Lê Thương
Văn thơ có t́nh mới hay, thiếu t́nh văn thơ trở nên khô khan, vô vị.
Ư tưởng mới mẻ, xác đáng, văn thơ bóng bấy, rực rỡ mà thiếu t́nh vẫn
không rung cảm được người đọc. Ta chỉ yêu những cây bút, những vần
thơ gợi được nỗi vui, nỗi buồn của tâm hồn ta.
Văn thơ trữ t́nh, trước hết nó ôm ấp nội tâm của tác giả, nào những vui buồn, chán chường, khổ đau, thất vọng... mà trong các thứ t́nh, t́nh luyến ái giữa nam nữ được chọn làm đề tài nhiều hơn cả và đề tài nầy đă làm rung động không biết bao nhiêu trái tim của nhân loại. Văn tho trữ t́nh là khúc ngâm từ đáy ḷng đang thổn thức mănh liệt qua những ng̣i bút mang nhiều tâm hồn lăng mạn. Thật vậy, văn thi sĩ vốn là những người mang tâm hồn đa sầu, đa cảm, đa t́nh, lăng mạn cho nên t́nh cảm của họ chứa chan, dạt dào, tâm hồn họ dễ rung động như dây tơ trên phím đàn. Họ vẫy nước mắt ra mài mực để viết lên những tiếng uất nghẹn từ đáy con tim mà mỗi chữ là một tiếng thở dài, mỗi câu là một ḍng lệ (Cho tôi ép nốt ḍng dư lệ. Nhỏ xuống thành thơ khóc chút duyên. T.T.KH trong “Bài Thơ Thứ Nhất”).
Trong kho tàng thi ca hiện đại của ta cũng đă chứa rất nhiều thơ trữ t́nh, điều nầy dễ hiểu bởi loại thơ trữ t́nh thường rung cảm tâm hồn người đọc. Thanh niên nam nữ đang yêu nhau, các ông, các bà với những kỷ niệm t́nh yêu háo hức, rạo rực của thời niên thiếu c̣n lắng đọng trong đáy ḷng nên thích đọc loại thơ nầy v́ nó phản ảnh tâm trạng vui, buồn, khổ, đau, thất vọng, chán chường của chính ḿnh. Qua những năm tháng thần tiên của thời cắp sách, rồi từ giă ghế nhà trường để bước vào trường đời, mấy ai trong chúng ta không c̣n vương vấn trong ḷng một chút t́nh yêu của tuổi học tṛ mà mái trường và những hàng phượng vĩ nơi sân trường đă từng là chứng nhân của những mối t́nh đẹp tựa bài thơ, đẹp như đêm trăng huyền ảo, đồng thời cũng là nhân chứng của những oan khổ v́ t́nh, v́ t́nh mà tâm hồn điên đảo, v́ t́nh mà áo năo tâm can (Người đi một nửa hồn tôi chết Một nửa hồn kia bỗng dại khờ – Hàn Mặc Tử).
Thêm vào đó, các nhà thơ tiền chiến của ta thi nhau làm thơ ca tụng
t́nh yêu quá hay nên các thế hệ đàn em cứ thế tiếp tục đầu tư con
tim vào việc ca tụng t́nh yêu. Tâm trạng của các thi sĩ trữ t́nh
thời tiền chiến là tâm trạng chung của thanh niên nam nữ thời đó, họ
buồn vơ vẩn, nhớ vu vơ, chẳng làm sao cả cũng than khổ, không ai
đánh cũng than đau. Đây là cái thời lăng mạn nhất của thanh niên
Việt Nam, họ sống trong mộng t́nh và chết v́ t́nh mộng. Đó là cái
thời đă đóng góp cho nền thi ca Việt Nam những bài thơ trữ t́nh
tuyệt tác nhất. Một số bài thơ trữ t́nh thời tiền chiến đă được phổ
nhạc, những bản nhạc nầy được gọi là “nhạc tiền chiến” và cho đến
ngày nay (năm 2011) những bản nhạc tiền chiến trữ t́nh vẫn c̣n được
một số lớn khán thính giả mến mộ. Đông Hồ, Tương Phố, Nguyễn Bính,
Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử, Vũ Hoàng Chương, Đinh Hùng...v...v... đều làm
thơ khóc than, thương nhớ người yêu. Kẻ th́ kín đáo như T.T.KH trong
“Hai Sắc Hoa Ti-Gôn” hoặc lải nhải như J. Leiba trong “Năm Qua” hay
nhí nhảnh như Nguyễn Xuân Huy trong “Giận Nhau”, rồi lẩn thẩn như
Nguyễn Bính trong “Người Hàng Xóm”, khùng khùng như Lưu Trọng Lư
trong “T́nh Điên”. Ôi thôi, đủ các giọng mà đều là những giọng trữ
t́nh gợi cảm.
Đây, xin nghe những giọng trữ t́nh của các nhà thơ tiền chiến:
Cách đây không lâu, có chàng thi sĩ ṭ ṃ muốn t́m hiểu t́nh yêu
trai gái của người xưa như thế nào, có giống như t́nh yêu của ḿnh
ngày nay không?
Người xưa lưu luyến ra sao nhỉ,
Có phải như ḿnh lưu luyến chăng?
Huyền Kiêu (Tương Dạ Biệt)
Khốn nỗi, Huyền Kiêu chỉ có ư định t́m hiểu t́nh yêu của người đời
xưa để rồi tự mang nghiệp chướng của thi nhân. Nghiệp chướng của thi
nhân là yêu thơ và yêu những cái đẹp. Thật vậy, ta chưa thấy một nhà
thơ nào làm thơ để ca tụng một đối tượng không đẹp bao giờ. Đối
tượng của nhà thơ có thể là một cô hàng xóm, một cô bạn học cùng
trường, một thôn nữ làng bên, một cô lái đ̣, một cô hàng nước, một
cô gái có duyên vừa quen trên chuyến xe lam, một thiếu phụ đài
các... nhưng chắc chắn một điều là đối tượng của nhà thơ xinh đẹp,
mỹ miều.
Cho nên nàng của Thẩm Thệ Hà th́ mơ mộng, u hoài:
Mái tóc em buông lơi chiều gió thoảng,
Làn môi xinh mím chặt, mắt u hoài.
Ta cứ ngỡ em là nàng Ngọc Nữ,
Lạc đường trần để thầm nhớ thương ai.
(Khóe Mắt U Hoài)
Trong các nét đẹp của đối tượng, một số thi nhân thích cặp mắt của giai nhân v́ nhà thơ đ̣i hỏi đối tượng của ḿnh không chỉ đẹp thôi mà c̣n phải có hồn nữa. V́ “đôi mắt là cửa sổ của linh hồn” nên đối với Lưu Trọng Lư th́:
Mắt em là một gịng sông,
Thuyền ta bơi lặn trong gịng mắt em,
(Trăng Lên)
C̣n Đinh Hùng th́ mê cặp mắt của giai nhân một cách gián tiếp:
Tưởng bóng hồ như bóng mắt xanh,
Ta bắt cầu hoa làm thủy tạ,
Mỗi chiều ngồi ngắm mắt em trong.
(Sóng Tây Hồ)
Các thi sĩ lăng mạn chứa đầy trong tim những vẩn thơ trữ t́nh th́
thử hỏi ai mà không thich cái giọng lăng mạn lả lơi đầy truyền cảm
của Xuân Diệu:
Là thi sĩ nghĩa là ru với gió,
Mơ theo trăng và vơ vẩn cùng mây.
Để tâm hồn ràng buộc bởi muôn dây.
Hay chia sẻ bởi trăm t́nh yêu mến.
Tôi chỉ là một cây kim bé nhỏ,
Mà vạn vật là muôn đá nam châm;
Nếu hương đêm say dậy với trăng rằm,
Sao lại trách người thơ t́nh lơi lả?
(Cảm Xúc)
Và c̣n ǵ thơ mộng, lăng mạn cho bằng đứng nh́n trộm cô láng giềng đang hong tóc bên cửa sổ để ḷng ḿnh rộn ră một ước mơ:
Trời đẹp như trời mới tráng gương,
Chim ca tiếng hát rộn ven đường.
Có ai bên cửa ngồi hong tóc,
Cho chảy lan thành một suối hương.
Giữa một giờ thiêng t́nh rất đẹp,
Mắt buồn và rất... rất thanh thanh.
Mày ai bán nguyệt, người ai nhỏ,
Em ạ, yêu nhau chết cũng đành!
Hồ Dzếnh (Xuân Ư)
Ở trên Hồ Dzếnh nh́n trộm cô láng giềng hong tóc bên song cửa để rồi mơ ước “yêu nhau chết cũng đành” c̣n Nguyễn Bính th́ mang mối t́nh lẩn thẩn với “Người Hàng Xóm”, lẩn thẩn nhung cũng rất ư là lăng mạn:
Nhà nàng ở cạnh nhà tôi,
Cách nhau cái dậu mồng tơi xanh rờn.
Hai người sống giữa cô đơn,
Nàng như cũng có nỗi buồn giống tôi.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cái ǵ như thể nhớ mong,
Nhớ nàng? Không! Quyết là không nhớ nàng.
Vâng, từ ân ái lỡ làng.
Ḷng tôi riêng nhớ bạn vàng ngày xưa.
Tầm tầm trời cứ đổ mưa,
Hết hôm nay nữa là vừa bốn hôm.
Cô đơn buồn lại thêm buồn,
Tạnh mưa bươm bướm biết c̣n sang chơi?
Đêm qua nàng đă chết rồi,
Nghẹn ngào tôi khóc...Quả tôi yêu nàng!
Mái trường đă từng là chứng nhân của không biết bao nhiêu mối t́nh thơ mộng thời tuổi học tṛ. Đây, xin hăy nghe t́nh yêu tuổi học tṛ qua nhà thơ Kiên Giang:
Quen biết nhau qua t́nh lối xóm,
Cổng trường đối diện ngó lầu chuông.
Mỗi lần chúa nhật em xem lễ,
Anh học bài ôn trước cổng trường.
Thuở ấy anh hiền và nhát quá,
Nép ḿnh bên gác thánh lầu chuông.
Để nghe khe khẽ lời em nguyện,
Thơ thẩn chờ em trước thánh đường.
Sau mười năm lẻ, anh thôi học,
Nức nở chuông trường buổi biệt ly.
Rộn ră từng hồi chuông xóm đạo,
Khi nàng áo tím bước vu quy.
(Hoa Trắng Thôi Cài Trên Áo Tím)
Yêu để mà khổ hay “Yêu là chết ở trong ḷng một ít. V́ mấy khi yêu mà lại được yêu.”. Khi sự khổ đau dâng trào đến cùng cực th́ nhà thơ chỉ biết tâm sự với thiên nhiên, than thở cùng vạn vật nên nhà thơ van xin suối ngàn ngưng róc rách, năn nỉ chim muông thôi ca hát, cây lá rừng ngừng th́ thầm để lắng nghe tiếng thổn thức của con tim ḿnh:
Rồi chàng đi ôm nỗi buồn chan chứa,
Mối thất t́nh dầu dăi với phong sương.
Hơn một lần chim lá ở bên đường,
Đă im lặng nghe tim chàng thổn thức.
Hồ Văn Hảo (Tiên Thề)
Và khi t́nh yêu dang dở, người ta cố quên t́nh duyên cũ, quên h́nh bóng người xưa nhưng lối ṃn trong tim nhỏ vẫn t́m ngơ ngách để nhớ thương:
Ta muốn ḷng ta cứ lạnh lùng,
Gác t́nh duyên cũ thẳng đường dong.
Song le hương khói yêu đương vẫn,
Phảng phất c̣n vương vấn cạnh ḷng.
Thế Lữ (Giây Phút Chạnh Ḷng)
Trên thi đàn Việt Nam có hai chàng thi sĩ thất t́nh làm thơ kêu gào tên người yêu ồn ào náo nhiệt trong thi văn, đó là nhà thơ Hàn Mặc Tử và thi sĩ Vũ Hoàng Chương. Hàn tiên sinh th́:
Nghệ hỡi Nghệ muôn năm sầu thảm,
Nhớ thương c̣n một nắm xương thôi!
Thân tàn ma dại đi rồi,
Rầu rầu nước mắt, bời bời ruột gan.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dẫu đau đớn v́ điều phụ rẫy,
Nhưng mà ta không lấy làm đều.
Trăm năm vẫn một ḷng yêu,
Và c̣n yêu măi rất nhiều em ơi.
(Muôn Năm Sầu Thảm)
Trong thời gian Hàn Mặc Tử làm viẹc ở Phan Thiết có người yêu là
Mộng Cầm, tên thật là Huỳnh Thị Nghệ, Lầu Ông Hoàng ở đấy đă ghi đậm
nét yêu đương của hai người và mối t́nh nầy đă đi vào lịch sử âm
nhạc Việt Nam. Nhưng khi Hàn Mặc Tử lâm bệnh nan y, Mộng Cầm bỏ đi
lầy chồng, Hàn tiên sinh quá khổ đau làm nên bài “Muôn Năm Sầu Thảm”
trên.
C̣n Vũ thi sĩ cũng làm thơ nức nở kêu gào tên người yêu:
Tố của Hoàng ơi, Tố của anh!
Tố của Hoàng nay Tố của ai?
Mười Hai Tháng Sáu (Ngày 12 tháng 6 là ngày người yêu của Vũ tiên
sinh lên xe hoa)
Khi nói đến sự khổ v́ yêu, những người yêu thơ đều không khỏi bùi ngùi cho mối t́nh ngang trái của T.T.KH, những ḍng thơ của nữ sĩ là những tiếng khóc thầm, giấu diếm trong đó một khối t́nh dang dở. Trong thơ văn và ngoài đời cũng vậy, t́nh càng kín đáo, càng tế nhị th́ càng đẹp, càng hay. T.T.KH chỉ làm có bốn bài thơ mà những ḍng thơ nầy đă rung động không biết bao nhiêu con tim người đọc, c̣n tên tuổi của nữ sĩ đă đi vào văn học sử cũng nhờ thứ t́nh kín đáo gây nên nhiều huyền thoại đó:
Đang lúc ḷng tôi muốn tạm yên,
Bỗng ai mang lại cánh hoa tim,
Cho tôi ép nốt ḍng dư lệ,
Nhỏ xuống thành thơ khóc chút duyên.
(Bài Thơ Thứ Nhất)
Hay:
Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời,
Ái ân lạt lẽo của chồng tôi.
Mà từng thu chết, từng thu chết,
Vẫn giấu trong tim một bóng người.
(Hai Sắc Hoa Ti-Gôn)
Và rồi, nữ sĩ nhỏ từng giọt lệ để viết:
Nếu biết rằng tôi đă có chồng,
Trời ơi! Người ấy có buồn không?
Có thầm nghĩ đến loài hoa vỡ,
Tựa trái tim phai, tựa máu hồng!
(Hai Sắc Hoa Ti-Gôn)
Khi viết lên những ḍng thơ nầy, nhất là hai tiếng kêu “Trời ơi!, có lẽ T.T.KH đă đứt từng đoạn ruột c̣n người đọc cũng thấy ḷng quặn đau dùm cho nữ sĩ. Riêng những kẻ có cùng chung một tâm trạng với T.T.KH, nghĩa là đành cắn răng phụ người yêu đi lấy chồng mà “Vẫn giấu trong tim một bóng người” th́ cũng thấy ḷng ḿnh thấm thía khôn tả.
C̣n nữ sĩ Tương Phố th́ làm bài Giọt Lệ Thu” để khóc chồng. Bà Tương Phố tên thật là Đỗ Thị Đàm, sinh năm 1896, mất năm 1973, tốt nghiệp Trường Nữ Sư Phạm Hà Nội và lập gia đ́nh với một vị bác sĩ tên Thái Văn Du khi bà mới 18 tuổi c̣n bác sĩ Du mới ngoài 20. Đôi vợ chồng trẻ sống những ngày cực đẹp, tràn đầy hạnh phúc nhưng cuộc t́nh đẹp nầy lại quá ngắn ngủi, kết thúc bằng tử biệt khi bác sĩ Du mất vào năm 1920, luc ấy ông mới có 30 tuổi. Nữ sĩ Tương Phố lấy đề tài “Giọt Lệ Thu” để khóc chồng v́ chồng bà và bà gặp nhau, yêu nhau vào mùa thu rồi sau đó chồng bà vĩnh viễn ra đi cũng vào mùa thu. Mối t́nh của nữ sĩ Tương Phố chớm nở vào mùa thu lá rụng, c̣n cuộc t́nh của nữ sĩ T.T.KH cũng bắt nguồn từ mùa thu có lá vàng rơi, chất chứa cả một khối t́nh đầy những giọt lệ mùa thu (Một mùa thu trước mỗi hoàng hôn. Nhặt cánh hoa rơi chẳng thấy buồn – Hai Sắc Hoa Ti-Gôn của T,T.KH). Đọc qua những vần thơ thu trong kho tàng văn học Việt Nam, ta chợt bắt gặp nỗi sầu riêng qua những thu khúc buồn nhất, thiết tha nhất... Các văn thi sĩ ta phong phú hóa đề tài mùa thu qua lá thu, rừng thu, gió thu, mây thu, trăng thu, mưa thu, trời thu, ư thu, hồn thu, t́nh thu, thu cảm, thu tâm, thu hận..., giờ đây ta lại bắt gặp “Giôt Lệ Thu” sầu thảm, buồn man mác. Thu ơi! Trời thu bảng lảng, mây thu lang thang, trăng thu mơ màng, gió thu nhẹ nhàng, sao nỡ để duyên nàng dở dang, bẽ bàng?
Tương Phố sáng tác“Giọt Lệ Thu” vào năm 1923, là tác phẩm trữ t́nh kết hợp thơ với văn xuôi, một thứ văn xuôi có vần điệu giàu chất thơ, được viết lên từ đáy con tim của một nhà thơ nữ trẻ tuổi đa cảm mà trong đó chất chứa tiếng khóc, lời than và nước mắt của tác giả. “Giọt Lệ Thu” được đăng trên Nam Phong Tạp Chí của Phạm Quỳnh vào năm 1928 và đă có một thời khiến cho hàng triệu con tim thổn thức v́ cùng ḥa nhịp với thu cảm, thu tâm và thu hận...:
“Anh ơi, chung cảnh thu này, đông tây nam bắc biết bao người cảm
thu. Nhưng ḷng thu hẳn có như em, mà mây chiều vẩn dạ, gió mai lạnh
lùng. Như em mỗi hạt sương gieo là một giọt lệ thảm, mỗi lần lá rụng
là một mảnh t́nh sầu. Thu càng thâm, sầu càng nặng.
Anh ơi, giọt lệ khóc thu, em chỉ v́ anh mà năm năm lai láng...Than
ôi, thu sang thu năo ḷng người biết bao:
Sầu thu nặng, lệ thu đầy,
Vi lau san sát, hơi may lạnh lùng.
Ngổn ngang trăm mối bên ḷng,
Ai đem thu cảnh họa cùng thu tâm...”
Tương Phố là người t́nh chung thủy, cho tới mười năm sau vết thương ḷng vẫn chưa hàn gắn, khi viết khúc “Thu Hận”:
Chàng đi buổi thu sơ năm ấy,
Thu lại về, chẳng thấy chàng về.
Chàng ơi, đi chẳng trở về,
Thu về, thiếp những tê mê dạ sầu.
Làn mây nước biết đâu nhắn gửi,
Khoảng đất trời để măi nhớ thương.
V́ chàng chín khúc đoạn trường,
V́ chàng trăm mối sầu vương tháng ngày.
Thu xưa khóc, thu nay lại khóc,
Năm năm thu mảng khóc mà già.
Người xưa khuất, cảnh cũ qua,
Non buồn, nước lạnh cỏ hoa tiêu điều.
Nỗi ly hận mây chiều, gió sớm,
T́nh tương tư khoảng vắng đêm trường.
Gió mưa tâm sự thê lương,
Chỉ kim ai vá đoạn trường nhau đây!...
Lời thơ tuyệt vọng, giọng nghẹn ngào triền miên đă đúc kết thành những tiếng ca sầu thảm mà khi đọc lên ai cũng cảm thấy ḷng minh lâng lâng một nỗi buồn man mác...
Để kết luận, khi mà trái tim nhân loại c̣n rung lên những nhịp đập
của t́nh yêu th́ luôn luôn c̣n loại văn thơ trữ tinh và luôn luôn
người ta thích loại văn thơ t́nh cảm ướt át nầy.
Lê Thương
Richmond - Virginia.
:
Thuyền đời
Highway of Heroes
Nắng ấm quê hương
Truyện dài Bất Khuất
Thuyền đời ơi !
Những thằng
chúng tôi
Bài thơ trên
đồi Bác sĩ Tín
Viên đạn vang rền
Chuyện t́nh trái
ngang
Khối diễn hành
Băi tập
Lễ măn khóa
Một Đời Bất Khuất
Kỷ niệm Quân Trường - Về phép
Kỷ niệm Quân Trường - Cúp phép
Hồi
tưởng chiến trường 1062 Thượng Đức
Dọc đường gió bụi
T́nh Bất Khuất
Ngày xưa thân ái
Tôi đi lính
Bất Khuất
Quan Âm Tây
Du Hí truyện
Làm trong
sáng tiềng Việt
Hạ cờ tây
Thù dai
Kỷ niệm khó quên
Trận cuối
trong đời lính của tôi
Khúc hát Quân Hành
Một nỗi đau
Thủ Đức - Tuần huấn
nhục
Tâm thư của Cố Thiếu Úy
Trần Văn Quí
Trận Ô-Căm
Một lần vĩnh biệt
Một lần đi
Chuyến đi cuối năm
Nhớ về mái trường xưa
Phạm Xuân Tịnh - Một cuộc đời
Những ngày tháng
không quên
Tự do ơi, tự do!
V́ hai chữ Tự Do
Ngh́n trùng cách biệt
Thầy Chín
Để nhớ để quên
Soái hạm
HQ5 và trận hải chiến Hoàng Sa
Ngày 19-01 Kỷ Niệm
ngày Hoàng Sa nhuộm máu
Đi vào ḷng địch: Câu
chuyện thật của người Nhái HQ VNCH
Người bạn 101
Năm tháng tuổi thơ thuở nào
Lực lượng Đặc
Nhiệm Thủy Bộ Hải Quân VNCH
Đối diện tử thần
Một thời để yêu
Phi Công thời chiến
Người con dâu nước
Mỹ
Tưởng bỏ anh em
Đành bỏ anh em
Mai
Cuộc tuyệt thực ở
trại Cổng Trời
Một đời
binh nghiệp hai màu Mũ
Biệt Hải
trên vùng biển băo tố
Chuyện người
lính trinh sát
Nhan sắc cư tang
Niềm vú quân trường
Sự trịch thượng
Hộ
tống hạm HQ11 & Những ngày biến loạn tháng Tư đen
Bạn tôi, những
SVSQ khóa 2 Học Viện CSQG
Cuộc sống của người lính chiến ĐPQ và NQ
Sông Mao, Ngày
tháng cũ
Tự truyện của
một phi công
Chập chùng tủi nhục
Tâm sự người lính
Nén hương tưởng nhớ bạn Dương Quang Ngọc
Một mai giă từ
vũ khí
Mối t́nh đầu
T́nh lính
Đời lính
Tàn cuộc hoa này
Nó và Tôi
Viên ngọc nát
Những năm dài
qua đi... hội ngộ
Ngày Quân Lực :
Lời thú tội
Nhớ An Lộc - Chuyện người
Thương Binh bị bỏ quên
Nghĩ về người
vợ lính
Chuyện t́nh
với chàng cựu Không Quân Y 2 K
“Hát Ô” qua Mỹ
Anh hùng tử
- Khí hùng bất tử
Thằng lính bạc t́nh
Cuối đường
Đó đây trên quê
hương
Here and
There In The Homeland
Người c̣n
nhớ hay người đă quên
Những ngày tù chung
với Ông Đạo Dừa
Cây cầu biên giới
Khu trục bọc thây
Tướng Đỗ Cao Trí và
Tướng Nguyễn Viết Thanh Dưới Cái Nh́n Của Người Ngoại
Quốc
Đêm liêu trai
B̀NH-TUY,
những ngày cuối cùng...
T́nh Anh
Lính Chiến Biệt Động
Trận chiến đẫm máu của
HQ/VNCH: Trận Ba Rài
Mặt trận
Miền Đông vẫn yên tĩnh
Charlie ngày
ấy và Charlie bây giờ
Màu cờ và sắc áo
Tù binh và ḥa b́nh
Tây
Ninh, chút c̣n lại trong ḷng một người lính
Hoài niệm
Tâm tư và cuộc
sống quả phụ
Thượng Tọa Thích
Quang Long
4 ngôi
mộ lính nhảy dù Vị Quốc Vong Thân
Hai người bạn
Đôi ḍng về “Cỏ Thu
Hoàng thị”
Cái chân gỗ
Một H.O. muộn màng
Vài hàng gởi
anh Tŕu mến
Thiên bi hùng
ca QLVNCH
Để nhớ lại
những ngày Mùa Hè Băo Lửa
Trận chiến cô đơn
Biệt đội 817 -
LĐ81 BCD
Trận đánh
cuối cùng của ĐPQ...
Qua những trại tù
cộng sản...
Sông Mao, phi vụ
ngày 30 Tết
Nước mắt mẹ già
Viên đạn cuối cùng
Điếm Cỏ Cầu Sương
Người lính ấy của
tôi...
Khóc một ḍng sông
Cái muỗng
Tử thủ
Những tiếng
hát bừng sáng A 20
Thiên đường đỏ
Khoác áo chiến y
Chuyện t́nh của một
Phi Công
Hai v́ sao lạc
Tôi thương nhớ vợ
tôi
Bông hồng tạ ơn
Viết về Lê Hữu Lượng
Chinh nhân và
người t́nh
Tôi vào học viện
Cảnh Sát Quốc Gia
Cảm nghĩ của
một người Lính về Ngày Quân Lực 19/6
Nhiệm vụ
Cô gái B́nh Long
Những ngày hồi đó
Ngày QL19/06 - Người Lính
VNCH ... Tôi nợ Anh ..
Nhớ đến Biệt Đội
Thiên Nga
Viết về ngày QL
19/6/2011
Người không nhận
tội
Chào cô ... em gái
Biệt Cách Dù
Chuyện t́nh
chị Hạ và anh Nuôi
Huấn luyện Sĩ Quan
tại Hoa Kỳ
Ở cuối 2 con đường
Đêm Cao Miên
Đồn Dak Seang
Giải toả căn cứ
hỏa lực 6 Tân Cảnh
Quan Âm chí lộ
Rải tro theo gió
Một chuyến đi
toán phạt
Chinh chiến điêu linh
Trại gia binh
Viết về người lính
Địa Phương Quân
Người không nhận
tội
Tháng 4 xót xa
T́m
lại thương đau
Nụ cười người tử tội
Ngày về
Người lính miền Nam
Phan Rang nỗi
hờn di tản
Charlie, ngọn
đồi quyết tử
Quốc lộ 20
- hành lang của tử thần
Găy súng
Chuyện người
Nghĩa Quân
Chuyện Người Nghĩa Quân Thờ H́nh Của Chính Ḿnh
Đại Bàng Gảy Cánh
Tháng Tư
Trại gia binh
Viết về người lính
Địa Phương Quân
Quốc lộ 20
- hành lang của tử thần
Phnom Penh, ngày ấy c̣n
đâu?
Vinh danh
Tướng Đỗ Cao Trí
Trung
Tá Nguyễn Đức Xích "NGƯỜI TÙ BẤT KHUẤT"
Ngọn đồi cuối cùng
Nhớ hay Quên
Người lính miền Nam
Charlie, ngọn đồi quyết
tử
Chú Quế
Pleiku nắng bụi
mưa bùn
Mê thần tượng
Cơm cháy quân
trường
Anh trai Biên
Hoà, em gái Cà Mau
Giọt nước mắt
Đêm Giao Thừa ...!
Kiếp người... đời
lính...
Câu
chuyện tù của ĐT Phi Công HK...
Ḍng sông cỏ mục
Bên những bờ rừng
Đêm thánh vô cùng
Người tù kiệt xuất
KBC Một thời để nhớ
TPB Những
mảnh đời bất hạnh
Mùa Đông năm ấy
Người Lính Việt Nam Cộng Ḥa qua những t́nh khúc bất tử
của Một Thời Chinh Chiến
Phi vụ cuối cùng
Những người tù cuối cùng
Lửa máu hận thù
Người
Lính VNCH trong kho tàng âm nhạc Việt Nam
Mẹ VN ơi -
Chúng con vẫn c̣n đây
Khi người
ta gọi bác của tôi, ba tôi và anh tôi là 'giặc' !
Hăy thắp cho anh một ngọn
đèn
Chiếc áo phong sương t́nh
anh nặng
Người lính VNCH
trong nhạc sỉ Trần Thiện Thanh
Đêm hỗn mang
Ngỡ ngàng đời chiến sĩ
Chuyện nhớ
trong đời
Để ghi nhớ tháng 4 đen
Nỗi đau thời chiến
Cọp rằn Chương Thiện
Quà cho con trong tù
Những gịng
sông lịch sử đời người
Một người đi
Trận cuối 2
KBC 4100 & Tết Mậu Thân
Rừng khóc giữa mùa xuân
Lá thư t́nh của
người lính VNCH
Cô con gái quá giang trong
đêm mồng một Tết
Lon Guigoz hành trang người tù...
Con chó Vện và người tù cải tạo
Một lần toan tính...
Tấm thẻ bài
3 người chiến binh
"homeless"...
Trôi theo vận nước
Trận cuối
Chiến sĩ Kha Tư Giáo
Em không nh́n được
xác chàng
Chuyện buồn người vợ tù
Người Việt của tôi - Quận
Dĩ An
Sao hôm, sao mai
Những lá thư t́nh
May mà có em
Thằng bé đánh giày
người Nghĩa Lộ
May mà có em đời c̣n dễ
thương
Gói quà đầu năm
Cây Mai rừng của người Lính Trận
Cánh chim Thần Tượng
Ba ḍng nước mắt
Những xác chết trên mănh đất
chữ "S"
Thân phận người
lính găy súng
Chuyện vượt ngục ở trại Gia
Trung ...
Những mảnh đời dang dở
- phần 2,
phần 3,
phần 4,
phần 5,
phần 6,
phần cuối
Mưa trên Poncho
Người ở lại Saravan
Nhớ hay quên kỷ niệm thời
chinh chiến
Vược ngục
Chuyện t́nh khoai lang
Tâm t́nh
người lính VNCH tỵ nạn ở Thái Lan
Hồi tưởng ngày Quân Lực
19-6-73
Vinh danh người lính
VNCH
Dị mộng
Nhà thơ Hàn Mặc Tử
Tập thơ "đôi
hồ" và một thiên diễm t́nh
Về Quê
Ông già bơi rác
Nhớ thời
trường cũ Chu Văn An
Người chú họ của
tôi
Tôi bị bắt
Nhớ lắm… những
mùa Thu
Những chuyện
trời ơi !
Người đồng hương
Bên đời hiu quạnh
Việt Cộng con
Phượng hồng vào Hạ
Sức mạnh của
cộng đồng người Việt Quốc Gia hải ngoại
Giai thoại văn
chương
Kỷ niệm nỗi
trôi cùng trí nhớ
Bà xă đai-ét
Chuyện kể:
Một buổi trên đường vượt biển
Những vần thơ chui
Đi t́m Jackpot
Cây cầu biên giới
Ngày giỗ Tổ Hùng Vương
Như những giọt buồn
Một cơn đau tim….và một
lần phẫu thuật
Đứa con dị chủng
Bài thơ dang dở
Thất t́nh
Dấu "Hỏi Ngă"
trong văn chương Việt Nam
Ngày xưa thân ái...
Gió bụi một thời
Người sợ bóng
Hoàng hôn trên núi
Tây
Ư yêu đương
Đêm qua sân trước nở
cành mai
Vệt nắng cuối chiều
Đừng yêu người làm
thơ
Tết Nguyên Đán
Đừng yêu người làm
thơ
Như những vần mây
Đám cưới
Hạnh
phúc muộn màng đêm Giáng Sinh
T́nh... tiếc
Giáng Sinh năm nào
Ván cờ ma quỷ
Văn thơ trữ t́nh
Mùa Thu qua thi ca
Phụ nữ Việt Nam qua
Ca Dao
Tháng năm ngoảnh lại
Thu xưa
Thu có sầu chăng sáng
nay!
Cơn mưa chiều nay
Xuôi ḍng sông
Hương
Nỗi niềm cố cựu
Thiện và Ác
Tóc May sợi vắn sợi
dài
Tâm sự tuổi già
Xóm biển
Đi t́m tâm linh
Mấy đoạn đường đời
Tản mạn những
giao thoại văn chương
Xin hăy giúp tôi
Con c̣n nợ Ba
Nhăm nhi bầu bạn
Một thời để nhớ
Người quét chợ
Lời tỏ t́nh
Bạn cũ năm mươi năm
Về lại cố hương
Đường đi không đến
Xương trắng
Trường Sơn
Về lại cố hương
Thoáng xưa
Cánh Hoa Ngọc Lan
Bước không qua số
phận
Đọc thơ Trạch Gầm
Con Gà ṇi
Con Mèo hay con Thỏ?
Đời vẫn đáng sống
Tết làng tôi
Bầu Bí một giàn
Nghỉ hè ở Mallorca
Chiếc xích lô
chở mùa xuân
Em đi để lại con
đường
Một thời con gái
Bố tôi và người tù
Nguyễn Chí Thiện
Trường ca trang sử Mẹ....
Nỗi đau bẽ bàng
Khi con
đường không lối thoát
Những
bài ca một thời cuộc đời
Tiếng chuông ái t́nh
Những con cào cào xanh
Nếu chỉ c̣n một ngày
để sống
Bố tôi
Thiêng Liêng
Như Những Linh Hồn
Giấc mộng dài
Duyên số trời định
49 Ngày với em
Bài ca của người du tử
Tấm vạc giường
Cố hương, 35 năm sau
Vượt biển một ḿnh
Hăy bế em ra khỏi cuộc
đời anh
Những Tết năm xưa ở Phan
Thiết
Làm thinh
Màu tím trong thơ
Lệ Mừng trên cánh
Đồng Chiêm
Thằng cháu nội đích tôn
Chị Cả Bống
Làm rể Ninh Ḥa
Trời đất bao la
Nỗi buồn mùa Thu
Duyên Nam Bắc
Đà-lạt trời mưa
Xót xa
Tiểu thơ
Đôi mắt
Giọt mưa trên tóc
Quê tôi, ngày bé thơ lớn lên
Mùa thu cuộc t́nh
Cây sầu riêng sau vườn cũ
Tản mạn - Về những người bạn
Nh́n những mùa xuân đi...
Quê hương ruồng bỏ
Ba tôi và tôi
Vượt thoát
Made in VietNam
Giọt nước mắt
Ngày vô vị
Khóc lặng thinh
Đời c̣n vui v́ có
chút ṭm tem
Đôi mắt Phượng
Ngựi bán liêm sỉ
Bài ca vọng cổ
T́nh già
Buổi chiều ở Thị
trấn Sông-Pha
Saigon ngày ấy
Phàm phu tục tử
Thăm quê
Dấu tích ân t́nh
Địch thủ
Tâm
USS Midway - Ông
bạn già năm xưa -
English
Từ Mỹ, kể chuyện Mỹ Tho
Vài ṿng Thơ, Rượu và Tết
Mùa Xuân uống rượu
T́nh người
Hồi kư của một người Hà
Nội
T́nh nghĩa, nghĩa t́nh
Đôi đũa
Gịng đời... và hồi âm
gịng đời...
Không cho phép ḿnh
quên
Thảm sát trên đảo
Trường Sa
Em tôi
12 bến nước
Chào Mẹ
Cháo tóc
Những người không
đất đứng
Vợ hiền
Theo ngọn mây Tần
T́nh ngây dại