Nhớ về tháng tư

Đỗ Dũng

Đoàn quân xa chở tiểu đoàn chúng tôi từng chiếc nối nhau thành hang trên xa lộ xuôi về Sàigòn. Hôm nay, chúng tôi được lệnh bỏ lại hậu cứ, bỏ tất cả… để bảo vệ thành phố Sàigòn, thành phố được gọi là “Hòn ngọc viễn đông”. Bỏ Tam Hiệp đã hoang mang, giờ thêm trống trải. Bỏ Biên Hòa đang từng ngày hứng chịu những đợt pháo tàn độc của công quân mà ra đi.

Như một đoàn tàu nặng nhọc, khắc khoải rời ga trong đêm. Đoàn xe chở chúng tôi lăn bánh chậm đều qua xa lộ đông người. Ở đây không có tiếng súng, chỉ có tiếng nổ vọng lại ở phía sau chúng tôi. Xe nối tiếp trên xa lộ, từng chiếc một xe lính chúng tôi ngang qua đoàn người chạy giặc kéo dài lê thê hai bên con lộ. Họ đi từng nhóm, có rất nhiều lính từ các binh chủng khác nhau trong đoàn người hỗn lộn. Có lẽ họ là những quân nhân thất lạc đơn vị! Tôi thấy những người lính này đi từng toán 5, 6 người với súng cá nhân trên tay. Họ đi cách quảng trước và sau cùng với đám dân thường. Thỉnh thoảng, đoàn người dừng lại và chờ đợi nhau. Xong dòng người lại tiếp tục đi tiếp với tất cả tâm trí, sức lực … vào đôi chân, trên lưng và vai của họ là bao, túi… gia sản một đời của họ. Đoàn xe chở chúng tôi vẫn tiếp tục nhưng chưa qua hết dòng người đông đảo này. Cả dân và lính trong đòan người vẫy tay, reo hò, nhắn nhở… mỗi khi xe chúng tôi đi ngang qua họ. Chúng tôi đi ngang qua xa lộ vừa tắt nắng chiều, vào đến Sàigòn trời đã tối.

Chưa khuya, nhưng đường phố Sàigòn vắng bóng bóng như thường ngày. Cũng may là thưa vắng, nhưng nơi đây vẫn còn nhiều âm thanh và tiếng động để tôi không nghĩ rằng mình đang đi qua một thị xã, thành phố nào đó ở vùng 1 vừa mất. Xa Sàigòn không lâu nhưng đêm nay trở lại tôi thấy lạ. Sự đe dọa của chiến tranh đã vây khốn cả thành phố vốn luôn tấp nập trong thanh bình. Toàn cảnh như mới hôm qua thôi, nơi này từng bừng pháo hoa, tiêc cưới, hôm nay quay lại , màu đỏ tươi không còn, mà chỉ còn những đèn u uất của một nghi lễ đi qua… Chiến tranh chưa đến nhưng dường như viễn ảnh tàn cuộc đã ám chặt lên vùng thành phố ngoại ô này rồi. Cơn dông chỉ mới phát đi qua đã làm đường phố ở đây trở nên nhòe nhoẹt, đèn đường cũng mờ hẳn đi theo mật độ người ta đi lại dần thưa. Hiếm có khi cả đoàn xe lính đi qua trong đêm mà người ta không để ý. Đêm nay có lẽ những người dân ở đây không để ý thật. Bởi có lẽ đã có nhiều xe chở lính qua đây thế này trong tháng tư rồi. Đoàn quân xa vẫn lăn bánh từ tốn trên mặt đường nhiều bóng tối. Không có gì để vội vàng nữa cả. Chiến tranh lẽ ra cũng khó đến được nơi này, nhưng người ta đã đưa chiến tranh về thành phố một cách vội vã. Chúng tôi đã về đến thành phố và chắc sẽ chẳng còn phải đi đâu nữa cả. Dân đã dồn về ở cả nơi này đấy thôi. Tôi miên man suy nghĩ mà không biết xe chở đi đã dừng lại…

Đoàn xe chở chúng tôi cuối cùng thì cũng dừng lại theo đúng vị trí. Những người lính chúng tôi nhảy xuống xe với ba lô, súng đạn và lương thực… tập họp theo đơn vị và chờ lệnh. Tiểu đoàn, đại đội, trung đội… bắt đầu làm công việc của những người lính hành quân trong đêm. Chúng tôi chuẩn bị chỗ ngủ và chia nhau phòng ngự.

Tôi thao thức mãi đêm trở về Sàigòn rồi ngủ quên thật nhọc mệt. Trong giấc mơ hỗn độn những giấc mơ không đầu, không cuối. Tôi thấy mình đi giữa ban ngày, lẫn trong đám chiến hữu tôi không còn đơn vị, mắt lạc thần xơ xác. Tôi thấy tôi chìm trong đoàn lê dân hoạn nạn, tôi cũng thấy hàng sa số những khuôn mặt hới hãi với muôn vàn cánh tay cố giơ lên gào cửa vô vọng. Tôi đi giữa tất cả trong mơ, rồi gục xuống cùng họ ở một nơi chỉ toàn máu và quỷ dữ.
Không khí chiến tranh đã tràn khắp thành phố bằng sự hiện diện của nhiều đơn vị lính đóng mọi ngã cùng những âm vang tiếng súng nổ. Khác với ở ngoại ô đêm qua, trong Sàigòn hôm nay mọi sinh hoạt rất vội vã. Thiên hạ vội đi rồi vội trở về, vội ăn rồi vội ngủ, vội hy vọng rồi vội thất vọng. Tất cả hình ảnh của một Sàigòn hôm nay là một sự rối ren vô trật tự. Thiên hạ sợ hãi đến cuống cuồng, hấp tấp đi đứng và hói hả kéo nhau. Thiên hạ cố giành giật làm theo nhau, bắt chước nhau cho một mục đích có vẽ như đã vô vọng, đó là trốn chạy một viễn cảnh chết chóc, đầy đọa và lạnh lẽo âm u của hiện tượng “giải phóng” mà thiên hạ nghĩ rằng đã gần kề. Sàigòn thanh bình ngày hôm qua sắp mất thật rồi sao? Những người lính đã từng chiến đấu để bảo vệ địa bàn miền Nam như chúng tôi có thể tin được sao? Kể cả những sự thật đớn đau đang lần lượt hiện ra trước mắt. Không bao giờ! Nhảy dù thì luôn phải cố gắng. Vâng! Tôi nghĩ vậy và vẫn luôn kiêu hãnh đợi chờ…

Trên mọi nẻo đường, người và xe đều hối hả mặc cho những người lính chúng tôi án binh bất động. Những nụ cười lạc quan trên đường phố của người dân Sàigòn hôm qua đã vắng. Chỉ còn hôm nay, thiên hạ gượng cười héo hắt và trao cho nhau bằng ánh mắt lo âu. Cũng thật khó để tìm ra lời an ủi nhau trong lúc này, vì tất cả đều đang sống trong những hy vọng tái tê và những giận hờn vô lối…

Trên tần số Prc-25 các đơn vị gọi nhau. Ngoài đường, người dân nháo nhác ơi ới tìm nhau. Thiên hạ bàn tán, nhỏ to… tin chiến sự, tình hình và lối thoát ở mọi nơi. Người Sàigòn đổ xô ra các ngã đường, họ hòa cùng dòng người khắp nơi di tản về. Thiên hạ cuộn nhau lòng vòng trên khắp các con đường như giòng sông đã về đến vùng hạ lưu không lối thoát… Có những người lo sợ chiến tranh nhưng không ra đường để nghe ngóng tiếng nổ, biểu tượng của chiến tranh loan lạc, họ ra đường chỉ cố kiếm tìm ngóng trông một cơ hội. Chẳng có một cơ hội nào cho kẻ yếy thế trong một thế giới thực dụng đầy toa rập, nham hiểm này cả. Tôi nghĩ vậy, cảm thấy xót xa thương người, thương thân nên cứ mãi cùng đồng đội ôm ghì hông súng chờ đợi…

Rồi những tin đồn, tin chiến sự nhiều nguồn không kiểm chứng và những lượng định không biết có chính xác… Tất cả đã đẩy Sàigòn từng giờ theo bước nhanh hơn vào vòng rối ren vô chính phủ. Tình hình tệ hại hơn khi người ta biết chắc rằng lực lượng của Tướng Lê Minh Đảo và LĐ 1 Dù đã rút khỏi phòng tuyến Xuân Lộc không còn giá trị ngăn chận địch từ xa nữa.

Theo lệnh, chúng tôi phải giữ bằng được Sàigòn, mặc cho tình thế thay đổi, tuyệt vọng… Có tin người Pháp sẽ cung cấp vũ khí để chúng tôi tiếp tục chiến đấu. Tin này đã mang lại nhiều niềm tin và hy vọng cho chúng tôi.

Sự sống sẽ chẳng còn giá trị khi nó được định đoạt bởi một chủ nghĩa công sản mà loài người luôn xa lánh. Một chế độ tàn ác, bóc lột, bạo ngược và phi nhân đến vô luân. Tôi không tin vào định mệnh. Vào lính, tôi chỉ tin vào những gì tận mắt tôi nhìn thấy “sự tàn ác của quân thù”. Thế nên niềm tin của tôi luôn đặt trên đầu súng với tất cả ý chí và lòng kêu hãnh của một người lính 17 năm sáu tháng chưa đủ tuổi… Giờ đây trước mắt tôi một định mệnh thật sự đang dần mở ra. Một định mệnh sẽ rất tàn độc với người sống và vô cùng bất nhân đối với người chết nếu như quân thù tràn vào Sàigòn. Tôi sẽ làm gì? Tất nhiên tôi và đồng đội sẽ phải chiến đấu đến cùng. Chiến đấu chống cộng và đem niềm tự do, an vui… cho nhân dân miền Nam là một lực chọn trước khi tôi và những đồng đội bước vào đời lính.

Những ngày tháng tư đi qua thật nặng nề, như người ta chờ đợi một đổ vỡ, một tan tác phân ly mà sự chờ đọi này vẫn cứ chờn vờn không dứt khoát và chưa đến. Người dân miền Nam chúng tôi có tội tình gì? Tội hiền hòa quá đỗi ngây thơ và nhẹ dạ cả tin. Có một quân đội nào uốn nắn, đào tạo ra những người lính hiền hòa chúng tôi. Đánh giặc đôi khi còn sợ giặc đói nên đã bỏ lại những lon đồ hộp, bịch cơm sấy, thuốc hút… mỗi lần rút quân, kèm theo lời chúc và hẹn tái ngộ, tái đấu trong mảnh giấy để lại cho kẻ thù…

Hôm nay những ngày cuối tháng tư, một tháng tư bối rối nhất của lịch sử miền Nam tự do và cũng một tháng tư trong đời đã làm tôi bùi ngùi nhớ lại thời gian thật đán nhớ trong đoạn đời ngắn ngủi của tôi đã đi qua. Cách đây 20 năm, cũng tháng tư, cha mẹ tôi là những người thoát chạy cuối cùng từ miền Bắc vào Nam. Cũng tháng tư cách đây 3 năm, tôi rời quân trường, nhận đơn vị rồi lên đường ra miền Trung chiến đấu để được làm chứng nhân sống cho sự tàn ác của công quân trong mùa hè đỏ lửa 72.

Chúng tôi ăn vội những ổ bánh mì cầm tay, vùa nhai vừa chăm chú vào nét mặt của B1 Hòa. Tất cả đều đổ dồn ánh mắt trông chờ vào mẫu đàm thoại của thằng Hòa trên máy: “không có tin gì mới, vẫn lệnh giữ vững tay súng…”. Giọng thằng Hòa chán nản, chua xót…

Trong đời lính hành quân và chiến trận, đây có lẽ là một trận chiến quái đản nhất mà tôi và các đồng đội đang đối mặt. Một trận chiến cho dù Khổng Minh, Chu Du có đánh cuộc để được tái sinh, có lẽ cũng phải ngả nón chào thua. Một trận chiến sinh tử cho cả quân đội không có tướng nào chỉ huy tổng quát, không phối hợp binh chủng. không yểm trợ… Tất cả các đơn vị còn lại đều chiến đấu độc lập với tất cả những gì còn lại trên tay.
“Người ta đi hết … đi hết rồi… rõ không zulu? ở chỗ mày thì sao? Bên này thật yên tỉnh. Có lẽ thiên hạ dọt ra bến Bạch Đằng… Mày gọi cho thằng Thu ở Bạch Đằng xem sao? Để ý bọn cộng nô chó đẻ kéo xuống từ Củ Chi đấy. Tao ở dưới này thấy trực thăng đáp xuống mấy căn nhà cao. Đéo biết nó làm gì? Mặc cha nó. Ráng giữ thân zulu nhé!... Adiue … dứt.”

Thằng Dẩn nói gấp gáp cho tôi từ cái PRC-25 duy nhất của trung đội nó còn hoạt động. Máy thì có nhưng pin thì không. Tôi chắc nó đang tiết kiệm cục pin cuối cùng hiện nó đang có. Nó cũng giống như những người lính chúng tôi đang tiết kiệm những giọt nước mắt cuối. Đau đớn và phẫn uất. Đã từ lâu, những thằng lính mang máy phải cắt xén những lời hỏi thăm, hoặc loại bỏ sự tán gẫu trong những lần đàm thoại. Từ khi đồng minh Mỹ bắt tay với cộng sản mở một mật trận đâm sau lưng người lính miền Nam. Cắt bớt viện trợ để triệt tiêu sức đề kháng của người lính miền Nam.

Sàigòn đêm 29 tháng tư

Đụng độ khắp thành phố. Nhiều nơi không rõ mặt người, mặt đường vì cúp điện. Trên mạng Bà Quẹo xuống Bảy Hiền qua Lăng Cha Cả… Lồi nào cũng nghe tiếng súng. Lúc này trên máy của chúng tôi không còn liên lạc được với các đơn vị bạn để hỏi thăm tình hình nữa.

Đơn vị tôi trải dài xuống ráp danh Quận 1 nên chưa thấy bóng cộng quân và tiếng súng nổ. Cộgn quân chưa thể vào đến đây vì bị chốt chặng ở Bảy Hiền. Chỉ vài tên nằm vùng, bọn thanh niên trở cờ lác đác xuất hiện. Dân và bọn nằm vùng lẫn lộn. Tuy nhiên, lính chúng tôi cũng đã nổ súng nhiều lần răn đi tuy chưa dám bắn thẳng.

22:00 giờ, Đại đội tôi cho biết đã mất liên lạc với Tiểu Đoàn, Lữ Đoàn và những binh chủng bạn. Các đơn vị hầu như không còn liên lạc được với nhau, trừ một số có tần số riêng liên lạc trong mối thân quen nào đó. Tôi vẫn liên lạc được với anh tôi ở chi đoàn 3 đang phòng thủ BTTM. Tôi ngõ ý muốn xin anh được di chuyển qua nhập với đơn vị anh. Anh trả lời tình trạng bây giờ thì rất nguy hiểm, ở đâu nên ở đó.
Sau nhiều lần liên lạc với nội bộ không được, Trung đội trưởng của tôi đành chia trung đội ra làm 5 toán, không còn là từng tiểu đội nữa. Mỗi toán giữ một con hẻm trong khu vực. Toán tôi 9 người được chia làm hai án ngữ một ngõ hẻm rộng nhưng ngắn. 9 người là quá đủ để giữ con hẻm này bình yên.

23:45 giờ, Người dân đã lục đục quay trở về nơi mình xuất phát trong nỗi thất vọng… vì không tìm được phương tiện ra đi.
Đêm qua nhanh theo từng trăn trở, những suy nghĩ hồi tưởng đời lính tôi đi qua. Trời Sàisòn sáng dần. Hôm nay là ngày cuối cùng của tháng tư, nó cũng giống như bao ngày khác. Dọc con hẻm, vẫn 9 người lính chúng tôi. Vật dụng, vũ khí trải dài theo bờ tường. Gần trưa tôi bắt đầu thấy bất thường. Một vài người ra vào con hẻm nhìn chúng tôi với ánh mắt xa lạ, khác thường. Có 2 người đàn bà đến gặp tôi và nói:

- Mấy chú còn ở đây làm gì? Tìm chỗ nào đi đi, súng ống bỏ đi, việt cộng vào thành phố rồi. Tổng thống đầu hàng rồi! Các chú không nghe gì sao? Trốn đi, không nó vào, nó giết hết…

Tôi nghe 2 bà nói mà thấy người nhẹ tênh. Tôi cảm như không còn cảm giác đứng nữa… Tôi cám ơn họ, đợi 2 người đi xong, tôi nhìn 8 thằng đồng đội, chúng nhìn tôi. Tất cả không biết nói gì với nhau. Tôi đi dọc theo hẻm và nghe lệnh đầu hàng đọc trên đài Sàigòn. Thế là hết! Lịch sử miền Nam tự do đã khép lại đột ngột như cuộn băn ghi âm bổng đứt và khó thể nối lại.

Thật cay đắng xót xa đớn đau. Tôi đứng trong hẻm nhìn ra con lộ lớn. Hai bên đường là dân hiếu kỳ đổ xô ra xem dung mạo của lũ cộng nô. Sự buồn bã đẩy tôi quây lui vào hẻm, nơi còn 8 thằng đồng đội chờ tin tôi.

Chúng tôi 9 thằng lính chưa biết phải làm thế nào, vẫn ôm súng và dựa dài theo bức tường nhà dân nhìn nhau. Thằng Thắng mân mê chiếc địa bàn đeo trên cổ, rồi gỡ sợi dây lấy địa bàn, bật nắp cho cả bọn cùng xem, xong chỉ vào mặt kính có chiếc kim xoay qua, xoay lại và nói:

- Bây chừ chúng mình đi hướng này

Cả bọn chúng tôi phì cười nhìn nó. Một thằng bạn luôn khôi hài của trung đội.

- Mày biết đếch gì mà nói, hướng nào đâu? Đây bản đồ này

Thằng Phương nói rồi lôi bên túi hông ra một bản đồ chẳng biết nó nhặt ở đâu. Nó trải tấm bản đồ xuống giống như một vị chỉ huy thật sự. Thằng Thắng thấy vậy vội đặt cái địa bàn xuống tấm bản đồ. Cả chục bạn tay cùng chụp lên cái địa bàn, thằng nào cũng muốn chạm vào nó để xoay qua lại với những câu đùa vui, như đám trẻ nhỏ đùa nghịch với nhau.

Trong 9 thằng còn lại ở đây, cấp bậc lớn nhất là tôi, Hạ Sĩ. Tôi chưa biết xử dụng địa bàn, bản đồ như thế nào. Tôi từng mơ ước: Thôi thì cố gắng xong ít cuộc hành quân nữa thì thế nào cái lon Hạ Sĩ Nhất sẽ được thôi, rồi sau đó lên Trung Sĩ mấy hồi. Lúc đó tôi sẽ được học tọa độ, địa bàn… để biết thế nào để dẫn quân khỏi bị lạc. Ước mơ lớn của tôi là thế. Nhưng bây giờ thì mọi sự coi như kết thúc trong quốc hận. Địa bàn, bản đồ có đây, nhưng làm sao tôi biết đường, biết hướng để dẫn 8 đồng đội đi đến nơi bình an đây. Những vị chỉ huy của tôi ơi! Đích thân của tôi đâu rồi?
Thế là hết! Một quân đội hùng mạnh nhất vùng Đông Nam Á đã bị Đồng Minh bỏ rơi… và bị bức tử. Thật cho xót cho người dân miền Nam và người lính VNCH!!!

Chiến tranh đã khép lại không bằng một hiệp định, một ký kết nào cả. Thật khủng khiếp! Trận chiến đã phân định người thắng và kẻ thua. Như vậy bóng địa ngục tôi thấy không còn xa với những người lính và người dân miền Nam chúng tôi.

Cuộn phim 21 năm và một tiền đồn chống cộng rồi cũng đi đến hồi kết thật bi thảm. Một hồi kết không có hậu! Như thế cũng giúp cho băng nhóm đại diện Mỹ ở toà Bạch Ốc một loái thoát, một doanh thu hậu hỉnh từ 30 triệu nô lệ mới và hơn 1 triệu tù quân họ vừa mới hoàn tất sang tay…
Những chiếc Motorola chở đầy cộng quân đã xuất công khai, những chiếc đầu tiên đã vượt qua cổng trại Nguyễn Trung Hiếu của tiểu đoàn 1 xuôi xuống Hòa Hưng, một sự thật bàng hoàng và đau xót tột độ chu những người lính tiểu đoàn 5 chúng tôi.

Hỡi qúi ngài sư tăng, linh mục, chính trị gia, thân hào nhân sĩ, khoa bản trí thức, những bà mẹ, các chị, học sinh, sinh viên… thân cộng đã từng khuân vát tượng Phật, bàn thờ, vác thánh giá Chúa xuống đường, giấu diếm, nuôi dưỡng những tên cộng sản, phản chiến làm lợi cho cộng nô đã được tâm nguyện. Rồi đây, quí vị sẽ mở con mắt thật to chờ xem chúng nó đối xử với quí vị như thế nào.

Đỗ Dũng
KBC 4709, TĐ5 Dù
3/1976

VĂN CHƯƠNG

Nhớ về tháng tư

VĂN CHƯƠNG

Cây viết Bất Khuất

Người lính VNCH

Linh tinh