, lúc lại lầm ĺ xa vắng. Có ǵ th́ cứ nói cho em nghe đi. Em thích nghe anh nói lắm!

Lần này th́ hắn bật cười. Hai ngày qua, Trâm cứ thích theo hắn để nghe kể chuyện Đà Lạt, mặc dù đi tới đâu cũng có người t́nh nguyện kể những huyền thoại hay những tam sao thất bổn về mọi thứ trên đời của phố núi. "Cô gái đường dài" thoải mái theo hắn ḷng ṿng các nơi, dù chỉ để ngồi trên sân Cù im lặng nh́n mây bay, hay ghé qua những “đường xưa, lối cũ“ mà hắn đă từng tới lui mười năm trước.

Những lăng mạn nhẹ nhàng mà bâng khuâng của thời mới lớn, đă có thêm cơ hội bộc phát khi cô gái ḥa ḿnh vào khung cảnh trữ t́nh của cao nguyên. Hắn cần có một chiếc bóng bên cạnh, c̣n Trâm th́ đang muốn được ấm ḷng để làm đẹp những ngày thỏa thích sống theo cảm tính. Cũng may Trâm không hỏi v́ sao lại chọn thềm Palace để ngồi cho qua th́ giờ mà không vào Thủy Tạ trước để chờ các bạn. Bằng không th́ hắn lại phải nói dối để giữ riêng cho ḿnh một kỷ niệm khác cũng thật đẹp vào một mùa trăng đúng mười năm trước, tại bậc thềm cao nhất này.

Hắn chậm răi thả khói:
- Anh không biết phải bắt đầu từ đâu. Nhưng thật ḷng th́ anh rất cảm ơn Trâm đă chọn anh để cùng tận hưởng hạnh phúc như hiện nay. Anh muốn sống lại quá khứ, nhưng t́nh cảm xưa đă không c̣n. Nhớ người cũ, nhưng vẫn phải sống trong hoàn cảnh mới. Đi với anh cả ngày th́ em đă biết rồi đó! Anh chỉ muốn nh́n lại cảnh cũ hơn là gặp mặt người xưa v́ vật đổi sao dời, huống chi là t́nh cảm con người. Cho nên, dù có chút bùi ngùi nhưng anh vẫn c̣n được an ủi là khi không gặp họ th́ h́nh ảnh của họ vẫn đẹp như ngày nào c̣n học chung với nhau. Em đă đủ lớn để hiểu những ǵ anh nói, nên anh cũng rất thật ḷng kể rơ những ǵ anh nghĩ ngợi trong hai hôm nay. Tóm lại, anh đang có em bên cạnh. Không thấy hạnh phúc lúc này, th́ c̣n chờ đến khi nào nữa chứ!?

Trâm cười, lôi hắn đứng dậy.
- Anh khéo nói lắm. Em tạm tin anh. Chút nữa sẽ hỏi mấy ông bạn của anh về những “thành tích“ của anh rồi sẽ tính sau. C̣n bây giờ th́ trễ rồi!

Hắn im lặng cùng "cô gái đường dài" bước xuống các bậc thang. Chiều đă tắt nắng từ lúc nào không hay. Phố xá đang lên đèn. Đà Lạt hôm nay vẫn là khung trời của mơ mộng, nhưng hắn đă không cô đơn như mười năm trước đây. Ngược lại, hắn đang có một mái tóc dài ở bên cạnh, vậy mà loáng thoáng đâu đó vẫn là một mối cảm hoài khó diễn đạt thành lời. Hạnh phúc đang hiện thực mà cơi ḷng cứ như đang c̣n trong cơi mộng.

Hắn chỉ hoàn toàn tỉnh táo và nhận chân hạnh phúc khi những người bạn, vừa là đồng đội quân trường, vừa là đồng môn thời “Đại Học Sĩ“ đă dàn sẵn hàng ngang trước sân hoa Thủy Tạ, để chào đón hắn bằng những ṿng tay gh́ siết thật chặt, kèm theo những cử chỉ và lời nói thật vui nhộn để cô bạn mới quen của hắn khỏi bỡ ngỡ.
- Giấu kỹ quá nghe bạn!
- Vậy là t́nh quá rồi c̣n ǵ!
- Nhớ tính gấp đi nha. Tụi này bắt đầu để dành tiền từ hôm nay đấy!
Cả đám nhao nhao chọc đùa.

Hắn chỉ cười, giới thiệu Trâm với các bạn, c̣n cô gái th́ chỉ biết luống cuống bước theo hắn vào quán. Hăy c̣n quá sớm để nói đến một thứ t́nh cảm lâu dài. Ngay bây giờ hắn chỉ biết là trong ḷng lại đang bắt đầu một chu kỳ hạnh phúc. Hạnh phúc được sống lại quá khứ qua câu chuyện hàn huyên với bạn bè và niềm vui khi có được những bước song hành trên phố núi. Như vậy cũng quá đủ để có thêm một chút ǵ để nhớ và để ghi lại trong nhật k‎ư viết về Đà Lạt sau mười năm tái ngộ.
 

HUY VĂN
( ...Để kỷ niệm đêm cà phê Thủy Tạ, 10-03-1982 và tưởng nhớ Đinh Th́n, Nguyễn Duy Tân, Nguyễn Liêm R.I.P )

 

 

 


VĂN CHƯƠNG

2022-2023
2021
2020
2018-2019
2017
2016
2015
2014
2013 
2012

Truyện Ngắn

Hồi ức - Một thời chinh chiến 
No Easy Day - Ngày Vất Vả

Nụ cười đầu năm  
 Luận về nghệ thuật lănh đạo  
Lá cờ vàng ba sọc đỏ 
Nhìn lại cuộc chiến Triều Tiên 1950 – 1953  
 T́nh h́nh Việt Nam sau Hiệp Định Geneve  
 Những trang sử hào hùng của HQ/QLVNCH  
CSVN hứa hẹn nhân quyền... 
Âm mưu cưỡng chiếm Hoàng Sa của TC  
Bài viết hay về nước Mỹ  
Đại Tá Võ Văn Xét - Thân phụ BK Vơ Khắc Hiệp 33  
Chuyện "THẦN B̉BOUL"
Ông già Noël mắt một mí
Christmas in the communist re-education camp
Không món quà nào hơn
Kẻ đào ngủ
Quốc Học
Tưởng nhớ Việt Dũng
Bài thánh ca buồn  
 Những mảnh đời trên một chuyến "Xe Đ̣"  
Mùi áo lính  
Ngàn đời nhớ anh  
Kư ức vùng Hỏa Tuyến  
 Ba vị đại tá VNCH là những nhạc sĩ tên tuổi  
Mầy c̣n nhớ không?  
Tiếng Việt ḿnh ngộ quá!  
 Về thăm cố hương  
SEAL của Mỹ bắt giữ thủ lĩnh hàng đầu của Hamas 
Một thoáng mùa thu về trên xứ Huế  
Con người thực Anthony Fauci
Một giọt dầu loang  
 Sau khi chết, chúng ta về đâu?  
 Giỗ cho 300000 quân sĩ đă chết trong chiến cuộc VN
Phút cuối Tân Lâm  
 Lễ viếng mộ 81 tử sĩ Nhảy Dù  
Người Nhật/Người Lào & Người Việt  
Chuyện chú A Tỷ và Tiểu Thanh  
 Sự thật về lực lượng Hamas  
 Người việt nam hèn hạ  
Giết cho đủ chỉ tiêu!  
Một nét chữ, một đời người 
Chàng lính binh nh́ bị khiển trách v́ giày bẩn  
Lần đầu nhập trận  
Nói tiếng Anh kiểu này...
Những món nợ phải trả  
Cờ Vàng 3 sọc đỏ - Ngọn cờ đại nghĩa của dân tộc Việt  
Hồng nhan  
Cô Lành về Quảng Nam 
Những người 50-80 tuổi nên đọc  
 Những mùa Trung Thu  
Đường vào Học Viện Không Quân Hoa Kỳ 
Mỹ vào VN ‘lần hai’ và các bài học cho hôm nay  
 Việt kiều mới ở xứ người  
 Trả lời câu hỏi về cuộc bại trận của QLVNCH  
QLVNCH  1968 - 1975 
Hỏng rồi tiếng nước tôi!  
Dốt hay nói chữ
Tiến tŕnh bầu cử tại Hoa Kỳ  
 Những ngày tháng cũ  
 Người hùng chỉ huy trận chiến Long Tân vừa qua đời 
Thảo tím  
Lại nước mắm  
Ngu như lợn  
 Long Tân Day  
 Kỷ niệm 50 năm chiến tranh Việt Nam  
 Tưởng nhớ Anh Vân - Quách Tố Vương  
Gửi trứng cho ác  
Hoàng Ngọ 
Số phận nào cho kẻ thua trận?  
Nghệ thuật chôn sống 
Lữ Đoàn III Nhảy Dù Quảng Trị năm 1972  
 Để thấy vợ ḿnh dễ thương hơn nhiều..  
Trường xưa
Đường chiến binh  
 Nhà khoa học gốc Việt được vinh danh...  
Giấc mộnh kinh hoàng  
 Nhạc sĩ Từ Cộng Phụng  
Thư số 141a gửi ngư2i ơlính QĐNDVN 
Đêm truy điệu  
Bà già Ba Tri  
 Một đời Kỵ Binh, hiên ngang, lẫm liệt  
Sự ra đời của ngày lễ Độc Lập Hoa Kỳ 
Thương tiếc một bác sĩ quân y  
Đài Tưởng Niệm Chiến Tranh ở Melbourne, Úc,,, 
Câu Chuyện Về Jacky Ly  
 Nhớ lại một ngày vui  
Người ta đi lính mang lon  
Đắng cay của một người tù  
Để thấy thương vợ nhà hơn  
Cuối cuộc hành tŕnh 
Áo học tṛ và áo trận
Câu chuyện ngày xưa
Đừng bao giờ...
Những âm thanh tuổi thơ
Vài nét về QLVNCH và ngày Quân Lực 19/6
Tháng sáu trời mưa
Thanh Tâm Tuyền, giữa ḷng cuộc đời
Người lính Mỹ nay ở đâu?  
 Giọt hạnh phúc trong đáy ly!  
Đói !
Ngày Chiến Sĩ Trận Vong ở thủ đô Mỹ
Nhân lễ Chiến Sĩ Trận Vong Mỹ, nhớ....
Ngày Chiến Sĩ Trận Vong,’ tưởng nhớ chiến sĩ VNCH
Nói phét!
 Thuyền đắm giữa khơi
Khi sa cơ mới biết ai là bạn...! 
Quốc hội TB Florida ban hành Nghị Quyết Vinh Danh..  
Nhật Bản trong tôi  
Tôi viết cho anh - Người "Chiến sĩ áo đen VNCH"  
50th Anniversary of the Vietnam War  
Quân Đội Úc trong chiến tranh VN  
Bản án tử h́nh
Ḍng sông, ḍng đời  
Một thành phố mất tên  
 30 Tháng Tư, lời xin lỗi muộn màng  
Tuẫn tiết 
Những kẻ xa quê
Hồi đó tụi mày ở đâu?  
 Quên sao được ngày 30 tháng 4 – 1975  
 Giờ phút cuối cùng của đồi Tăng Nhơn Phú  
Ca hát với ma 
Gă bất cần 
Những thống khổ bi hùng  
 Những h́nh ảnh không in ra được  
Thầy đồ 
Truyện về lính - Tự truyện của một phi công  
40 năm t́m bạn
Một mối đau chung, nhiều lối nh́n khác biệt!  
Trường Sa tháng 4 năm 1975  
 Ngày Quân Đoàn I “tan hàng”  
Thảm họa di tản từ Miền Trung Tháng Ba 1975  
Người lính năm xưa  
 Tướng VNCH tù trên 17 năm  
Hai lá thư 
Tiểu sử Lữ Đoàn 1 Nhẩy Dù 
Huynh đệ chi binh
An Dương  
 H́nh ảnh một buổi chiều  
 Mẹ! Hiền phụ của ông Bảo!  
Nhà già... chào mi!  
Tôi là người nước nào?  
 Giờ phút …hấp hối cuả 1 thành phố  
 Chuyện xưa đến nay vẫn đúng  
 Cuộc đời và sự nghiệp ca sĩ Quỳnh Giao  
 Trên đồi gió  
 Con nhà nghèo trở thành hàn lâm kỹ thuật Mỹ  
 Vị Tổng Thống giữ chức vụ lâu nhất Nước Mỹ  
Đồi xưa, núi cũ  
 Đoạn đường kỷ niệm thời thơ ấu  
 Người điệp viên giỏi nhất của VNCH & CIA  
 Cái nh́n mới về VNCH
Cơn ác mộng  
Chặng đường quê hương  
Máu đào nước lă  
Những quả ổi cuối mùa  
 Đời đi dạy tại Canada  
Tiếng Việt Sài G̣n cũ  
Tác giả 'Dư âm' qua đời ở tuổi 95
Giận cá chém thớt hay giận thớt chém cá ?  
Chế Lan Viên Gato!  
 Thắp nhang sao mà vẫn căm thù người chết  
Để tang cho sách  
 Đồi Charlie: Người đi, linh hồn ở lại  
Mẹ Việt Nam 
Trước thềm xuân hoà b́nh
Cái áo của thầy tôi  
 Hiệp định Paris 1973 - 2023 - 50 Năm nỗi đau...  
 Trầm Tử Thiện - Người chép sử lư vong...  
 Mâu thuẫn quân sự và chính trị Mỹ về cuộc chiến VN  
 Tử sĩ Hoàng Sa  
Hương vị ngày xuân  
 Nhớ lại cái tết năm xưa  
 Bài viết dành cho kẻ mở miệng là tiếng “Ba que”
Mùa xuân hạnh ngộ
Sài G̣n của tôi
Viết về một người bạn vừa nằm xuống
Vĩnh biệt nhạc sĩ Ngọc Chánh  
Xuân về, nhớ Quê Hương  
 Đời đi dạy  
 Hãy để Cha sống những ngày cuối cùng ...  
Trạng Quỳnh và loại dân khí thấp kém 
Khi vợ vắng nhà  
 Kết quả bầu cử tiểu bang Victoria, Úc  
 Thạch Lam  
 Người chị cao cả Phạm Thị Thàng  
Tâm sự của một Việt kiều
Gánh hoàng hoa  
 Chiếc huy hiệu hoa sen trên đại lộ kinh hoàng  
Hồi ức về người Cha bị tù  
Tiếng Anh dễ ồm!  
Nằm chơi  
 Chứng nhân một sự kiện lịch sử  
Ngộ đạo đất trời  
Xứ khỉ khọn
Sài G̣n thoáng nhớ  
Ông già đạp xích lô  
Chuộc lương tâm  
 Đất nước lạ lùng  
 Những giọt mưa trên vùng đất khô cằn  
 Chân dung văn nghệ sĩ Việt...  
Sài G̣n của tôi sẽ trở lại…  
Ông già bán trứng  
 Melbourne: Kỷ niệm Chiến Thắng Long Tân  
Câu chuyện ngày xưa  
Chiếc Rolex ân nghĩa
Giở trang nhật kư, nhớ về bạn xưa  
Nén hương ḷng  
 Đám Cưới …chi lạ  
Bông lúa cúi đầu  
 Kỷ niệm 60 năm Quân Đội Úc tham chiến VN  
 Ngày vui khó quên
Cộng sản là thế đấy!  
Nhiễm Virus Corona 2019 
GS Nguyễn Ngọc Huy & Lm Cao Văn Luận tiết lộ...  
 Xao ḷng bởi một từ "Em"  
 Hiệp định Genève (20-7-1954)  
Mơ ước b́nh thường  
 Phi công Việt là anh hùng nước Pháp  
 Viết cho người sắp ra đi...  
 Đôi lời về Cung Tiến Nhạc Sĩ hay Kinh Tế Gia ?  
 Môt chuyến đi Hawaii  
Vinh danh người vợ tù chính trị VNCH tại Little Saigon
Cái miệng  
Phá thai là giết người 
Cha tôi, người lính Việt Nam Cộng Ḥa  
Những người năm cũ 
Ngày tự phụ  
Màu mắt hoàng hôn  
Paris có ǵ lạ không em?  
 Không quên người chiến sĩ QLVNCH  
Tản mạn Huế
Nước mắt chiều xuân  
Nước mắt giữa Trùng Dương 
Cuộc đời & sự nghiệp của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông 
Người tù kiệt xuất  
 Câu chuyện về một lá thư  
Ra biển gọi thầm 
Nỗi buồn ngày 30 tháng tư  
Tháng Tư....  
Bài ca của người du tử  
 Lời sau cùng nói với tuổi trẻ  
 Quên sao được ngày 30 tháng 4 – 1975  
 Hai người lính Dù  
Văn Học miền Nam tự do 1954-1975 
Xe tăng Nga làm được ǵ ?
Giă từ vũ khí  
 Giờ phút cuối cùng  
 Văn Quang, người vừa khuất nẻo Sài G̣n...  
Những tấm chân t́nh 
An Lộc & Ukraine chiến trường lịch sử 
Hải quân Ukraine chiến đấu  
 Trông gịng sông Vị
Ngày xa Đà Nẵng  
 Chuyện của một cựu binh Mỹ gốc Việt  
 Kư hiệu học và "lơ là lơ láo"  
 V́ sao chiếc áo cần có 5 cúc ?
Duyên phận và mệnh số  
 Thu, hát cho người và giai thoại  
 Thương về Ukraine  
 Liên hội BĐQ Texas mừng xuân Nhâm Dần 2022  
 Đời lính  
 Vinh quang trên chiến hào  
 Sự thành công của người Việt tị nạn  
 Một chuyến công tác Cam Ranh  
Lá đại kỳ An Lộc  
 Chém chết một người là kẻ sát nhân  
 Chuyện xưa của tôi và bạn bè kbc 4100  
Sứ mệnh văn hóa  
 Thư số 124a gởi NLQĐNDVN  
"Người vợ" là một vĩ nhân
Tết với TPB VNCH và mong ước tuổi xế chiều
Khó quên cái Tết năm nào  
Xuân Sang- Xuân Sến 
Năm Cọp nói chuyện… Bia 
Đêm xuân trên vùng biển chết 
Thương chùm Hoa Khế  
 Tôi đậu bằng … lái xe !
Về ca khúc "gái xuân"  
 Thức tỉnh  
 Tử sĩ Hoàng Sa  
 Hồi kư trận hải chiến Hoàng Xa  
 Khi bài thơ Hoàng Sa vượt vĩ tuyến 17 vô Nam  
26 truyện thật ngắn  
Tuổi già viễn xứ  
 Nguồn gốc của cách nói “nam tả nữ hữu”  
Chiến dịch B́nh Tây  
 Trận hải chiến giữa HQ VNCH và HQ Trung Cộng  
 Truy lùng cục miền Nam trên lănh thổ Kampuchia
10 địa danh nổi tiếng trong âm nhạc miền Nam  
 Trả lời vài câu hỏi về cuộc bại trận của QLVNCH  
 Cậu bé chăn trâu trở thành đại điền chủ giàu nhất
Lạc giữa mùa xuân
Một Thoáng “AT ... TEN”