KHÓC MÔT D̉NG SÔNG

Thảo Nguyên

Người về khóc một ḍng sông
Ngày hoa mộng chết bên song cửa buồn

Buổi sáng, khi vầng thái dương vừa tỏa ánh sáng muôn màu xuống những ngọn đồi nằm sải dài bên khung cửa kính th́ tôi cũng vừa thức dậy, trong lúc Thức - chồng tôi - c̣n đang say ngủ. Tôi muốn một ḿnh đi dạo quanh đây để nh́n ngắm lại Đà Lạt sau hơn hai mươi năm xa cách.
Hôm qua, khi chiếc xe thuê ở Sài G̣n đưa đươc chúng tôi lên tới đây th́ trời cũng vừa tối, tôi chỉ c̣n làm đươc việc là tắm rửa ngh́ ngơi rồi giấu ḿnh trong chăn nệm. Tuy tôi không thể ngủ được ngay, nhưng dù có háo hức muốn đi thăm Đà Lạt đến đâu, tôi cũng phải để đến ngày mai. Ban đêm Đà Lạt bây giờ sao mà buồn hiu hắt. Bóng tối bao trùm lên cảnh vật, vài ngọn đèn lờ mờ, cô đơn trong đêm đen dài vô tận. Thôi đành dỗ giấc ngủ để ngày mai có sức leo đồi. Ôi! Đà Lạt thân yêu, thành phố mà tôi đă gửi lại tất cả kỹ niệm của một thời con gái, một quăng đời sinh viên hoa mộng, một t́nh yêu đầu tiên với rất nhiều nỗi ngậm ngùi.
Những cặp mắt của người làm cho khách sạn đang nh́n tôi lạ lẫm, càng làm tôi thêm những ngại ngùng. Không, tôi không phải là khách lạ, tôi chỉ là một người dân Đà Lạt b́nh thường như hai mươi năm trứơc đây tôi đă sống. Cho dù những áo quần tôi đang mặc có mới hơn một tư, nhưng tấm ḷng tôi vẫn là tấm ḷng của thuở ban đầu khi mới bước chân lên Đà Lạt thân yêu
Tôi đă phải nhẹ tay mở cửa để khỏi phá giấc ngủ của chồng. Thức đă cố gắng đưa tôi lên đây hoàn toàn để chiều theo ư muốn của tôi. Chàng chẳng có một ư niệm nào về Đà Lạt chứ đừng nói đến kỷ niệm. Cuộc đời Thức lúc nào cũng thành công và may mắn. Con người chàng vô cùng thực tế đến độ nghĩ về dĩ văng là một điều ít khi, nếu không nói là chẳng bao giờ. Thức về lại Việt Nam chẳng phải là v́ nhớ nhung hay thăm viếng mà hoàn toàn là công chuyện làm ăn. Làm ăn với ai, bằng cách nào chàng không hề bận tâm. Chỉ có tiền là đă đủ cho Thức say mê vào công việc. Tất cả mọi gíá trị ở trên đời này đối với Thức đều đo bằng tiền bạc. Chúng tôi đă là vợ chồng hơn hai mươi năm nhưng vẫn có nhưng điều không thể tâm sự cùng nhau. Như hôm nay, tôi có mặt nơi đây, bên cạnh chồng, nhưng tôi vẫn cô đơn như bao nhiêu ngày tháng cô đơn đă qua đi với tuổi thanh xuân. Trên mảnh đất thân yêu xưa cũ này tôi lại càng muốn được cô đơn, để chỉ một ḿnh tôi đi lại trong ngày tháng đă qua.

Tôi tiến ra hành lang để nh́n lại Đà Lạt lần đầu dưới ánh nắng ban mai. Khi những phút giây bàng hoàng đă qua đi, tôi mới nhận thấy rằng Đà Lat bây giờ xa lạ quá. Tôi đă đọc nhiều bài viết về sự đối thay của Đà Lat nhưng không thể ngờ rằng người ta lại làm Đà Lạt đổi thay nhiều đến thế. H́nh ảnh đầu tiên đập vào mắt tôi là sự xơ xác và điêu tàn. Tôi chưa nh́n thấy bóng dáng một cây anh đào nào cho dù bây giờ đang độ sang xuân. Nước hồ Xuân hương không c̣n trong xanh như ngày trước. Đồi Cù ngày xưa, cỏ lên xanh mướt, mượt mà, bây giờ chỉ thấy loang lổ những vết cháy đen, những hàng rào bao quanh ngăn cấm. Nước mắt tôi trào ra, những h́nh ảnh cũ của một ngày xưa thơ mộng hiện về trong làn nước mắt rưng rưng…
.. Năm ấy, một đêm khuya, chuyến xe đ̣ cuối cùng mang tôi lên Đà Lạt. Hai lần hỏng máy dọc đường làm cho cuộc hành trinh đă dài lại dài thêm. Tôi đang lo ngại không biết t́m ai tin cậy đề hỏi thăm đường th́ chợt thây một ngừơi từ xa đi tới. Những bước chân vội vàng qua trước mặt tôi không thèm ngó lại, chiếc mũ Kê pi ngay ngắn và bộ đồ dạo phố muà đông tự nhiên làm cho tôi tin cậy, vội vàng tôi lên tiếng gọi.
- Này, này, anh ơi, ông ơi, cho tôi hỏi thăm.
Người ấy dừng lại nh́n tôi hơi bỡ ngỡ, nhưng khi thấy tôi đứng chỉ một ḿnh với đống hành lư th́ chàng hiểu ra ngay, đi tới bên tôi lịch sự - Thưa cô, chắc cô muốn hỏi thăm đường?
- Tôi muốn về viện đại hoc, mà trời thi khuya quá.Một SVSQ Trường Đại Học Chiến Tranh Chính Trị Đà Lạt
Người ấy vội reo lên.
- Thế th́ chúng ta gần như cùng chung một con đường, nào cô hăy theo tôi.
Nói xong anh chàng tự nhiên xách chiếc va ly nặng nhất của tôi lên, bưóc đi ngay. Vẻ nhanh nhen, mạnh mẽ của chàng cuốn lấy tôi theo. Chúng tôi vừa đi vừa nói chuyện, không khí tự nhiên trở nên thân mật bất ngờ.
- Thưa ông, tôi là Ngọc, ở Sai Gon lên đây để theo học trên này.
- C̣n tôi là Hải. Tôi sinh ra và lớn lên ở đây, chưa biết đến Sài G̣n bao giờ. Hồi c̣n đi học, tôi cứ mong ước măiĩ là khi nào lên đại học th́ sẽ về Sài G̣n để học. Thế nhưng vừa mới bước chân lên đại hoc th́ không c̣n thời gian nữa. Cô biết đấy, chúng ta đang sống trong thời chiến. Tôi không c̣n chọn lựa, và rồi lại vẫn ở trên này. Cũng tốt thôi, ít ra tôi c̣n được ở thêm Đà Lạt vài năm nữa.
- Ông là sinh viên cuả trường nào vậy? Tôi nghe nói rằng trên này có hai quân trường, trường Vơ Bị Quốc Gia và...
- Trường Đại học Chiến Tranh Chính Trị. Thưa cô, tôi là Sinh viên Sĩ quan của trường Đại học Chiến Tranh Chính Trị.

Tôi đi sát vào người con trai để nấp cơn gió lạnh đầu tiên khi màn đêm vừa buông xuống. Đà lạt vào đêm ngày ấy thật nồng nàn quyến rũ. Những ánh đèn xa xa thấp thoáng trên những ngọn đồi mờ mờ sương khói. Ttrong vườn, ngoài ngơ nhà ai hoa tường vi nở rộ những chùm bông màu hồng lợt cho tôi cái cảm tưởng như đang bước vào một thế giới thần tiên khác hẳn Sài G̣n ồn ào và náo nhiệt. Tự nhiên tôi thèm một không khí thân mật thương yêu. Đi thật sát gần như đụng vào người Hải, tôi lại hỏi chàng.
- Tại sao ông lại chọn trường đại học Chiến Tranh Chính Trị.
- Trả lời được câu hỏi của cô cũng dài ḍng lắm v́ có rất nhiều nguyên nhân. Tôi chỉ xin vắn tắt thế này, dù là trường Vơ Bị hay trường tôi th́ đều vẫn là trường hiện dịch, có nghiă là chúng tôi sẽ gắn bó với quân đội suốt cả một đời. Tôi yêu cuộc đời c̣n đi học lắm, thành ra chọn trường đại học Chiến Tranh Chính Trị cho tôi đôi lúc c̣n nghĩ rằng ḿnh là một sinh viên. Vả lại, kẻ thù của chúng ta nham hiểm quá, chúng tôi cần trang bị cho ḿnh một số kiến thức tối thiểu đủ để truyền đạt cho người lính, bẻ găy những tuyên truyền mê hoặc của bọn chúng.
Tôi mỉm cười thích thú trước câu trả lời duyên dáng của chàng. Đêm hôm đó, Hải giúp đưa tôi về viện đại học và hoàn thành các thủ tục nội trú xong mới ra về. Chàng, chỉ cho tôi một ngọn đồi không xa lắm, bảo rằng đó là nơi chàng đang theo học. V́ bận rộn với những hành lư ngổn ngang, tôi quên đi cả lời cảm ơn sự giúp đỡ tận t́nh của Hải. Rồi chúng tôi chia tay nhau mà không biết ǵ thêm ngoài cái tên gọi. Về sau, khi đă quen thuộc với những con đường Đà Lạt, nhiều lúc tôi muốn ghé vào trường để cảm ơn sự giúp đỡ đầu tiên ấy nhưng ngại ngùng không biết phải làm sao.

Thời gian trôi, tôi quen dần với cuộc sống của một sinh viên nội trú, và vùi đầu vào niên học mới. Những trang sách và tháng ngày đầu tiên trên đại học quyến rũ làm tôi quên hết cả xung quanh, dần dần quên đi cả cái đêm nào bỡ ngỡ, và người con trai mới gặp...
Trời đă gần trưa. Nắng đă lên cao. Đà Lạt bây giờ đang ch́m trong biển nắng. Từ trong hành lang của khách san bên cạnh hồ Xuân Hương tôi có thể nh́n bao quát cả một vùng rộng lớn dưới chân đồi. Ḱa là đường Vơ Tánh nằm quanh co theo bờ hồ rồi khuất dần theo những hàng cây. Con đường này chính là con đường t́nh sử. Chúng tôi đă ḥ hẹn, đợi chờ để cùng nhau đi song đôi trong nhưng ngày chúa nhật. Đă giận hờn chờ đợi những lời dỗ dành như trẻ thơ. Từ con đường ấy rẽ ra hai ngơ vào hai trường đại học của hai đứa chúng tôi. Tôi vẫn ch́m vào trong những ngày xưa cũ không để ư đến Thức - chồng tôi - đă dậy, đang đứng cạnh tôi tự bao giờ.
- Sao thức dậy sớm vậy em, lại không mặc áo lạnh vào, cảm chết.
- C̣n sớm ǵ nữa, em đang chờ anh dậy để đi quanh một ṿng Đà Lạt.
- Thế th́ em bảo tài xế cho xe ra đi, ḿnh kiếm chỗ nào ăn sáng luôn.
- Không, em muốn đi bộ dạo quanh hồ Xuân Hương một ṿng. Này anh xem, người ta có cả xe đạp nước cho thuê, em muốn được chơi trên mặt nước. Ḿnh sẽ lên nhà thủy tạ bằng cách ấy.
- Thôi thôi, đồi núi đèo dốc thế này ai mà đi cho được, anh không muốn ngồi trên cái thùng cỏn con ấy, anh đâu có biết bơi lỡ ngă xuống nước th́ khốn.
Tôi nh́n lại Thức, người ph́ mập, bụng to hơn ngực. Chồng tôi không bao giờ tập thể dục hay khép ḿnh vào một kỷ luật nào, trừ tiền bạc. Anh chàng nuông chiều thân xác, luôn luôn theo bản năng không kể ǵ đến thể diện và tư cách. Tôi nhớ lại ngày xưa có lần bị gọi đi nhập ngũ, Thức đă mếu máo đến khổ sở nhờ cha tôi can thiệp cho được miễn. Những ngày đầu di tản, khi c̣n ở trong trại tam trú, Thức luôn luôn than phiền về những tiện nghi thiếu thốn. Mỗi lần loa phóng thanh kêu đi lănh thực phẩm là chàng vội vă lính quưnh như lúc đi chạy giặc chỉ để mong được sắp hàng đầu tiên. Tôi chán chường nh́n Thức.
- Anh muốn đi đâu làm ǵ bằng xe th́ cứ đi đi, kệ tôi. Tôi muốn đi bộ, dạo quanh một ṿng Đà Lạt
Thức nh́n tôi ngạc nhiên. Mặc kệ chàng cáu giận đi tới đi lui, tôi lại ch́m vào dĩ văng....

...Thời gian trôi trong những tiếng cười của cuộc đời sinh viên hoa mộng. Vào một ngày mùa hạ, trong một buổi đi cắm trại ngoài trời, tôi và các bạn cùng lớp nô đùa trên những ḥn đá lớn trong vũng nước lặng ngay dưới chân thác Prenn. Khúc suối này ăn sâu vào trong bờ đá nên mặt nước ở đây yên lặng hiền ḥa, nhưng nếu ra xa ngoài kia vào giữa gịng suối th́ nước chảy xiết nguy hiểm vô cùng. Tôi vẫn tự hào rằng ḿnh bơi rất giỏi nên chẳng để ư ǵ đến những lời cảnh cáo của bạn bè, tha hồ nhảy nhót tung tăng trên những ḥn đá, cho đến khi trượt chân ngă xuống ḍng nước đang chảy mạnh. Dù cho cố gắng hết sức tôi vẫn không thể bơi vào. Những làn nước vô t́nh kéo tôi đi xa dần. Tôi cảm thấy đă gần kiệt sức. Cố gắng vùng vẫy ngoi lên mặt nước tôi, tôi kêu lên những lời cầu cứu trong tuyệt vọng.
Bạn bè tôi trong bờ chỉ c̣n biết kêu những tiếng thất thanh chứ chẳng ai dám bơi ra cứu tôi lúc ấy. Cho đến khi tôi không c̣n hơi sức nữa, buông trôi theo ḍng nước th́ chợt thấy có người bơi lại phía tôi, rồi th́ cả thân thể tôi được kéo trồi lên mặt nước. Một ṿng tay khỏe mạnh, rắn chắc quàng chặt lên người tôi. Phản ứng tự nhiên của một người đang gặp hiểm nguy, tôi vội bám chặt lấy cái phao êm ái ấy không rời. Trong lúc nguy ngập và bối rối tôi không c̣n nghĩ ǵ đến thân thể của ḿnh đang nằm gọn trong ṿng tay người con trai mạnh khỏe kia. Rồi tôi bàng hoàng nhận ra người con trai ấy chính là Hải. Tôi càng ngạc nhiên hơn khi thấy Hải một tay ôm chặt lấy tôi, c̣n tay kia bám vào một sợi dây đang được một đám người đang đứng ở trên bờ kéo v ào bờ.Tất cả bọn họ dều mặc quân phục màu xanh lá cây rừng với những chiếc alpha màu xanh da trời trên cổ áo. Tôi chỉ biết được đến thế rồi ngất lịm đi trong sự mỏi mệt, nhưng êm ái vô bờ.
Vào được trong bờ, Hải bế tôi đặt lên một chiếc Poncho mà các bạn chàng đă trải sẵn tự lúc nào. Đám bạn gái chạy đến bao quanh lấy tôi, trùm lên thân thể tôi đủ thứ, quần áo, khăn quàng. Có đứa cẩn thận hơn xoa bóp tay chân tôi đang tê cứng v́ ngâm lâu trong nước lạnh. Gần cả tiếng đ̣ng hồ sau tôi mời ngồi dậy được khi những mảnh áo quần khô ráo đă làm ấm thân tôi. Lúc ấy Hải và đám bạn tiến lại, chàng mỉm cười hiền hậu hỏi tôi.
- Khỏe chưa cô Ngọc, lần sau đừng nhảy vào những tảng đá ngoài xa kia như thế, nguy hiểm lắm.
- Rồi chàng giới thiệu các bạn bè của chàng với chúng tôi. Tôi ngạc nhiên khi thấy ai cũng bắt đầu bằng vần H như Hải. Th́ ra họ cùng chung một tiểu đội đang làm công tác dân sự vụ ngay đây. Tôi càng sung sướng hơn khi thấy Hải vẫn c̣n nhớ đến tên tôi.
Từ sau ngày ấy, tôi bắt đầu nhớ nhung và mơ mộng, sung sướng đón nhận t́nh yêu. Tôi - người thiếu nữ trong t́nh yêu thuở ấy mắt long lanh sáng, má và môi hồng như hoa đào buổi sớm, lời nói như chim hót b́nh minh. Bạn bè tôi khen tôi bỗng đẹp hơn, yêu đời hơn sau ngày xẩy ra tai nạn, một tai nạn đáng yêu nhất trong cuộc đời tôi.

Thứ bảy đầu tiên vào trường thăm Hải, chúng tôi đă ngồi suốt cả ngày trong câu lạc bộ sinh viên sĩ quan. Rồi sáng hôm sau chúa nhật khi Hải được phép ra ngoài dạo phố, chúng tôi dành trọn cho nhau. Tôi ngạc nhiên khi thấy ḿnh quá dạn dĩ và buông thả, và chính Hải cũng đáp ứng sự nồng nhiệt của tôi không kém. T́nh yêu đă cho tôi đôi cánh để bay lên đến một vườn hoa thần tiên đầy hương sắc.
Tôi trở lại pḥng ḿnh. Không thấy Thức, có lẽ anh đă đi lo công chuyện của ḿnh. Chuyện làm ăn, sinh lợi lộc không bao giờ chồng tôi bỏ qua. Thức liên lạc, hợp tác với các viên chức chính quyền Cộng Sản bây giờ tự nhiên như chàng đă làm với chính quyền Việt Nam ngày trước. Đối với chồng tôi chuyện đất nước, dân tộc không đáng kể bằng những trương mục trương nở trong ngân hàng. Ai đói, ai nghèo, khổ sở lầm than ra sao, chàng không bao giờ nghĩ đến. Có lẽ chữ Trung Hiếu Tiết Nghĩa đối với chàng chĩ là những điều trong sách vở. Một lần lâu lắm, sau ngay mất nước, khi đă yên lành ở Mỹ, đọc báo thấy nói đến các vị tướng tuẫn tiết chứ không chịu đầu hàng hay chạy theo Mỹ. Thức bảo tôi.
- Mấy ông này đă làm đến tướng mà c̣n dại quá. Máy bay nó đến rước tận nơi mà lại không đi rồi c̣n bắn vào đầu ḿnh.
Lần ấy tôi đă buồn lại càng buồn hơn. Biết rằng có nói, có giải thích thế nào cũng bằng vô ích. Trong cái đầu óc vị kỷ kia, không có cái ǵ cao quư hơn tiền bạc. Tôi cảm thấy mệt mỏi, chán ngán vô cùng. Trong đời ai cũng có những lần lầm lỡ. Nhưng sự lầm lỡ của tôi to lớn quá. Tôi đă phải trả giá cho sự lầm lỡ của ḿnh bằng cả một cuộc đời tôi.
Tôi nằm dài xuống giường nh́n qua song cửa. Những đám mây trắng bạc bay hững hờ trên những dăy núi mờ xa, cái không gian này đă quen lắm trong kư ức ngày xưa....

…Càng có dip gần nhau tôi lại thấy nhiều đức tính tốt nơi con người Hải, chàng hiền lành, ngay thẳng và chăm chỉ. Hải kể cho tôi nghe về những sinh hoạt hàng ngày, những môn, những giờ học mà chàng ưa thích. Với những môn mà chúng tôi cùng học giống nhau như bang giao quốc tế, sử quan th́ nói không bao giờ hết chuyện. Đôi lúc Hải lại nói về một vài môn học mà chàng ưa thích như nhân chủng học của giáo sư Nghiêm Thẩm, và tôi thường trêu Hải trong những bài học nhân chủng mà chàng kể cho tôi nghe về những giống người c̣n sống bán khai hoang dă trong dăy núi Trường Sơn.
- Em biết không tuần này tụi anh đang học về người Hmong, ở đó những người con trai có thể dùng trâu để mua những nàng con gái, nếu họ có nhiều trâu th́ mua bao nhiêu vợ cũng được. - Thế chắc là anh thích đến nơi đó lắm phải không?
Không để ư đến câu hỏi ngoắt ngoéo của tôi Hải thành thực trả lời.
- Anh thích đến đó lắm. Anh vẫn mơ ngày đất nước thanh b́nh, sẽ được tự do đi khắp mọi nơi để biết dân ḿnh đang sống ra sao, và nhất là những phong tục, tập quán của từng nơi, từng chỗ.
- Chứ không phải v́ anh thích v́ có thể mua được bao nhiêu vợ nếu muốn à.
Hải chợt hiểu ra ư cuả tôi, chàng hiền lành giải thích.
- Không phải thế em ạ, anh có em là đă quá đủ, là may mắn cho anh lắm rồi. Không bao giờ anh tham lam đèo ḅng như thế.
Tôi biết tính Hải và tin nhũng điều chàng nói. Tôi tin ở t́nh yêu của chàng chân thật, hiền lành như những cây thông Đà lạt. Hải vẫn thường nói với tôi về mơ ước sẽ có một ngày được đi đến những chân trời xa lạ đầy những thích thú bất ngờ như những trang sách nhân chủng kia. Tuy yêu nhau và hiểu tính nhau như thế nhưng chưa bao giờ chúng tôi nghĩ đến ngay mai, đến hôn nhân v́ cả hai đều c̣n trẻ và chưa có một chút vốn liếng ǵ cho tương lai cho dù là học vấn.
Năm Hải tốt nghiệp, ra trường để lao vào trận điạ cũng là năm mà gia đ́nh tôi lo xong thủ tục cho tôi xuất ngoại. Tôi muốn cùng Hải về lại Sài G̣n trong những ngày chàng nghỉ phép măn khóa để giới thiệu với cha mẹ tôi. Hải cảm động, lần đầu tiên tôi thấy chàng run run khi nắm tay tôi, đặt lên trái tim, nói trong hơi thở.
- Anh thật may mắn có được người yêu như em. Anh sẽ không bao giờ làm ǵ để em buồn, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào.
Tôi nũng nịu sa vào ḷng Hải.
- Chỉ cần anh yêu em, thương em là đủ rồi.
- Anh yêu em nhiều lắm. Anh đă yêu em những ngày qua, yêu em hôm nay. Thề có đất trời là anh sẽ yêu em măi măi.
Chúng tôi hẹn sẽ gặp nhau trong một quán nước đối diện cửa nhà v́ cần thưa với cha mẹ tôi trước khi dẫn Hải về ra mắt. Cha tôi là một nhân vật cao cấp trong chính quyền thời ấy, rất khó khăn và nghiêm khắc. Không may cho hai đứa chúng tôi là trước khi thưa chuyện, cha mẹ cho tôi hay rằng gia đ́nh đă lo xong thủ tục để tôi xuất ngoại, và những người bạn đồng sự muốn mai mối để hỏi tôi cho con của họ. Hai người thi nhau kể cho nghe cả một loạt tên các cậu ấm giỏi giang thành đạt. Ai cũng sẽ là bác sĩ, kỹ sư trong tương lai. Bọn họ đang du học tại nước ngoài, không hề biết đến đất nước đang đắm ch́m trong chiến tranh.

Nh́n nét mặt vui vẻ, rộn ràng của mẹ cha khi nói về tương lai, tự nhiên tôi đâm ra rụt rè, lo sợ không dám nói chuyện về Hải như dự định. Tôi nh́n sang bên kia đường, bóng chàng ngồi trong quán nứơc đợi chờ, yên lặng đợi chờ. Suốt buổi sáng hôm đó, tôi cố gắng liên lạc với Hải mà chưa có dịp. Buổi trưa tôi phải theo cha mẹ đi đến ăn cơm ở nhà một ngừơi bạn thân của cha tôi. Tiệc tùng tṛ chuyện kéo dài đến tận khuya. Tôi không thể c̣n đi đâu được v́ Thức, con trai của bạn cha tôi vừa mới ở ngoại quốc về thăm nhà, đi theo tán tỉnh, mà cha mẹ tôi lại rất hài ḷng. Khi trở lại nhà đă quá mười giờ đêm, ngồi trên xe, nh́n vào quán nước, tôi giật ḿnh v́ thấy Hải c̣n đó, ngồi yên, bất động như pho tượng.Tôi chạy vội lên lầu mở tung cánh cửa, bước ra lan can nh́n xuống. Hải đứng dậy đi nhanh về phía cổng nhà tôi, rồi đứng lại như suy nghĩ. Vài phút sau anh quay ra, lặng lẽ bước về quán trọ. Tôi đứng nh́n theo, ḷng hối hận tự trách ḿnh không đủ can đảm nói với mẹ cha, để Hải phải chờ đợi cả một ngày dài.Tối hôm đó tôi vật vờ trong giấc ngủ muộn màng, măi tận gần trưa hôm sau mới ngồi dậy nổi. Cha tôi đă đi đến sở từ sáng sớm chỉ c̣n có mẹ. Tôi mở cửa nh́n sang bên kia đường giật ḿnh thấy Hải đă ngồi đó tự bao giờ. Tôi vào pḥng mẹ, ôm lấy bà rồi bật khóc, lấy hết can đảm để nói chuyện của tôi và Hải. Mẹ tôi chỉ yên lặng ngồi nghe không nói. Một lúc lâu mẹ cho chị người làm mời Hải vào nhà, mẹ nói.
- Chúng tôi đựơc cháu Ngọc nói chuyện về anh. Tôi cũng mừng là cháu đă được anh để ư đến, xin cám ơn anh. Nhưng mà cháu c̣n bé bỏng, chúng tôi muốn đưa nó ra ngoại quốc học thêm vài năm nữa. Mẹ tôi người Bắc, con nhà nho giáo, khéo ăn khéo nói. Lời từ chối của bà nghe cũng ngọt ngào êm ái như chứa đầy những thương yêu. Hôm đó, hai đứa chỉ được nói chuyện với nhau trước mặt mẹ tôi. Hải nhiều lần như muốn nói điều ǵ, song chàng nín lặng. Cho đến lúc chào mẹ tôi quay ra, anh nh́n tôi th́ thầm bảo.
- Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, anh cũng yêu và chờ em măi măi.
Tôi tin lời nói thành thực ấy. Tôi biết rằng Hải yêu tôi, chỉ một ḿnh tôi trong suốt những tháng ngày ở Đà lạt, dù có nhiều bạn tôi rất thích chàng. Thế là chúng tôi xa nhau với những lời thề thốt gắn bó keo sơn. Hải không ngăn cản tôi trong con đường học vấn, chàng cũng không hề bày tỏ nỗi lo sợ sẽ mất tôi mà chỉ nhấn mạnh rằng chàng là con người hơi khó khăn khi chọn lựa, mà khi đă chọn lựa rồi th́ không bao giờ thay đổi. Tôi là người đầu tiên đưa chàng vào t́nh yêu diễm tuyệt. Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào th́ t́nh yêu đầu tiên này sẽ là măi măi. Tôi cũng dùng đủ mọi danh từ hoa mỹ thề thốt, để chàng tin rằng tôi cũng nghĩ như chàng.
Nhưng rồi hoàn cảnh của chúng tôi ngày càng khác biệt. Tôi đă quen thuộc với đời sống xa hoa và tiện nghi vật chất, mà Hải th́ lại cứ bận rộn hành quân chinh chiến, nên dù có dịp về thăm nhà trong những kỳ nghỉ hè chúng tôi cũng ít có dịp gặp nhau. Một ông văn sĩ lăng mạn nào đó đă định nghiă rằng t́nh yêu là sự va cham của hai làn da, có lẽ cũng không có ǵ là sai, nếu so sánh trong trường hợp của tôi. Chúng tôi có quá nhiều thời gian xa cách, rồi cuộc sống tự do nơi xứ người đă thay đổi tâm hồn tôi. Tôi cần những sự đụng chạm, những môi hôn, những lời thầm th́ yêu đương, mà Hải và tôi không thể sống gần nhau. Những ngày, những tháng, những năm nối tiếp nhau qua. T́nh yêu với Hải trong tôi dần dần cũng phôi pha theo ngày tháng.

Một ngày mùa thu, khi trở lại Việt nam, tôi theo một chiếc trực thăng lên tiền đồn miền biên giới thăm Hải. Chúng tôi gặp nhau không nói được thêm điều ǵ. Hải thường bảo chàng là mội sĩ quan, lo trước nỗi lo và vui sau niềm vui của lính. Tôi bày tỏ ư muốn nhờ uy thế của cha, giúp đỡ chàng về một nơi tốt hơn, có cơ hội thăng tiến và đi du học, nhưng Hải từ chối. Chàng không muốn nhờ vả gia đ́nh tôi dù bất cứ điều ǵ. Tôi, có lẽ v́ mặc cảm, bùng lên cơn giận.
- Anh nghĩ lại coi, từ trên xuống dưới ai cũng mong có người che chở, không ai gàn bướng như anh.
Hải không nói ǵ, chàng yên lặng nh́n vào khoảng không xa thẳm. Có lẽ trong đầu óc chàng không mấy thích gia đ́nh tôi khi ấy. Tôi nghĩ rằng chàng đă đánh giá tôi và gia đ́nh thuộc thành phần, mà trong tâm hồn Hải có sự rẻ khinh, chỉ biết t́m điều lợi cho ḿnh mặc cho đất nước đang bị xâu xé bởi chiến tranh. Càng nghĩ cơn giận trong tôi càng bùng lên mănh liệt. Lần đầu tiên kể từ lúc yêu nhau chúng tôi căi vă. Tôi giận dỗi về lại Sài g̣n, hàng mấy tháng không thèm viết thư cho Hải.
Rồi một ngày kia ở nơi xứ người, tôi gặp lại Thức - Con của bạn cha tôi, người đă tán tỉnh tôi dạo trước - Thức đi du học trước tôi cả sáu bảy năm, đă sành sỏi và thành công trên đường đời. Sự thành công được đánh giá bằng giàu sang và danh vọng. Tôi quên hẳn một ngày xưa, trước khi đi du học Thức đă mếu máo khổ sở, lợi dụng sự quen biết t́m đến cha tôi nhờ can thiệp cho chàng khỏi vào lính như những thanh niên khác.

Chúng tôi về lại Việt Nam. Cả hai gia đinh đều vui mừng v́ môn đăng hộ đối. Thế rồi chúng tôi kết hôn ngay sau đó. Một đám cưới rềnh rang, xa hoa và lăng phí được tổ chức trong lúc chiến cuộc diển ra dữ dội kinh hoàng. Ngày tôi ngồi trên chiếc xe hoa lộng lẫy muôn màu về làm vợ Thức, thấy những chiếc xe nhà binh chở người ra trận địa, ḷng chợt nao nao nhớ đến ngày xưa và Hải. Không biết giờ này chàng ở phương nao?
Tháng tư 1975 trong lúc Sài G̣n đang hấp hối, trên chuyến xe vội vă ra phi trường tôi chợt nh́n thấy Hải và những người lính cuả anh dưới một giao thông hào mới được đào để pḥng thủ ở ven đường. Nh́n vẻ hoảng hốt lo sợ quá đáng của Thức thật tương phản với nét rắn rỏi và vẻ b́nh tĩnh ng̣ai kia của Hải, tự nhiên trong ḷng tôi dâng lên niềm thương cảm và hối hận. Phải, từ ngày tôi lập gia đ́nh, đă bao nhiêu lần tôi nhận được thơ của Hải, vẫn những chuyện hành quân trên đường xa vạn dặm, vẫn những lời yêu thương tha thiết nồng nàn, vẫn một ḷng dạ thủy chung chưa hề biết đến tôi đang bội phản. Chàng c̣n xin lỗi đă làm tôi không đựơc vui trong những một ngày lên thăm dạo trước, và cố phân trần giải thích rằng chàng chỉ muốn tự lập, tự định đoạt cuộc đời ḿnh. Tôi không dám trả lời Hải. Cho đến một ngày kia biết ra sự thật, Hải vẫn không óan hờn, trách cứ mà lại nhận lỗi về ḿnh. Chàng xin lỗi v́ đă bỏ tôi chờ đợi trong nhiều năm tháng lạnh lùng, và cầu chúc cho tôi có được cuộc đời hạnh phúc.
Từ đó, sau ngày mất quê hương, sống bên chồng nhưng tôi không thể nào quên được h́nh ảnh Hải với gương mặt b́nh thản, lạnh lùng, trong chiều di tản....
Tiếng ai gơ cửa làm tôi tỉnh giấc. Người nhân viên phục vụ lễ phép trong khách sạn mời tôi.
- Thưa bà, ông nhà cho mời bà xuống nhà ăn dùng bữa.
Tôi thay quần áo, trang điểm qua loa rồi bước theo sau người nhân viên đang c̣n chờ ngoài cửa. Đi qua một dăy hành lang dài tôi bước xuống cầu thang chật hẹp vào pḥng ăn được bài trí thật sang trọng dành riêng cho ngọai kiều và cán bộ. Thức đang khoa tay múa chân nói chuyện với ba người đàn ông lạ. Hai người mặc thường phục, áo quần thuộc loại đắt tiền, có thắt cà vạt. Người thứ ba là một viên công an. Ông ta mặc đồng phục màu vàng, vai đeo xà cột, trên cổ áo có gắn cấp hiệu. Mấy ngôi sao trên miếng vải đỏ tươi như máu. Thấy tôi Thức đứng lên giới thiệu.
- Thưa các anh, đây là nhà tôi.
Quay sang tôi anh tiếp.
- Đây là hai đồng chí trong ban lănh đạo thành phố, c̣n đây là đồng chí chỉ huy công an.
Tôi gật đầu chào những người đầy tớ của nhân dân đang ngồi bảnh chọe trên những chiếc ghế nệm dầy, trong lúc các món ăn đang được dọn ra. Hai ba người nhân viên vội vă kính cẩn đang chờ sai bảo. Người mặc sắc phục công an nh́n tôi chằm chằm như ḍ xét. Cái nh́n đầy vẻ trịch thượng của một kẻ nghĩ rằng ḿnh đang có uy quyền, pha lẫn những khát khao thèm muốn. Tôi bỗng nhớ đến chị Tâm bạn tôi kể cho nghe những ngày tháng đi thăm chồng cải tạo. Có những bà vợ lính bị chúng lợi dụng những đêm tối cô đơn, vắng vẻ để cưỡng hiếp mà không dám than thở, thưa gửi cùng ai. Khi những lời mời chào, chúc tụng khách sáo qua đi, cả ba người đều hục vào ăn uống sảng khoái. Họ vừa ăn vừa nói bô bô như không c̣n có ai ngoài họ. Cái cấp hiệu màu đỏ tướ như máu kia làm tôi nhớ lại những sợ hăi, hốt hoảng hai mươi năm trứớc khi chạy lên tàu t́m đường trốn ra khỏi nước. Bây giờ nhờ những đồng tiền lại được ngồi đây, đựơc tiếp đón. Tự nh́ên tôi muốn buồn nôn cuộc đời. Tôi ghê tởm chính tôi, ghê tởm cả bốn thằng đàn ông đang ngồi trước mặt. Tôi lại nhớ đến Hải và những ngày xưa...

...Mấy năm sau ngày di tản, tôi đựơc tin Hải bị lưu đày nơi núi rừng Việt Bắc cùng với chồng của một chị bạn học ngày xưa. Khi chị ấy vượt biển sang được miền đất tự do, chúng tôi có dịp gặp nhau, có nhiều th́ giờ kề cho nhau nghe. Tôi được biết chồng chị đă chết v́ kiệt sức, c̣n Hải th́ bị chúng giam cầm riêng trong ngục tối vi trong những ngày cuối cùng chàng không chịu tuân lệnh Dương Văn Minh cho lính buông súng đầu hàng. Đáng lẽ ra Hải đă bị xử tử, nhưng v́ mẹ chàng t́nh cờ gặp lại một người em làm lớn ở phiá bên kia. Bà đă cố gắng lạy van người em cứu con ḿnh nên bản án tử h́nh của Hải không đem ra thi hành.
Nhưng dù không giết chàng ngay khi ấy, v́ nhân danh khoan hồng và nhân đạo, v́ t́nh nghiă gia đ́nh, người Cộng Sản t́m cách giết Hải dần dần bằng những trận đ̣n tra tấn, thù hằn. Chúng nghĩ rằng trong đầu óc chàng chứa đựng cả một âm mưu ghê gớm, chống lại chúng. Không bao giờ người Cộng sản biết được Hải đă nghĩ ǵ, và đổi lại chàng phải gánh chịu những cực h́nh man rợ nhất. Tôi bỗng nhớ đến đôi mắt Hải, đôi mát sáng và trong như tâm hồn của chàng. Ngày ấy, mỗi lần hát cho tôi nghe những bản t́nh ca th́ đôi mắt kia cũng nh́n tôi đắm đuối.

Cuộc sống của chúng tôi ở nước ngoài vô cùng thoải mái, Thức lúc nào cũng khôn ngoan trong công chuyện làm ăn và chưa bao giờ chồng tôi thất bại. Tiền bạc vật chất dư thừa không làm tôi cảm thấy vui tươi trong cuộc sống. Tôi luôn luôn bị ám ảnh rằng c̣n thiếu Hải một món nợ không bao giờ trả nổi bằng những vật chất dư thừa mà tôi đă có. Những lời hẹn ḥ ngày xưa thật ra không bay theo gió. Chúng vẩn hiện hữu trong tâm hồn tôi hôm nay đề nhắc nhở rằng tôi chỉ là một người đàn bà bội phản, một người đàn bà giối gian trong một cuộc t́nh tươi đẹp nhất, một người đàn bà ham giàu sang danh vọng mà quên đi cả những lời thề trang trọng trong đời.
Tôi cố gắng t́m mọi cách để liên lạc và giúp đỡ Hải khi được biết chàng được thả ra, nhưng vô ích. Hải t́m đủ mọi cách tránh né và từ chối sự giúp đỡ vật chất của tôi cho dù chàng thiếu thốn. Đă mấy lần tôi kín đáo nhờ cậy bạn bè, ḍ la tin tức nhưng cũng chỉ biết đại khái rằng chàng đă được thả ra sau bảy năm tù tội. Rồi khi có chương tŕnh ra đi nhân đạo dành cho những cựu tù nhân, tôi vẫn hồi hộp đợi chờ sẽ có một ngày gặp lại Hải trên miền đất tự do. Nhưng chờ măi cho đến khi không c̣n kiên nhẫn nữa, tôi đành phải nhờ người chị cùng học với tôi ở Đà lat khi xưa lên t́m Hải, và tôi được biết rằng Hải không có ư định ra đi.

Hôm qua, trước khi lên Đà lạt, tôi đă nói chuyện nhiều với chị Tâm về Hải. Tôi cũng cho chị biết là tôi sẽ lên đây t́m Hải v́ chị cho biết Hải vẫn ở ngôi nhà ngày trước, nhưng bây giờ th́ mẹ chàng không c̣n nữa. Có điều không hiểu sao chị Tâm không hề khuyến khích tôi mà lại có ư ngăn cản tôi đừng lên.
- Ngọc à, chị hỏi thực, em có c̣n yêu Hải nữa không?
- Sao vậy chị, chị có biết rằng em về đây chỉ là để gặp lại Hải một lần. Bao nhiêu năm đă qua rồi, bây giờ em chắc chắn nói với chị rằng trong đời em, em chỉ yêu một ḿnh Hải mà thôi.
- Chị biết chứ... nhưng mà..
- Nhưng mà sao hả chị, hay là Hải đă có gia đ́nh. Nếu thế th́ em cũng mừng cho Hải và đúng như chị nói, em không nên lên trên ấy.
- Không phải đâu, Hải vẫn c̣n độc thân. Chị biết Hải vẫn c̣n yêu em, chắc chỉ yêu có ḿnh em thôi. Nhưng mà…
- Thế là đủ rồi. Thế th́ em lại càng nên gặp Hải để xin anh ấy một lời tha thứ. Em cũng muốn khuyên anh ấy nên nghĩ đến ḿnh mà hăy lập gia đ́nh để có người lo cho lúc về chiều.
- Thôi tùy em đấy, nhưng theo chị nghĩ người như Hải chắc chẳng nghe ai...

Tôi muốn đi bộ một ḿnh trên những con đường xưa để nghe thấy ḷng ḿnh rung động theo từng sự đổi thay của cảnh vật. Nắng lên, Đà Lạt đắm ch́m trong ánh sáng. Tôi nghe thoáng đâu dây tiếng suối reo trong rừng thông vắng. Gió êm đềm chở những hương thơm của muôn loài hoa Đà lạt bay bay trong không gian sáng trong như ngọc. Ngày xưa Hải vẫn thường nịnh khi anh bảo rằng đời anh may mắn có một viên ngọc quí là tôi. Anh thường nói rằng “mỗi sáng, nắng lên cao, nh́n cây cỏ xanh tươi ch́m trong ánh nắng, anh cứ tưởng đến những viên ngọc bích, và anh lại nghĩ tới em”. Hôm nay trong khúc đường quanh co của một không gian xưa cũ, tôi vẫn c̣n nghe văng vẳng đâu đây tiếng thầm thi êm dịu cuă Hải rót vào tai tôi những lời mật ngọt yêu đương…
Qua khỏi con dốc vắng là đến con đường dẫn đến khu nhà nằm ở ven đồi. Ngày xưa không biết bao nhiêu lần tôi đi ngang qua chốn này để đến thăm mẹ Hải, để chờ đợi chàng trong những chúa nhật đựơc phép ra ngoài dạo phố. Nhà của Hải không lớn lắm nhưng hoa hồng th́ lại rất nhiều. Những bụi tường vi uốn ngoài đầu ngơ phô bày những chùm hoa mơn mởn tươi xinh, những đóa hồng đỏ thắm, vàng tươi, trắng muốt. Cả một rừng màu sắc rực rỡ như tuổi thanh xuân quây quần lấy hai chúng tôi dạo ấy.
Tôi dừng lại trên đầu dốc, ngạc nhiên nh́n con đường quanh co phiá dưới chân đồi, chẳng c̣n ǵ ngoài những vạt đất khô cằn, những bức tường đổ nát loang lổ rêu bụi phủ mờ. Cả một thôn xóm trù phú tươi xanh ngày xưa đă bị giải phóng cuốn trôi đi chỉ c̣n lại đổ nát, lở lói hoang tàn. Tôi lần xuống con đường hỏi thăm bà cụ đang ngồi thái khoai bên túp lều gần đó.
- Cụ ơi cho con hỏi thăm.
Bà cụ ngửng đầu lên nh́n tôi đăm đăm khiến tôi hơi ngượng v́ những ǵ ḿnh đang khoác trên người. Dù đă cố gắng ăn mặc giản dị nhưng vẫn tương phản với nhưng rách rưới nghèo nàn chung quanh. Tôi đứng im lặng đợi chờ một sự cảm thông, giúp đỡ. Bà cụ ngừng tay, mời tôi ngồi xuồng chiếc ghế mây duy nhất đă rách nát xác xơ.
- Cô muốn hỏi thăm ai?
- Dạ cháu muốn hỏi thăm ông Hải. Cháu nghe mói ông ấy vẫn c̣n ở đây phải không, thưa cụ?
- Có phải là ông Hải đang bị quản chế đó không? Thế cô là ǵ của ông ấy? Bây giờ chắc ông ấy không có nhà đâu. Nhà ông ấy ở ngay kia kià.
Vừa nói bà cụ vừa chỉ đến một túp lều khác được dựng ngay trên nền căn nhà cũ. Đó chỉ là một mái tranh dựa trên một bức tường vôi duy nhất c̣n sót lại, chung quanh được che bằng những tấm tranh thưa. Đúng rồi, đó là nhà của Hài ngày xưa. Tôi c̣n nhớ chiếc cổng rào thưa trồng, những hàng cây tường vi hồng lạt. Không trả lời mà tôi lại hỏi ngay bà cụ.
- Sao mà ở đây nhà nào cũng bị phá đi tan nát hết? Chắc lúc trước đánh nhau ở đây dữ lắm, phải không cụ?
- Đâu có đánh nhau ǵ. Ngày mới vô các ông ấy nói là phải đi kinh tế mới, bắt dân rỡ hết nhà cửa mang lên rừng ở. Mấy năm ở trên ấy chẳng ai ngó ngàng ǵ đến, làm không đủ ăn nên lại lục đục kéo nhau về th́ nhà cửa c̣n đâu. Thôi đành che tạm để có chỗ mà chui chứ biết làm sao. Nh́n quanh một lượt như để cho tôi thấy rơ hơn quang cảnh hoang tàn bà cụ lại tiếp. - Như cái chú Hải đây. Bà mẹ chú ấy mất ở trên rừng, lúc được thả về th́ nhà chẳng c̣n ǵ. Cũng may là nhờ hàng xóm che tạm cho mái lều, chứ không th́ thật khổ.
- Thế ông Hải bây giờ làm ǵ thưa bác?
- Chú ấy mà làm được ǵ ngoài cái ṃ mẫm đan giỏ ở tổ hợp mây tre xuất khẩu, vả lại người ta có cho chú ấy đi đâu đâu.
- Sao vậy bác?
- Th́ chú ấy bị quản chế mà. Ai đời lại có người dại như chú ấy. Người ta cho đi sang Mỹ mà lại không chịu. Tôi hỏi tại sao th́ chú ấy bảo đất nước của ḿnh, ḿnh ở chứ đi đâu. Thế là người ta lại càng nghi ngờ rằng chú ấy có âm mưu ǵ nên họ canh chừng dữ lắm, cấm không cho bước đi đâu.Thế, cô là ǵ của chú ấy?
- Cháu là... cháu là..
Tôi chưa biết trả lời sao th́ bà cụ lại chép miệng.
- Chắc cô muốn làm vợ chú Hải chứ ǵ? Bữa trước cũng có mấy cô ở Sài G̣n lên đây muốn làm vợ chú ấy, nhưng mà chú ấy đâu có chịu.
Tôi ngạc nhiên hỏi dồn.
- Muốn làm vợ anh ấy, thật không bác.
- Sao lại chẳng thật, th́ cô tính chú ấy c̣n độc thân lại có điều kiện đi Mỹ, ai mà chẳng muốn. Được sang bên ấy cái đă mọi chuyện tính sau. Có người lại c̣n đề nghị trả tiền cho chú ấy ngay bên này nữa chứ. Thế cô t́m chú ấy làm ǵ.
Tôi nghẹn ngào.
- Thưa bác, cháu không phải t́m anh Hải để mặc cà đi Mỹ đâu, cháu hiện nay đang ở Mỹ. Cháu chỉ muốn t́m anh Hải để trả cho anh ấy một món nợ, hay là xin anh ấy tha cho một món nợ ngày xưa.

Bà cụ nh́n tôi chăm chú như để đo lường câu nói. Khi những giọt nước trên mắt đầm đ́a nhỏ xuống, tôi nhận được sự cảm thông trong đôi mắt già nua tŕu mến nh́n tôi. Ngừng tay bà lại kể.
- Tôi ở đây, bên nhà chú Hải đă từ lâu lắm.Tôi và bà mẹ chú ấy hàng xóm với nhau khi từ ngoài Bắc mới di cư vào đây. Tội nghiệp cho chú ấy, hiền lành thật thà. Hồi trước, tiếng là sĩ quan nhưng lúc nào cũng ngoan ngoăn, lễ phép với mọi người như thời c̣n đi học. Bây giờ thật là khốn khổ, trời lạnh thế này mà chú ấy không có cái chăn nào, phải đắp bằng mảnh bao bố cũ. Công việc th́ chú ấy làm chậm lắm có bao giờ đủ ăn đâu, lấy ǵ mà may với mặc.
Tôi nh́n qua con đường đất đỏ. Phía bên kia là căn lều của Hải được cất trên nền nhà cũ. Tôi hỏi bà cụ.
- Thưa bác, cháu muốn sang bên kia, chỗ nhà ông Hải. Cháu muốn chờ ở đấy để gặp ông ấy có đựơc không ạ?
- Cô cứ tự nhiên. Lúc nào chú ấy về tôi sẽ nói cho chú ấy biết.
- Xin bác đừng nói ǵ cả, cháu chỉ muốn dành cho ông ấy ngạc nhiên.

Chào bà cụ tôi đi vào ngơ cũ, bồi hồi nhớ lại những lần hai đứa bước song đôi lên thềm với ước mơ ngày cưới. Nền nhà bây giờ nằm chơ vơ phơi sương gíó.Tôi nhận ra tấm phản cũ đă ṃn nhẵn với thời gian. Màu gỗ bóng lộn sang trọng ngày nào giờ đây bạc thếch, ẩm mục. Chính ở nơi tấm thảm này, vào một đêm không trăng nhưng đầy sao sáng. Tôi không bao giờ quên đựơc đêm ấy, năm xưa.....
...Tôi nũng nịu đi sát người chàng, chiếc áo trận màu xanh c̣n nguyên mùi hồ cứng. Đêm yên lặng quá, chỉ có những v́ sao thấp thoáng đang nh́n trộm chúng tôi. Ôi những v́ sao long lanh t́nh tứ như đôi mắt của chàng. Những v́ sao cách xa cả hằng triệu năm ánh sáng cũng đă biết và đồng t́nh với hai đứa chúng tôi. Mùi hoa hồng nhẹ nhàng làm tâm hồn tôi càng thêm đê mê rạo rực. Hải ôm lấy tôi hôn nhẹ lên môi rồi hỏi.
- Có chuyện ǵ mà em nhắn anh phải ra gấp đêm nay? Em biết không, anh phải nhờ thằng bạn gác thế cho, rồi leo rào ra ngoài này. Mấy ông sĩ quan cán bộ mà biết đựơc th́ anh nằm nhà kỷ luật ngay.
- Đêm nay đẹp quá phải không anh. Trăng sẽ lên, và hoa sẽ nở những bông đầy hương sắc. Em chỉ muốn đựơc nằm trong ṿng tay anh đêm nay, có được không anh.
- Sao lại không được. Anh sẽ làm bất cứ chuyện ǵ có thể được để làm vừa ḷng viên ngọc qúy nhất đời anh.
Chúng tôi hôn nhau dài như chưa bao giờ được hôn nhau như thế. Chúng tôi hôn nhau say sưa như không bao giờ thỏa măn. Tôi hiến dâng mà không hề nuối tiếc. Chúng tôi quấn quưt tan biến vào nhau cho đến khi gà gáy sáng....

Tiếng ai nói lao xao ngoài ngơ làm cho tôi chợt tỉnh giấc mơ xưa. Ngoài sân nắng đă nghiêng nghiêng soi qua vách lá tranh thưa. Có tiếng chân người vội vă.Tôi ngửng lên nh́n thấy bà cụ hàng xóm bước vào báo cho tôi biết là Hải đang về. Tôi hồi hộp nh́n ra con đường đất ngoằn nghèo, giật ḿnh thấy một người đang chống gậy ṃ mẫm từng bước đi tội nghiệp.
- Đấy chú ấy về kia ḱa. Tội nghiệp, hồi c̣n cải tạo chúng nó đánh cho khốn khổ, lại c̣n tra tấn, không biết v́ sao mà đôi mắt hóa thành mù luôn. Tôi đứng lặng người nh́n người đàn ông tàn tạ mù loà, tội nghiệp, đang sờ soạng những bước đi về phía tôi mà không nói đựơc lời nào. Vẫn biết sự tàn phá của thời gian nhưng trời ơi, Hải của tôi ngày xưa giờ thay đổi đến thế này sao. Mái tóc rậm dài loà x̣a điểm rất nhiều sợi bạc. Hai hố mắt sâu thẳm đen ng̣m ghê sợ. Tới trước nền nhà người ấy tự nhiên dừng lại như vừa khám phá có điều ǵ khác lạ..
- Ai, có ai đấy. Ai đang chờ tôi phải không?
Bà cụ toan lên tiếng, tôi đưa tay ra hiệu cho bà cụ đừng nói đến tôi.
- Tôi đây chú Hải, sao hôm nay đi làm về sớm vậy.
- Đang làm th́ mấy thằng công an nó cho xe tới mời lên đồn làm việc, cứ khai đi hỏi lại những câu từ trước tới nay. Chẳng biết bao giờ chúng nó đề yên cho ḿnh đây.
Nói xong Hải ngồi sụp xuống gỡ chiếc nón mê đang đội trên đầu bỏ vào gậm phản rồi đưa tay vào túi móc ra bao thuốc lá, rút ra một điếu. Điếu thuốc cong queo thảm hại như cuộc đời của chàng. Hải vuốt lại sơ sài rồi run rẩy đưa lên môi. Chàng bật măi chiếc bật lửa đă qúa cũ mấy mươi lần mà không hề cháy. Hải lại đứng lên lần ṃ đến bên bếp tro thổi tung lên để kiếm mảnh than c̣n sót laị. Chàng cầm lên thanh củi nhỏ, lấy tay sờ soạng xem c̣n hơi nóng. Khi châm xong điếu thuốc, kéo một hơi dài chàng lại nói tiếp với bà cụ.
- Tháng này bên hợp tác xă họ bảo hàng bị trả về nhiều lắm thành thử ra họ chưa trả công cho ḿnh. Từ hôm qua đến nay cháu phải ăn khoai. Có mấy củ đem đi tính để ăn trưa mà đă kịp ăn đâu th́ chúng nó lôi đi.
Hải ṃ mẫm đặt cái túi vải đang đeo trên vai xuống phản. Chàng lôi ra một miếng lá chuôi đựng mấy củ khoai lang luộc, một cái gói giấy nhỏ đựng ít muối tiêu. Chàng cúi xuống đưa tay sờ vào tấm phản để ḍ dẫm trước khi ngồi xuống. Hải cẩn thận tắt điếu thuốc c̣n đang hút dở trên môi đút lại vàotrong bao thuốc rồi mới bắt đầu ăn. Đôi bàn tay run run đưa củ khoai lên miệng. Bà cụ hàng xóm yên lặng năy giờ mới lên tiếng.
- Chú Hải à, có cô này...
Tôi đưa tay ra dấu ngăn cản nhưng không c̣n kịp nữa. Hải hơi giật ḿnh song vẫn tiếp tục nhai miếng khoai đang c̣n trong miệng.
- Cô nào bà nào nữa? Cháu đă nói nhiều lần nhờ bác là nếu họ đến th́ bảo họ rằng cháu không có đi đâu hết. Đất nứơc ḿnh đây th́ ḿnh có quyền ở chứ đi đâu. Mà nếu cháu có đi th́ cũng không bao giờ làm chuyện gian dối để lấy tiền lấy bạc đâu.
- Không, không phải cô này muốn chú đem sang Mỹ đâu. Cô ấy đang ở Mỹ rồi, chỉ muốn gặp chú để khất nợ thôi.
Hải bỗng giật ḿnh đúng phắt ngay lên, trong lúc vội vă không hề chuẩn bị, chàng không biết đến mảnh ván đă nghiêng, giờ đổ xuống kéo theo chàng và mấy củ khoai văng ra lăn lóc dưới nền nhà. Tôi không c̣n yên lặng thêm đựơc nữa, nước mắt chảy ra ràn rụa tự bao giờ. Tôi chạy đến ôm chầm lấy Hải, đỡ chàng lên, kéo đầu chàng sát vào ngực ḿnh nói trong thổn thức.
- Anh Hải ơi, em đây, Ngọc đây. Ngọc ngày xưa của anh đây. Sao anh khổ thế này?
Chúng tôi ôm lấy nhau không biết là bao lâu nữa. Thời gian nào có nghiă ǵ đâu cho những kẻ yêu nhau. Chúng tôi ngày xưa đă có cả một gịng sông mộng mơ, mà cuộc đời này đă làm khô cạn bởi những toan tính tham lam, hèn yếu. Phút giây bàng hoàng đă qua đi tôi hỏi Hải.
- Sao anh không làm đơn ra đi như bao nhiêu người khác cho cuộc đởi đỡ khổ?
Hải đưa bàn tay chai đá sờ soạng vuốt tóc tôi, trầm ngâm trong giây lát, trả lời.
- Sao em lại nghĩ rằng anh đang khổ sở. Anh thua trận, anh mất đi đất nước th́ dĩ nhiên là anh đă mất tất cả rồi. Đến cả ngay cái cuộc sống anh đây cũng tùy thuộc trong tay kẻ thù. Chúng nó cho đi th́ được đi, bắt phải ở là ở lại. Chúng anh có quyết định đươc ǵ đâu. Cho dù ở lại đây hay sang bên ấy chúng anh chỉ là những người có cuộc sống thừa. Sống mà như đă chết. Chỉ có một cách là phải khôi phục lại giang sơn đất nước xưa th́ mới sống đựơc chính cuộc sống ḿnh mong muốn. Thế mà ai cũng sang bên ấy cả th́ c̣n ai đấu tranh để mong một ngày kia khôi phục lại giang sơn. C̣n sướng hay khổ th́ thật là tương đối, tùy theo ư nghĩ của mỗi con người. Đâu cứ phải là có miếng ăn ngon hằng ngày, chăn nệm ấm êm mỗi tối mới là sung sướng. Niềm sung sướng hạnh phúc cuả anh là được sống theo lư tưởng, theo ư muốn của ḿnh, được nh́n thấy muôn người ấm no, hạnh phúc.
- Em thấy bây giờ người ta cũng đổi thay nhiều lắm, cũng tự do đi lại buôn bán sầm uất hơn xưa. Thôi anh ạ, cả đời anh hy sinh cho đất nước, bây giờ anh nên nghĩ đến thân anh.
Hải mỉm cười khoan dung.
- Ngọc ạ, em lúc nào cũng đáng yêu làm anh không bao giờ quên em hay giận em cho được. Nhưng em thử nh́n lại mà coi, cái phồn vinh giàu có của đất nước ḿnh chỉ nằm trong tay của nhóm người cai trị, ở một vài thành phố lớn, c̣n đại đa số dân lành th́ cuộc sống như anh đây và bà cụ hàng xóm kia, ăn họ ban phát cho, nói theo lời của họ. Muốn có ư kiến hay đời sống riêng tư th́ đi cải tạo. Những cao ốc những nhà hàng sang trọng mọc lên chỉ để cho những người Cộng Sản đang nắm quyền và những người ngoại kiều như em chứ có dành cho dân chúng đâu. Người Cộng Sản khôn lanh quỷ quyệt, khi mà chính quyền nằm ttrong tay của họ th́ ta không thể kêu gào xuông mà đ̣i lại đựơc mà phải bằng những hành động đấu tranh quyết liệt. Nếu ai cũng ra đi th́ lấy ai trực diện với kẻ thù. Anh vẫn biết một con én không làm nổi mùa xuân nhưng có con chim én cũng cho người ta hy vọng rằng mùa xuân sẽ đến.
Hải ngừng nói, ôm lấy tôi chặt hơn, tiếng chàng th́ thầm bên tai tôi.
- C̣n em, em là mùa xuân của riêng anh. Em đang giữ của anh cả tuổi thanh xuân, chúng ta đă có chung một gịng sông ước mơ trong dĩ văng. Cho dù không được sống bên nhau nhưng trong bất cứ lúc nào cô đơn buồn chán nhất ở cuộc đời nầy anh đều nghĩ đến em, và tưởng như có em bên cạnh.

Đêm xuống tận bao giờ. Tôi rung động theo từng tiếng th́ thầm êm đềm của Hải. Chàng lúc nào cũng đại lượng khoan dung, cho dù là với một người phản bôi như tôi. Chúng tôi ôm chặt lấy nhau quên đi cả cái lạnh của Đà lạt và không cần nghĩ đến thời gian.
Đột nhiên tôi nghe tiếng ôn ào rồi những buớc chân vội vă. Chúng tôi hốt hoảng buông nhau ra khi thấy nhưng người công an Cộng sản ào vào như cơn lốc. Hai người lăm lăm chiă súng vào mặt Hải. Người thứ ba - có lẽ là cấp chỉ huy - trong bọn chửi thề
- Mẹ bố thằng này, gớm thật, mới vừa mới gọi lên làm việc cho về là liên lạc ngay với người nước ngoài.
Nói xong hắn ta gật đầu ra lệnh. Hai thằng công an xông tới dùng báng súng đánh tớt tấp lên đầu lên cổ Hải. Chàng loạng quạng bước đựơc vài giây rồi gục ngay xuống. Một gịng máu đỏ từ đầu chảy xuống. Tôi rú lên khiếp sợ hăi hùng. Trong cơn mê sảng tôi c̣n nghe thấy tiếng la hét của ngừơi chỉ huy.
- Lôi cổ nó về đồn c̣ng tay nó lại.

…Rất lâu tôi tỉnh lại, ngạc nhiên thấy ḿnh đang nằm trên giường nệm ấm êm của khách sạn. Đêm đă khuya lắm rồ́, căn pḥng tối om như điạ ngục đang vây phủ thân h́nh tôi. Tôi nhớ lại những ǵ đă xẩy ra trong buổi chiều. H́nh ảnh Hải mù loà, lăn lộn dưới chân hai thằng công an mặt đằng đằng sát khí làm tôi kinh hoàng và hối hận. Trời ơi tôi chỉ đem đến cho cuộc đời Hải những tai họa, khổ đau và bất hạnh. Đêm đen tối quá, đêm dài tận cùng như đêm không bao giờ sáng. Tôi sờ soạng chung quanh không thấy Thức đâu. Bao nhiêu câu hỏi chợt đến với tôi. Ai đă mang tôi về đến khách san và giờ này Thức c̣n đi đâu mà không về ngủ. Tôi chỉ mong trời sáng để biết tin Hải sống chết ra sao, để giải tỏa những thắc mắc đang vướng bận trong ḷng.

Bỗng tôi chợt nghe có tiếng người nói lao xao ngoài cửa. Trời đă khuya mà ai c̣n đang thức giờ này.Tôi rón rén bước ra kinh sợ thấy tên trùm công an đă nh́n tôi hau hau lúc ban trưa đang nói ǵ với Thức. Hắn bỗng cười lên ha hả.
- Ông tính mười mấy báng súng mà nện vào đầu th́ làm sao sống nổi. Những thằng hèn nhát th́ đă trốn đi hoặc là chúng tôi cho sang hết cả bên ấy rồi, c̣n nhưng thằng cứng đầu như thằng Hải này th́ cho nó về âm phủ mà đ̣i tự do dân chủ.
Tôi lặng người ghê sợ không dám nói một lời nào. Tôi sợ chồng tôi. Tôi sợ hăi cái độc ác của ḷng người. Tôi sợ hăi cuộc đời c̣n lại mà tôi phải sống. Tôi sợ hăi đêm dài đang bao phủ Việt Nam. Hôm sau tôi vội vă rời xa Đà Lạt.

Khi xe gập ghềnh qua thác Preen, tôi nh́n con nước lững lờ trôi mà khóc thương cho một ḍng sông.

(Thân tặng tất cả Nguyễn Trăi và các chiến hữu Biệt Động Quân thân mến của tôi. Viết để nghĩ về người bạn tù khi được biết hắn không có ư định ra đi)
 


VĂN CHƯƠNG

Cây viết Bất Khuất

Thuyền đời
Highway of Heroes
Nắng ấm quê hương
Truyện dài Bất Khuất
Thuyền đời ơi !
Những thằng chúng tôi
Bài thơ trên đồi Bác sĩ Tín
Viên đạn vang rền
Chuyện t́nh trái ngang
Khối diễn hành
Băi tập
Lễ măn khóa
Một Đời Bất Khuất
Kỷ niệm Quân Trường - Về phép
Kỷ niệm Quân Trường - Cúp phép
Hồi tưởng chiến trường 1062 Thượng Đức
Dọc đường gió bụi
T́nh Bất Khuất
Ngày xưa thân ái
Tôi đi lính
Bất Khuất
Quan Âm Tây Du Hí truyện
Làm trong sáng tiềng Việt
Hạ cờ tây
Thù dai
Kỷ niệm khó quên
Trận cuối trong đời lính của tôi
Khúc hát Quân Hành
Một nỗi đau
Thủ Đức - Tuần huấn nhục
Tâm thư của Cố Thiếu Úy Trần Văn Quí
Trận Ô-Căm
Một lần vĩnh biệt
Một lần đi
Chuyến đi cuối năm
Nhớ về mái trường xưa
Phạm Xuân Tịnh - Một cuộc đời
Những ngày tháng không quên
Tự do ơi, tự do!
V́ hai chữ Tự Do
Ngh́n trùng cách biệt
Thầy Chín
Để nhớ để quên


Người lính VNCH

Soái hạm HQ5 và trận hải chiến Hoàng Sa
Ngày 19-01 Kỷ Niệm ngày Hoàng Sa nhuộm máu
Đi vào ḷng địch: Câu chuyện thật của người Nhái HQ VNCH
Người bạn 101
Năm tháng tuổi thơ thuở nào
Lực lượng Đặc Nhiệm Thủy Bộ Hải Quân VNCH
Đối diện tử thần
Một thời để yêu
Phi Công thời chiến
Người con dâu nước Mỹ
Tưởng bỏ anh em
Đành bỏ anh em
Mai
Cuộc tuyệt thực ở trại Cổng Trời
Một đời binh nghiệp hai màu Mũ
Biệt Hải trên vùng biển băo tố
Chuyện người lính trinh sát
Nhan sắc cư tang
Niềm vú quân trường
Sự trịch thượng
Hộ tống hạm HQ11 & Những ngày biến loạn tháng Tư đen
Bạn tôi, những SVSQ khóa 2 Học Viện CSQG
Cuộc sống của người lính chiến ĐPQ và NQ
Sông Mao, Ngày tháng cũ
Tự truyện của một phi công

Chập chùng tủi nhục
Tâm sự người lính

Nén hương tưởng nhớ bạn Dương Quang Ngọc
Một mai giă từ vũ khí
Mối t́nh đầu
T́nh lính
Đời lính
Tàn cuộc hoa này
Nó và Tôi
Viên ngọc nát
Những năm dài qua đi... hội ngộ
Ngày Quân Lực : Lời thú tội
Nhớ An Lộc - Chuyện người Thương Binh bị bỏ quên
Nghĩ về người vợ lính
Chuyện t́nh với chàng cựu Không Quân Y 2 K
“Hát Ô” qua Mỹ
Anh hùng tử - Khí hùng bất tử
Thằng lính bạc t́nh
Cuối đường
Đó đây trên quê hương
Here and There In The Homeland
Người c̣n nhớ hay người đă quên
Những ngày tù chung với Ông Đạo Dừa
Cây cầu biên giới
Khu trục bọc thây
Tướng Đỗ Cao Trí và Tướng Nguyễn Viết Thanh Dưới Cái Nh́n Của Người Ngoại Quốc

Đêm liêu trai
B̀NH-TUY, những ngày cuối cùng...
T́nh Anh Lính Chiến Biệt Động
Trận chiến đẫm máu của HQ/VNCH: Trận Ba Rài
Mặt trận Miền Đông vẫn yên tĩnh
Charlie ngày ấy và Charlie bây giờ
Màu cờ và sắc áo
Tù binh và ḥa b́nh
Tây Ninh, chút c̣n lại trong ḷng một người lính
Hoài niệm
Tâm tư và cuộc sống quả phụ
Thượng Tọa Thích Quang Long
4 ngôi mộ lính nhảy dù Vị Quốc Vong Thân
Hai người bạn
Đôi ḍng về “Cỏ Thu Hoàng thị”
Cái chân gỗ
Một H.O. muộn màng
Vài hàng gởi anh Tŕu mến
Thiên bi hùng ca QLVNCH
Để nhớ lại những ngày Mùa Hè Băo Lửa
Trận chiến cô đơn
Biệt đội 817 - LĐ81 BCD
Trận đánh cuối cùng của ĐPQ...
Qua những trại tù cộng sản...
Sông Mao, phi vụ ngày 30 Tết
Nước mắt mẹ già
Viên đạn cuối cùng
Điếm Cỏ Cầu Sương
Người lính ấy của tôi...
Khóc một ḍng sông
Cái muỗng
Tử thủ
Những tiếng hát bừng sáng A 20
Thiên đường đỏ
Khoác áo chiến y
Chuyện t́nh của một Phi Công
Hai v́ sao lạc
Tôi thương nhớ vợ tôi
Bông hồng tạ ơn
Viết về Lê Hữu Lượng
Chinh nhân và người t́nh
Tôi vào học viện Cảnh Sát Quốc Gia
Cảm nghĩ của một người Lính về Ngày Quân Lực 19/6
Nhiệm vụ
Cô gái B́nh Long
Những ngày hồi đó
Ngày QL19/06 - Người Lính VNCH ... Tôi nợ Anh ..
Nhớ đến Biệt Đội Thiên Nga
Viết về ngày QL 19/6/2011
Người không nhận tội  
Chào cô ... em gái Biệt Cách Dù
Chuyện t́nh chị Hạ và anh Nuôi
Huấn luyện Sĩ Quan tại Hoa Kỳ
Ở cuối 2 con đường
Đêm Cao Miên
Đồn Dak Seang
Giải toả căn cứ hỏa lực 6  Tân Cảnh
Quan Âm chí lộ
Rải tro theo gió
Một chuyến đi toán phạt
Chinh chiến điêu linh
Trại gia binh
Viết về người lính Địa Phương Quân
Người không nhận tội
Tháng 4 xót xa
T́m lại thương đau
Nụ cười người tử tội
Ngày về
Người lính miền Nam
Phan Rang nỗi hờn di tản
Charlie, ngọn đồi quyết tử
Quốc lộ 20 - hành lang của tử thần
Găy súng
Chuyện người Nghĩa Quân
Chuyện Người Nghĩa Quân Thờ H́nh Của Chính Ḿnh
Đại Bàng Gảy Cánh Tháng Tư
Trại gia binh
Viết về người lính Địa Phương Quân
Quốc lộ 20 - hành lang của tử thần
Phnom Penh, ngày ấy c̣n đâu?
Vinh danh Tướng Đỗ Cao Trí
Trung Tá Nguyễn Đức Xích "NGƯỜI TÙ BẤT KHUẤT"
Ngọn đồi cuối cùng
Nhớ hay Quên
Người lính miền Nam
Charlie, ngọn đồi quyết tử
Chú Quế
Pleiku nắng bụi mưa bùn
Mê thần tượng
Cơm cháy quân trường
Anh trai Biên Hoà, em gái Cà Mau
Giọt nước mắt Đêm Giao Thừa ...!
Kiếp người... đời lính...
Câu chuyện tù của ĐT Phi Công HK...
Ḍng sông cỏ mục
Bên những bờ rừng
Đêm thánh vô cùng
Người tù kiệt xuất
KBC Một thời để nhớ
TPB Những mảnh đời bất hạnh
Mùa Đông năm ấy
Người Lính Việt Nam Cộng Ḥa qua những t́nh khúc bất tử của Một Thời Chinh Chiến
Phi vụ cuối cùng
Những người tù cuối cùng
Lửa máu hận thù
Người Lính VNCH trong kho tàng âm nhạc Việt Nam
Mẹ VN ơi - Chúng con vẫn c̣n đây
Khi người ta gọi bác của tôi, ba tôi và anh tôi là 'giặc' !
Hăy thắp cho anh một ngọn đèn
Chiếc áo phong sương t́nh anh nặng
Người lính VNCH trong nhạc sỉ Trần Thiện Thanh
Đêm hỗn mang
Ngỡ ngàng đời chiến sĩ
Chuyện nhớ trong đời
Để ghi nhớ tháng 4 đen
Nỗi đau thời chiến
Cọp rằn Chương Thiện
Quà cho con trong tù
Những gịng sông lịch sử đời người
Một người đi
Trận cuối 2
KBC 4100 & Tết Mậu Thân
Rừng khóc giữa mùa xuân
Lá thư t́nh của người lính VNCH
Cô con gái quá giang trong đêm mồng một Tết
Lon Guigoz hành trang người tù...
Con chó Vện và người tù cải tạo
Một lần toan tính...
Tấm thẻ bài
3 người chiến binh "homeless"...
Trôi theo vận nước
Trận cuối
Chiến sĩ Kha Tư Giáo
Em không nh́n được xác chàng
Chuyện buồn người vợ tù
Người Việt của tôi - Quận Dĩ An
Sao hôm, sao mai
Những lá thư t́nh
May mà có em
Thằng bé đánh giày người Nghĩa Lộ
May mà có em đời c̣n dễ thương
Gói quà đầu năm
Cây Mai rừng của người Lính Trận
Cánh chim Thần Tượng
Ba ḍng nước mắt
Những xác chết trên mănh đất chữ "S"
Thân phận người lính găy súng
Chuyện vượt ngục ở trại Gia Trung ...
Những mảnh đời dang dở - phần 2, phần 3, phần 4, phần 5, phần 6, phần cuối
Mưa trên Poncho
Người ở lại Saravan
Nhớ hay quên kỷ niệm thời chinh chiến
Vược ngục
Chuyện t́nh khoai lang
Tâm t́nh người lính VNCH tỵ nạn ở Thái Lan
Hồi tưởng ngày Quân Lực 19-6-73
Vinh danh người lính VNCH

Linh tinh

Dị mộng
Nhà thơ Hàn Mặc Tử
Tập thơ "đôi hồ" và một thiên diễm t́nh
Về Quê
Ông già bơi rác
Nhớ thời trường cũ Chu Văn An
Người chú họ của tôi
Tôi bị bắt
Nhớ lắm… những mùa Thu
Những chuyện trời ơi !
Người đồng hương
Bên đời hiu quạnh
Việt Cộng con
Phượng hồng vào Hạ
Sức mạnh của cộng đồng người Việt Quốc Gia hải ngoại
Giai thoại văn chương
Kỷ niệm nỗi trôi cùng trí nhớ
Bà xă đai-ét
Chuyện kể: Một buổi trên đường vượt biển
Những vần thơ chui
Đi t́m Jackpot
Cây cầu biên giới
Ngày giỗ Tổ Hùng Vương
Như những giọt buồn
Một cơn đau tim….và một lần phẫu thuật
Đứa con dị chủng
Bài thơ dang dở
Thất t́nh
Dấu "Hỏi Ngă" trong văn chương Việt Nam
Ngày xưa thân ái...
Gió bụi một thời
Người sợ bóng
Hoàng hôn trên núi Tây
Ư yêu đương
Đêm qua sân trước nở cành mai
Vệt nắng cuối chiều
Đừng yêu người làm thơ
Tết Nguyên Đán
Đừng yêu người làm thơ
Như những vần mây
Đám cưới
Hạnh phúc muộn màng đêm Giáng Sinh
T́nh... tiếc
Giáng Sinh năm nào
Ván cờ ma quỷ
Văn thơ trữ t́nh
Mùa Thu qua thi ca  
Phụ nữ Việt Nam qua Ca Dao
Tháng năm ngoảnh lại
Thu xưa
Thu có sầu chăng sáng nay!
Cơn mưa chiều nay
Xuôi ḍng sông Hương
Nỗi niềm cố cựu
Thiện và Ác
Tóc May sợi vắn sợi dài
Tâm sự tuổi già
Xóm biển
Đi t́m tâm linh
Mấy đoạn đường đời
Tản mạn những giao thoại văn chương
Xin hăy giúp tôi
Con c̣n nợ Ba
Nhăm nhi bầu bạn
Một thời để nhớ
Người quét chợ
Lời tỏ t́nh
Bạn cũ năm mươi năm
Về lại cố hương  
Đường đi không đến
Xương trắng Trường Sơn
Về lại cố hương
Thoáng xưa
Cánh Hoa Ngọc Lan
Bước không qua số phận
Đọc thơ Trạch Gầm
Con Gà ṇi
Con Mèo hay con Thỏ?
Đời vẫn đáng sống
Tết làng tôi
Bầu Bí một giàn
Nghỉ hè ở Mallorca
Chiếc xích lô chở mùa xuân
Em đi để lại con đường
Một thời con gái
Bố tôi và người tù Nguyễn Chí Thiện
Trường ca trang sử Mẹ....
Nỗi đau bẽ bàng
Khi con đường không lối thoát
Những bài ca một thời cuộc đời
Tiếng chuông ái t́nh
Những con cào cào xanh
Nếu chỉ c̣n một ngày để sống
Bố tôi
Thiêng Liêng Như Những Linh Hồn
Giấc mộng dài
Duyên số trời định
49 Ngày với em
Bài ca của người du tử
Tấm vạc giường
Cố hương, 35 năm sau
Vượt biển một ḿnh
Hăy bế em ra khỏi cuộc đời anh
Những Tết năm xưa ở Phan Thiết
Làm thinh
Màu tím trong thơ
Lệ Mừng trên cánh Đồng Chiêm
Thằng cháu nội đích tôn
Chị Cả Bống
Làm rể Ninh Ḥa
Trời đất bao la
Nỗi buồn mùa Thu
Duyên Nam Bắc
Đà-lạt trời mưa
Xót xa
Tiểu thơ
Đôi mắt
Giọt mưa trên tóc
Quê tôi, ngày bé thơ lớn lên
Mùa thu cuộc t́nh
Cây sầu riêng sau vườn cũ
Tản mạn - Về những người bạn
Nh́n những mùa xuân đi...
Quê hương ruồng bỏ
Ba tôi và tôi
Vượt thoát
Made in VietNam
Giọt nước mắt
Ngày vô vị
Khóc lặng thinh
Đời c̣n vui v́ có chút ṭm tem
Đôi mắt Phượng
Ngựi bán liêm sỉ
Bài ca vọng cổ
T́nh già
Buổi chiều ở Thị trấn Sông-Pha
Saigon ngày ấy
Phàm phu tục tử
Thăm quê
Dấu tích ân t́nh
Địch thủ
Tâm
USS Midway - Ông bạn già năm xưa - English
Từ Mỹ, kể chuyện Mỹ Tho
Vài ṿng Thơ, Rượu và Tết
Mùa Xuân uống rượu
T́nh người
Hồi kư của một người Hà Nội
T́nh nghĩa, nghĩa t́nh
Đôi đũa
Gịng đời... và hồi âm gịng đời...
Không cho phép ḿnh quên
Thảm sát trên đảo Trường Sa
Em tôi
12 bến nước
Chào Mẹ
Cháo tóc
Những người không đất đứng
Vợ hiền
Theo ngọn mây Tần
T́nh ngây dại